Telesholıw

Telesholıw - telejurnalistikanıń áhmiyetli janrlarınan biri bolıp, turmısımızdıń házirgi kúninde bolıp atırǵan hádiyselerdi hám waqıyalardı túsindiriw jáne talqılaw wazıypaların óz aldına wazıypa etip qoyadı.

Sholıwda barlıq waqıtta sebep bolıwı kerek. Onıń tiykarǵı maqseti – faktlerdi tuwrı hám sheberlik penen tańlanǵan jáne salıstırılǵan jaǵdayda teletamashagóyler sanasında waqıyalar, jámiyetlik awhal tuwralı málim hám anıq tásir qalıdırıw bolıp esaplanadı.

Aktuallıq telesholıwdıń zárúr tárepleriniń biri kúnniń áhmiyetli mashqalalarına múnásiybetin bildiriw-telesholıwdıń barlıq waqıtta dıqqat orayında turadı.

Telesholıwdıń jáne bir zárúr qásiyeti - onıń tezliginde boladı. Júz bergen waqıya haqqında xabar beriw hám onıń izinen dárhal bul waqıyanı teletamashagóylerge túsindirip, sholıp beriw, telesholıwdıń ayırmashılıqlarınıń biri esaplanadı. Bul óz náwbetinde telesholıwshıdan úlken juwapkershilikti talap etedi. Waqıyalar qánshelli tez talqılanıp, sholıw islense, teleauditoriyaǵa sonshelli tásir kórsetedi. Keshigip berilgen sholıwǵa, teletamashagóyler bahası túsken nársedey qaraydı.

Telesholıwdıń zárúr elementlerinen biri onıń argumentatsiyası, yaǵnıy dálil keltiriwi bolıp esaplanadı. Dáliller sıpatında telejurnalist málim faktler, sanlar, tsitatalar, hújjetler hám jazıwlardı keltiriwi múmkin.

Telesholıwda ayırım zárúr, dıqqatqa ılayıq bolǵan fakt hám tiykarǵı pikirler qaytarılıwı kerek. Sonday-aq, telesholıwshı sóz ustası, jaǵımlı hawaz iyesi, tartımlı kóriniske iye bolıwı dárkar. Ol túsinikli, kórinislik ráwishte, erkin, janlı hám isenimli sóylewi kerek.

Teması boyınsha telesholıwlar mınaday túrlerge bólinedi;

• sırtqı siyasiy;
• ishki siyasiy.

Kólemi tárepinen telesholıwlardı qısqa, jıldam (waqıyalı), kúnlik hám háptelik (aylıq) sholıwlarǵa ajıratıw múmkin:

a) qısqa jıldam sholıwlar (2-3 minutlı), ádette, xabar izinen beriledi. Olar teletamashagóylerdiń itibarın waqıyanıń eń zárúr hám áhmiyetli táreplerine qaratıwdı maqset etip qoyadı;

b) kúndelikli sholıw kún dawamında eń qızıq hám áhmiyetli waqıyalardı hár tárepleme táriplewge hám olardıń mánisin túsindiriwge umtıladı. Onıń efir kólemi 3 minuttan 6 minutqa shekem bolıp, efirge arnawlı rubrikalar astında jiberiledi;

v) háptelik (aylıq) sholıwlar menen bir waqıt (hápte, ay) ishinde bolıp, ótken waqıyalardı talqılaw hám bahalaw wazıypasın atqaradı. Bul sholıwlarda áhmiyetli waqıyalardıń usılları belgilenip, olarda ulıwmalılıq dárejesi basqa sholıwlarǵa qaraǵanda joqarılaw boladı. Efirde dawam etiw waqtı 10-15 minut.

Sholıwlardıń toparında baspasóz, yaǵnıy gazeta sholıwı ayrıqsha orın tutadı. Bazar ekonomikasında qaǵaz bahasınıń joqarılap ketiwi, gazetalardıń tirajı keskin qısqarıwı teleradioefirde baspasóz sholıwlarınıń kóbeyiwine alıp keledi. Telesholıwlar payda bolıwı menen gazetada basılǵan málimlemeni xalıqqa jetkeriw mashqalası sheshildi.