Paydalanıwshı:Dawletxoja Arazov
Boyan[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Boyan - (lat. Glycyrrhiza, ру. Солодка, Лакрица, ққ. боян) Sobıqlılar (Fabaceae) [[1]] tuqımlasına tiyisli kóp jıllıq, tamırpaqallı ósimlikler tuwısı. Tuwıs wákilleri derlik kosmopolit ósimlikler bolıp, Evraaziya hám Amerikanıń turaqlı hám subtropikalıq aymaqlarında, jáne de Arqa Amerika hám Avstraliyada tarqalǵan.
Botanikalıq táriypi;[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Kóp jıllıq, qalın tamırǵa iye. Japıraqları taq pár tárizli. Gúlleri solqım topgúlde jaylasqan. Miywesi - 1 - 8 dana tuqımnan ibarat sobıq miywe.
Áhmiyeti[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Jalańash boyan ( Glycyrrhiza glabra ) medicinada dem alıw jolları keselliklerin emlewde paydalanıladı. Jótelge qarsı hám mukolitikalıq ( qaqırıq túsiriwshi ) tásirge iye. Boyan ósimligi tromb payda bolıwın kúsheytiw hám antikoagulyantlardıń tásirin tómenletiwshi qásiyetine iye.
Túrleri;[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Bul tuwısqa 20 átirapinda túr kiredi. Mısalı;
* Glycyrrhiza acanthocarpa (Lindl.) J.M.Black
* Glycyrrhiza anthocarpa (Lindl.) J.M.Black
* Glycyrrhiza aspera Pall. — Солодка шершавая
* Glycyrrhiza astragalina Hook. & Arn.
* Glycyrrhiza bucharica Regel — Солодка бухарская
* Glycyrrhiza echinata L. typus[7] — Солодка щетинистая
* Glycyrrhiza eglandulosa X.Y.Li
* Glycyrrhiza eurycarpa P.C.Li
* Glycyrrhiza foetida Desf. Glycyrrhiza foetidissima Tausch
* Glycyrrhiza glabra L. — Лакрица, или Солодка голая
*Glycyrrhiza gontscharovii Maslenn. — Солодка Гончарова
* Glycyrrhiza iconica Hub.-Mor.
* Glycyrrhiza inflata Batalin
* Glycyrrhiza korshinskyi Grig. — Солодка Коржинского
* Glycyrrhiza lepidota Pursh
* Glycyrrhiza macedonica Boiss. & Orphanides — Солодка македонская
* Glycyrrhiza pallidiflora Maxim.
* Glycyrrhiza squamulosa Franch.
* Glycyrrhiza triphylla Fisch. & C.A.Mey. — Солодка трёхлистная
* Glycyrrhiza uralensis Fisch. ex DC. — Солодка уральская
Qaraqalpaqstanda 3 túri, Rossiyada 7 túri ushıraydı. Tiykarınan Jalańash boyan ( Glycyrrhiza glabra ) túri keń tarqalǵan.