Qızılqum

Qızılqum sho'listanı tiykarınan qumlı tegisliklerden turadı, bul qumlı tegislikler Qızılqum arqa-batıs bo'legin o'z ishine alıp maydanı 3,5 mln ga jerdi iyeleydi. Arqa-batıs Qızılqum ken' tegislik bolıp (75-100 m) jaylasqan. Aral ten'izi sho'l zonalar menen qorshalg'an ten'izdi arqa-batısın Qızılqum ha'm batısında A'miwdarya deltası menen shegaralang'an. Qızılqumda to'beshikli jerler ushırasıp olardın' biri Beltaw, onın' eni 1-2 km uzınlıg'ı batıstan-shıg'ısqa deyin 100 km di iyeleydi. Ortasha biyikligi 70-80 m (ten'iz betinen) ba'lentlikte, al arqa ta'repi ten'izge qaray jıljımaqta. Ken' maydandı iyeleytug'ın Jan'adarya u'lken tegisliklerdi o'z ishine aladı, ol jerde tiykarınan taqırlı taslandı jerler esaplanadı.

Shıg'ıs ta'repinde Sultanuzdag tawı, ol A'miwdaryanın' go'ne deltasınan baslap shıg'ıstan-batısqa deyin Xojako'lge shekem sozılg'an bolıp uzınlıg'ı 40 km, eni 10-15 km aralıqqa deyin sozılıp, onın' ten'iz betinen 485 m ba'lentlikte jaylasqan. Taw shoqqılarınan Nurataw, Sultanuzdag ha'm olardın' arasınan a'yyemgi to'beshiklerinen paleozoydan qalg'an porodaları ushırasadı. Topıraq quramı sazlı ha'm taslı jerlerden turadı. Suw deregi tiykarınan grunt suwları na'tiyjesinen bolıp, onın' teren'ligi 6-60 m teren'likte jaylasqan. Qızılqumda mın'lag'an qudıqlar qurılg'an, olardın' ko'pshiliginde dushshı suw bolıp onı mal sharwashılıg'ında shopanlar ken'nen qollanadı.

Klimatı ju'da' qurg'aq bolıp, keskin kontinentallı, Chabazg'an meteostantsiyası mag'lıwmatı boyınsha ortasha jıllıq temperatura 10-12 C qa jetedi (maksimal +41,5+45C, minimal +22+28C), qısı suwıq bolıp arqadan arktika suwıq ag'ımı keledi. Qıs ayları qardın' qaplap jatıwı 8-22 ku'n. Birinshi qar oktyabrden tu'sip, en' son'ı aprelde toqtaydı. Jıllı ku'nler 157-191 ku'n dawam etedi. Atmosferalıq jawın-shashın jılına 67-136 mm di quraydı. Ulıwma jawın-shashın jıllıq mug'darı az jawadı.