Kontentke ótiw

Qusxanataw (taw)

Wikipedia, erkin enciklopediya

Qusxanataw - Shımbay qalasınıń batısında Bozataw rayonında jaylasqan. Uzınlıǵı 20 km ge, eni 7 km ge shamalas. Bul taw eki bólekten ibarat. Qusxanatawdıń túslik hám batıs janbawırları tik bolıp, onı qurawshı taw jınısları qatlam-qatlam bolıp ashıq jaylasqanlıǵın kóremiz. Usı tik jarlıqlar tereń saylar menen tilkimlengen, geyde bazıbir jerlerinde úńgirler de ushırasadı. Onıń eń úlkenin xalıq «dáwdiń uyası» dep ataydı. Al, ol negizinde jawın, qar suwlarınıń bos jınıslardı juwıp, unıratıwı nátiyjesinde payda bolǵan. Onıń uzınlıǵı 8-10 metrdey, eni 1,5-2 metr, al biyikligi 4-5 metr keledi. Tawdıń túslik tárepinde, ásirese, «Dáwdiń uyası» dep atalǵan úńgir jaylasqan bóliminde «taw» dizbeginen bóleklenip ayırılıp turǵan, hár qıylı kólemge hám biyiklikke iye, tap diyqannıń gúzde shashlap, úygen júweri qırmanların eske túsiretuǵın konus tárizli tas tóbesheler júdá kóp. Xalıq onı «tasqırman» dep atasadı. Haqıyqatında, ol átirapındaǵı bos jınıslardı samallardıń ushırıp alıp ketiwi menen jawın-qar suwınıń juwıwı tásirinde házirgi kórinisine kelgen. Relyeftiń bunday kórinisi basqa tawlarda gezlespeydi. Tawdıń biyikligi qorshaǵan átiraptan 70 metrdey, al teńiz qáddinen 138 m. biyiklikke iye.

Saypov A., Ataniyazova Q., Esenova I., Dawletbaev A. Qaraqalpaqstan tábiyiy geografiyası páni oqıtıwshılar ushın metodikalıq qollanba. -Nókis, 2022.