Kontentke ótiw

Sporalılar

Wikipedia, erkin enciklopediya

Sporalılar tipi parazit halda tirishilik etetug'ın a'piwayılardı o'z ishine alıp, rawajlanıw tsiklinde zarodıshtan quralg'an ayrıqsha ko'beyiw da'wiri bolıp, ol tıg'ız qabıq penen oraladı. Bunday tıg'ız qabıq penen oralg'an zarodıshqa "spora" delinedi. Ha'r bir sporada bir yamasa bir neshe zarodısh bolıwı mu'mkin. Sporalılar parazitlikke iykemlesiwi na'tiyjesinde olardın' qozg'alıw organellaları, awız, as pisiriw vakuolları jog'alg'an.

Sporalılardın' ko'beyiwi jınıslı (gregarinlerde - Greqarina) yamasa jınıslı ko'beyiwdin' jınıssız ko'beyiw men almasıw arqalı boladı (konditsiyalar - Coccidia, gemosporidiyalar - Haemosporidia). Rawajlanıw tek bir xojeyinnin' denesinde o'tse, ekinshi xojeyinnin' ziyanlanıwı sırtqı jag'dayg'a tu'sken sporanı jutıwdan boladı (gregarinler, kontsidiyalar).

Geypara sporoviklerde rawajlanıw xojayin almasıw jolı menen boladı: gemosporidiyalarda rawajlanıw peshshenin' ha'm adamnın' denesinde boladı da, zarodısh qabıq penen jabılmaydı (tsista joq). Sebebi, zarodısh sırtqı jag'dayg'a shıqpay bir organizmnen ekinshi organizmge o'tedi.

Jınıssız ko'beyiw bir neshe ma'rtebe bo'liniw jolı menen bolıp, bunday ko'beyiwge «shizogoniya» delinedi. Geypara sporoviklerde jınıssız ko'beyiw tek g'ana ekige bo'liniw jolı menen boladı. Jınıslı ko'beyiw jınıs kletkalarının' o'z-ara qosılıwı na'tiyjesinde boladı.

Bul organizmlerdin' zigotası sırtınan qabıq penen oralıp ootsista da'wirine o'tedi. Ootsista bir neshege bo'linip, tu'rdin' taralıwında a'hmiyetke iye bolg'an zarodıshlardı yamasa sporozoidlardı payda etedi. Sporozoidlar payda bolıwı menen tirishilik tsikli tamamlanadı.

Sporalılar tipi gregarinler (Greqarinina) ha'm koktsidiya ta'rizliler (Coccidiomorpha) bolıp eki klassqa bo'linedi.