Qatlam basımın tereńlik ólshew asbapları menen anıqlaw

Bul betti tez óshiriw usınıs etiledi. Sebebi: TEST PAGE. Eger bul maqalanı óshiriw kerek emes dep oylasańız, óz pikirińizdi talqılaw bóliminde jazıp qaldırıń. Administratorlarǵa: bul betke siltewler, bettiń tariyxı (aqırǵı ózgerisleri), betti óshiriw. Maqala avtorına: Maqalańız óshiriliw qarsańında bolsa ne islew kerek?

1 – Laboratoriya jumısı

Qatlam basımın tereńlik ólshew asbapları menen anıqlaw

Tájriybeni islewden maqset:  Qatlam basımın tereńlik ólshew asbapları menen anıqlaw kónlikpelerine iye bolıw.

Teoriyalıq bólim

Qatlam basımı – kándi isletiw processin analiz qılıw, sonı menen birgelikte jeke qudıqlar jumısın qadaǵalaw ushın paydalanılatuǵın, ónimdar qatlamdı ámeldegi jaǵdayınıń tiykarǵı fizikalıq xaraktiristikası esaplanadı. Qatlam basımı dinamikasın qadaǵalaw, qatlam basımın uslaw sistemasınıń effektivligin bahalaw imkaniyatın beredi. Ónimdar qatlam maydanı boyınsha filtirasiya xarakteristikasın anıqlaw hám isletiw qudıqlarınıń imkániyatların esaplaw hám usı kibi basqa kórsetkishlerdi anıqlaw imkánın beredi.

Uyım boyınsha qatlam basımınıń bólistiriliwiniń anıq súwreti izobar kartası dep ataladı. Izobar kartası islew processin analiz hám qadaǵalawdıń tiykarǵı quralı esaplanadı. Ol berilgen waqitta basımnıń qatlamda bólistiriliwin xarakterleydi hám qatlam basımın uslaw jumısların alıp barıw processinde qatlamnıń túrli uchaskalarınıń islewin bahalaw, hámde qudıqtı mexanizaciyalanǵan isletiw usılına ótkiziwdi xarakterleydi. Usı kóz qarastan kelip shıǵıp, qatlam basımı waqıt dawamında ózgerip baradı, izobar kartası málim waqıt  aralıǵı ushın dúziledi.

Izobar kartsın dúziw ushın toxtatılǵan qudıqlarda qatlam basımın ólshengen nátiyjelerinen paydalanıladı. Qatlam basımın ólshew usılına kóre tómendegi túrlerge bólinedi:

- Tikkeley;

- Tikkeley bolmaǵan.

Qatlam basımın ólshewdıń eń anıq usılı tikkeley ólshew, yaǵniy tereńlik manometrin ónimdar qatlam joqarı shegarası yamasa joqarısındaǵı birinshi tesigine shekem túsirilip ólshew esaplanadı. Bunda qudıq NKT menen úskenelengen bolıwı kerek.

Suyıqlıq ústininıń gidrostatikalıq basımın esaplaw menen baylanıslı barlıq usıllar tikkeley bolmaǵan usılǵa kiredi, trubanıń artqı bólegi suyıqlıǵı tıǵızlıǵın baxalaw sapası hám trubalar aralıǵı suyıqlıq qáddin anıq baxalanıwı menen baylanıslı qateliklerge jol qoyıladı.

Qatlam basımın anıqlaw texnologiyası boyınsha tómendegi usıllarǵa bólinedi:

- promislovo-diagnostikalıq (apıwayı)

-gidrodinamikalıq (quramalı).

Promislovo-diagnostikalıq (apıwayı) usılı toqtap turǵan qudıqta tek qatlam basımın (Р_qat) anıqlaw ushın qollanıladı (qatlam basımın (Р_qat) tereńlik manometri menen ólshew, exolot járdeminde statik qáddi (H_st) anıqlaw).

