Plazmidler

Plazmidler kletkanıń tiykarǵı xromosomasınan bir neshe júz márte kishi DNK qos shınjırlı saqıynasınan ibarat. Plazmidler ortasha 3-10 dana genlerden dúzilgen hám eki toparǵa bólinedi. Bulardıń birinshisi transmissibl plazmid bolıp, ol transpozon yaki bakteriofag násillik molekulası sıyaqlı kletka tiykarǵı xromosomasınıń arnawlı DNK izbe-izligin kesip, rekombinaciya bola aladı. Transmissibl plazmid tiykarǵı xromosomaǵa birikkennen keyin óz ǵárezsizligin joǵaltadı. Tiykarǵı xromosomadan ǵárezsiz túrde óz–ózin replikaciya qıla almaydı. Bunday plazmidlerde jaylasqan genler tiykarǵı xromosomada óz iskerligin atqaradı. Kletka bólingende rekombinaciyalanıwshı plazmidtiń genleri tiykarǵı xromosoma genleri menen birikken halda násilden-násilge beriledi.Ekinshi topar plazmidler avtonom halda replikaciyalanıwshı plazmidler dep ataladı. Bunday plazmidler tiykarǵı xromosomaǵa birige almaydı, tiykarǵı xromosomalardan ǵárezsiz túrde ózin–ózi replikaciya jolı menen onlap hám hátte júzlep mártebe kóbeyttire aladı. Avtonom plazmidler bakteriya yaki zamarrıq bólingende qız kletkalar arasında tosattan bólistiriledi. Sonıń menen birge avtonom plazmid bir kletkadan ekinshisine kletka qabıǵı hám membranasınıń tesiklerinen óte aladı. Plazmidler quramı, tiykarınan, antibiotik yamasa záhárli toksin tarqatıwshı ferment sintez qılatuǵın genlerden ibarat. Sol sebepli plazmidler bakteriya, ashıtqı hám zamarrıqlardıń Úlgi:Antibiotik hám záhárli toksinlerge shıdamlılıǵın támiyinleydi. Plazmidtiń antibiotik tarqatıwshı genleri bir plazmidten ekinshisine transpozonlar menen birikken halatta da kóship óte aladı. Bul molekulyar process kesel shaqırıwshı mikroblardıń antibiotiklerge shıdamlılıǵın júdá asıradı. Plazmidlerdiń bul qásiyetinen genetikalıq injeneriyada vektor sıpatında paydalansa boladı.