Tabasaran tili

Tabasaran tili — Kavkaz tilleri shańaraǵınıń nax-daǵıstan tilleri toparına tiyisli, Daǵıstan Respublikasınıń Tabasaran hám Xiv rayonlarında tarqalǵan til. Sóylesiwshilerdiń ulıwma sanı 95 mıń adamnan artıq. Qubla hám arqa diaktlerge iye bolıp, olardıń hárbiri óziniń govorlıq toparlarınan ibarat. Kórkem ádebiyatqa baylanıslı tabasaran tili tiykarınan qubla dialekt negizinde qáliplesken. Fonetikalıq sistemasında 6 dawıslı hám 50 den artıq dawıssız, atap aytqanda pp, tt, kk, chch sıyaqlı pátli shawqımsız qos dawıssızlar bar. Pát kúshsiz hám kóshpeli. Morfologiyasında atlıqlar seplik hám san boyınsha ózgeredi. Seplik sisteması júdá rawajlanǵan bolıp, 44 dana seplik bar. Feyillerindegi zaman hám meyil sisteması asa quramalı. Sózlik qorında sap tabasaran sózlerinen (olar 60 procentten artıq) tısqarı arab, parsı, túrkiy hám rus tillerinen ózlesken sózler de bar. Tabasaran tili jazıwı 1932—1938-jıllarda latın grafikası, al 1938-jıldan kirill grafikası tiykarında qáliplesken.

Derekler

ÓzME,Birinshi tom, Tashkent, 2000-jıl