Gidrodinamikalıq (quramalı) usıl menen izertlew basımnıń jumısshı bosımnan (islep atırǵan qudıqta), tiklenemen degenshe (toqtatılǵan qudıqta) gúzetiw járdeminde anıqlanadı.

Tarawdıń basqarıw hújjetleri boyınsha, hárekettegi fantan qudıǵında qatlam basımın tikkeley ólshew usılı kvartalda bir márte ótkeriladi.

Pezometrikalıq qudıqlarda:

Birinshi islew basqıshında (tájriybe –sanaatta islew) kvartalda bir márte;

Ekinshi islew basqıshında (sanaatta islewde) yarim jılda bir márte;

Hárekettegi aydawshı qudıqlarda qatlam basımın tikkeley qadaǵalaw ólshew isleri kerek bolǵan qaqıtta, esaplap tabılǵan basımdı baxalaw ushın ótkeriledi.

Bir mártelik qatlam basımın tikkeley anıqlaw barlıq quıuqlarda, qıdırıw hám isletiw qudıqlarında, burǵılanǵannan keyin ózlestirilgen qudıqlarda ámelge asırıladı.

Qudıqtı izertlewge tayyarlaw tómendegilerdi óz ishine aladı:

-tıǵızlawshı armaturalardı tekseriw;

-lubrekator maydanshasın ornatıw;

-lubrekatordı ornatıw.

1.2. Laboratoriya jumısın otkeriw tártibi.

Tereńlik ólshew asbabı menen qatlam basımın ólshewge tiyisli isler, bir neshe basqıshlardı óz ishine aladı:

-tekseriw ótkeriletuǵın qudıqlar dizimin hám jumıstı orınlaw grafigin dúziw;

-qudıqtı izertlewge tayyarlaw;

-izerlewdi ótkeriw ushın talapnama kiritiw;

-izerlew ótkeriw;

-izertlew nátiyjelerine islew beriw.

Asbap sxeması 1.1-suwrette keltirilgen.

CAMT-02-03 qurılması hám tereńlik manometr-termometr sxeması. Asbap monoblok dúzilisli hám tómendegi tiykarǵı bóleklerden quralǵan: 1-kóterip-túsiriw ushın mólsherlengen sımdı bekkemlew ushın uchlik; 2-uchlik hám qabıqtı rezbalıq birikpesin fiksaciya qılatuǵın rezinalı saqıyna; 3-temperatura datchigi korpusı hám sırtqı úskeneni biriktiriw ushın interfeys baylanıstırǵısh; 4-awırlastırǵısh yamasa basqa asbap hám úskenelerdi bekkemlewshi rezbalardı qorǵaw ushın obtekatel; 5-ótkergish; 6-asbaptıń ishki bólegin tıǵızlaw ushın kojux; 7-ótkergish; 8-korpus; 9-tıǵızlawshı saqıyna; 10-basım datchigin qorǵaw prujinası; 11-C túrindegi táminlew elementi.

CAMT-02-03 asbabınıń islew rejimi

Izertlew rejimleri, asbaptı iske túsiriw túri, ólshew aralıǵı hám identifikaciya maǵliwmatları asbapqa kompyuterden ornatılǵan  programmalı táminlew deregi arqalı kiritiledi. Asbap izertlew waqtında úsh rejimde bolıwı múmkin:

-ólshewdi jazıp alıw rejimi;

-energiya únemlew rejim;

-inisializaciya rejimi.

ólshewdi jazıp alıw rejimi eki rejimdi óz ishine aladı:

-basım hám temperaturanı bir márte ólshew rejimi;

-ornatılǵan ólshew aralıǵında basım hám temperaturanı kóp márte ólshew rejimi;

Hár eki rejimdede hár bir ólshew nátiyjesi kiritilgen izertlew obekti identifikacion maǵlıwmatı boyınsha ólshew bayanı kórinisinde saqlanadı. Asbaptaǵı ólshew bayanı identifikacion maǵlıwmatı esabında tómendegi maǵlıwmatlar kiritiledi: kánniń nomeri, jıynaw nomeri; qudıq nomeri, tsex nomeri, qadaǵalawshı nomeri. Bunnan tısqarı asbaptan qosımsha tómendegi maǵliwmatlardı alıw múmkin: batareyanıń qosımsha kernewi; ornatılǵan saat hám sáneniń ámeldegi kórsetkishi, bos yad payızı, asbaptıń zavodtan shıǵıw nomeri.

