Túrkiya bilimlendiriw sisteması
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Uludag-PS%C4%B0-2007_ing.jpg/220px-Uludag-PS%C4%B0-2007_ing.jpg)
Turkiyada bilimlendiriw Atatúrk reformalarına muwapıq shólkemlestirilgen milliy sistema menen basqarıladı. Bul millettiń sociallıq hám ekonomikalıq institutları ushın sheber professional klastı islep shıǵarıwǵa mólsherlengen mámleket tárepinen qadaǵalanatuǵın sistema bolıp esaplanadı[2].
Májburiy bilimlendiriw 12 jıl dawam etedi. Baslawısh hám orta bilim beriw mámleket tárepinen finanslastırıladı hám mámleket mekteplerinde 6 jastan 19 jasqa deyingiler ushın biypul esaplanadı. Orta yamasa orta mektepte tálim májburiy emes, lekin keyinirek universitetlerge ótiw ushın talap etiledi. Turkiyada 2022-jılǵa kelip 200 den artıq universitet bar bolıp[3] ÖSYS, sonnan keyin orta mektep pitkeriwshileri óz nátiyjelerine kóre universitetke qabıl etiledi.
Turkiyada 2019-jıl jaǵdayına qaraǵanda, barlıq múnásip balalar arasında baslawısh mektepke qabıl etilgenlerdiń 97 procenti bar. Suriyalıq qashqınshılar daǵdarısı menen bul nomer sezilerli dárejede kemeydi. Krizis dáwirinde kóplegen Suriyalıq balalar mektepten ketedi[4].
2002-jılda Turkiyada tálimge sarıplanǵan ulıwma qárejetler Milliy bilimlendiriw Ministirligi arqalı ajıratılǵan mámleket byudjeti hám de menshikli hám xalıqaralıq fondlardı esapqa alǵan halda 13,4 milliard dollardı quradı[5].Turkiyada tálim mákemelerine qarjı etilgen milliy baylıq úlesi OECD mámleketlerindegi ortashadan joqarı[6].Turkiyanıń ilimiy hám texnologiyalıq izertlew keńesi Turkiyadaǵı tiykarǵı milliy Ar-ge organı dep esaplanadı.
Mektep awqatları[redaktorlaw | derekti jańalaw]
2010-jıl aqırında bir topar oqıwshılar úyden mektepke azıq-awqat alıp kelgen hám bahalardıń kóteriliwi sebepli mektep asxanasına boykot járiyalaw maqsetinde bir-birleri menen awqatların bólisken, nátiyjede 3 dana student policiya qadaǵalawınıń astına alınǵan.2012-jıl basında taǵı bir mektep asxanasına da tap sonday boykot daǵaza etilgen, nátiyjede bir oqıwshı „Mektep administraciyasınan ruxsat almastan baspa sózge maǵlıwmat bergeni hám betalar tarqatqanı“ ushın mektepten quwılǵan.2018-jılda mektep asxanaları shokolat penen oralǵan gofret,keks hám plastik oyınshıqlar sıyaqlı qadaǵan etilgen ónimlerdi satıp atırǵanı ushın sın pikir etildi, sebebi olar balalar ushın zıyanlı esaplanadı[7].
Derekler[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- ↑ Grove, Jack (2 May 2013). "Global Gender Index, 2013". Times Higher Education. https://www.timeshighereducation.com/features/global-gender-index-2013/2003517.article.
- ↑ Özelli (January 1974). The Evolution of the Formal Educational System and Its Relation to Economic Growth Policies in the First Turkish Republic. https://archive.org/details/sim_international-journal-of-middle-east-studies_1974-01_5_1/page/77.
- ↑ „Destination Guides Study in Turkey“ (en). www.topuniversities.com/. Qaraldı: 15-mart 2022-jıl.
- ↑ „Turkey: Primary school enrollment“ (en). www.theglobaleconomy.com. Qaraldı: 15-mart 2022-jıl.
- ↑ 2002 Report by Turkish Statistical Institute, Prime Ministry of the Republic of Turkey.
- ↑ „Education at a Glance 2021“ (en). www.oecd-ilibrary.org. OECD Indicators. Qaraldı: 15-mart 2022-jıl.
- ↑ „Okul kantini değil sanki süpermarket“ (tr). www.sozcu.com.tr. Qaraldı: 15-iyul 2021-jıl.