Transformaciya

Málim shárayatta bir organizm násillik molekulası hár qanday bóleginiń ekinshi organizm násillik molekulası quramına birigiw hádiysesine «transformaciya» dep ataladı. Pnevmokokklardaǵı transformaciya hádiysesi 1928-jılı ingliz bakteriologı F. Griffit tárepinen ashılǵan. Onıń tájiriybesi pnevmokokklardıń eki túri – S hám R – shtammları ústinde ótkerilgen. Pnevmokokk bakteriyasınıń S shtammı arnawlı qosımsha kapsulaǵa iye bolıp, sırtı tegis, R-shtammda bolsa kapsula bolmaydı hám sırtı gedir – budır (S – inglizshe smooc-tegis, R – inglizshe rough – gedir-budır), S-shtamm bakteriyanıń kapsulası tıshqan organizmi immun sisteması tásirin ótkermegeni sebepli, ol kesellik qozǵatıwshı bolıp, tıshqanlarda pnevmoniya keselligin keltirip shıǵaradı hám tıshqanlar óledi. R-shtamm bolsa kesellik keltirip shıǵarmaǵanı sebepli, bul shtammlar menen juqtırılǵan tıshqanlar nabıt bolmaydı. Kesellik qozǵatıwshı S – shtamm qızdırılǵanda olar óledi hám óltirilgen bakteriyalar tıshqanlarǵa jiberilgende tıshqanlarda kesellik payda bolmaydı. Tıshqanlarǵa qızdırıw nátiyjesinde ólgen bakteriyalar S-shtamm menen kesellik qozǵatpaytuǵın R-shtammǵa kiriwshi tiri bakteriyalar birgelikte qosıp juqtırılǵanda tıshqanlardıń óliwi gúzetilgen. Ólgen tıshqanlarda bakteriyalardıń S-shtammı tabılǵan.