Asbap ólshewdi jazıp alıw rejimine úsh ornatılatuǵın parametr boyınsha ámelge asırıladı:

-izertlew baslaniw waqıtı boyınsha;

-belgilengen basım mánisi ósiwi boyınsha;

-belgilengen temperatura mánisi ósiwi boyınsha.

Yadtı inisializaciya qılıw rejimi, asboaptan maǵlıwmatlardı óshiriw ushın isletiledi. Energiyanı saqlaw rejimi – ólshewdi jazıp alıw rejimi qosılmaǵanda batareyani únemlew ushın qollanıladı.

Tómendegi shárt ushın toqtatılǵan suwsız fantan qudıǵında qatlam basımın esaplaw:

Qudıq tereńligi 2650+n м; qudıq ústindegi statikalıq qád; toqtatılǵan qudıq ústi basımı р_t=8+(0,01·n) МPа; qudıqtıń toyınıw basımına р_toy=12+(0,01·n)  МPа teń qudıq túbi basımında isletilmekte, toqtatılǵan qudıq ústinde ólshengen temperatura t_u=20 ^оС; t_u=70 ^оС.

Neft tıǵızlıǵınıń basım hám temperaturaǵa baylanıslılıǵı 1.1.-surette keltirilgen.

Bunday jaǵdayda qatlam basımın anıqlaw ushın tómendegi formuladan paydalanıw kerek:

$P_{qat}$ = $L_{s}$$\rho _{n}$g $10^{-6}$ + $P_{u}$

Qudıqtaǵı nefttiń ortasha tıǵızlıǵı  $\rho _{n}$   basım hám temperaturaǵa baylanıslı boladı.

Berilgen tapsırmanı islew ushın, toqtatılǵan qudıq terńligi boyınsha  temperaturanıń bólistiriliwiniń sızıqlı nızamın qabıl qılıp, ortasha temperaturanı esaplaymız  t =(20+70)/2=45^оС.

1.1.-suwret. Neft tıǵızlıǵınıń basım hám temperaturaǵa baylanıslılıǵı: 1- t =20^оС da; 2-t =70^оС da; 3- t =45^оС da.

1.1-suwrettegi ρ_n=f(p,t) grafik baylanıslılıqtı paydalanıp hám neft tıǵızlıǵınıń temperaturaǵa baylanıslı sızıqlı ózgeriwin qabıl qılıp, t=45^оС (3- qıysıq sızıq) da interpolyaciya usılı menen neft tıǵızlıǵına baylanıslılıǵın sızıǵın sızamız. Alınǵan qıysıq sızıqtan basım р_u dan р_toy ozgeriwindegi nefttiń ortasha tıǵızlıǵın anıqlaymız. 3-qıysıq sızıq boyınsha р_u=8+(0,01·n) МPа dan р_toy=11,3 МPа ǵa shekem aralıqtaǵı neft tıǵızlıǵın anıqlaymız: ρ_n=775 kg/m³.

Qatlam basımın esaplaymız:

$P_{qat}$ = $L_{q}$$\rho _{n}$ g $10^{-6}$ + $P_{u}$ = 650 * 775 * 9.81 * $10^{-6}$ + 8 = 28,15 MPa

Qadaǵalawshı sorawlar.

1.1.  Qatlam basımı;

1.2.  Qatlam basımın anıqlaw usılları;

1.3.  Laboratoriya jumısın islew izbe-izligi;

1.4.  Qatlam basımın anıqlaw formulası