Wilhelm Keitel

Wikipedia, erkin enciklopediya
[[Fayl:Bundesarchiv Bild 183-H30220, Wilhelm Keitel.jpg|280px|súwret]]
Tuwılǵan sánesi 22-sentyabr 1882(1882-09-22)
Qaytıs bolǵan sánesi 16-oktyabr 1946(1946-10-16)[1] (64 jasta)

Vilgelm Bodevin Iogann Gustav Keytel (nemischa aytılıwı :[ˈkaɪ̯tl̩]; 1882-jıl 22-sentyabr — 1946 -jıl 16 -oktyabr) nemis feldmarshali hám urıs ayıpkersi bolıp, Ekinshi Jáhán urısı dáwirinde fashistlar Germaniyası Qurallı Kúshleriniń joqarı komandirligi (nemisshe Oberkommando der Wehrmacht (OKW)) baslıǵı lawazımında islegen. Bul lawazımda Keytel kóplegen áskeriy jınayatlarǵa alıp kelgen bir qatar jınayatlı buyrıq hám kórsetpelerdi imzolagan.

Keytelning vermaxt joqarı komandirligine eliriwi 1935-jılda Reyx urıs ministrligi qasındaǵı Qurallı kúshler basqarması baslıǵı etip tayınlanıwı menen baslandı. 1938-jılda vermaxt komandirligin óz moynına alǵan Gitler ministrlikti OKW menen almastırdı hám Keytel onıń baslıǵı boldı. Ol áskeriy kásiplesleri arasında Gitlerning „ho'p boladı“si (jaǵımpaz ) retinde belgili.

Urıstan keyin Keytel Nyurnbergdagi Xalıq aralıq áskeriy tribunal tárepinen „yirik urıs ayıpkerlari“ den biri retinde ayblangan. Ol ayıplaw juwmaǵınıń barlıq bántleri: insaniyatqa qarsı jınayatlar, tınıshlıqqa qarsı jınayatlar, jınayatlı pitne hám urıs jınayatları boyınsha ayıplı dep tabılǵan. Ol ólimge húkim etilgen hám 1946 -jılda osish jolı menen qatl etilgen[2].

Jaslıǵı hám Wehrmachtdan aldınǵı lawazımı[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Vilgelm Keytel Germaniyanıń Brunsvik gersogligidagi Gandersheym qasındaǵı Helmscherode awılında tuwılǵan. Ol orta klass jer iyesi Karl Keytel (1854—1934) jáne onıń zayıpı Apolloniya vissering (1855—1888) dıń tong'ich balası edi. Daslep ol gimnaziyadagi oqıwdı tamamlaǵannan keyin, shańaraǵınıń múlkin iyelik qılıwdı qáledi. Lekin bul ámelge aspadı, sebebi ákesi pensiyaǵa shıǵıwdı qálebedi. Bunıń ornına, ol 1901-jılda Prussiya armiyasınıń ofitser kursanti bolıp, áskeriy karyerasini basladı. Ápiwayı adam retinde ol atlıqler qatarına emes, bálki 1908-jıldan adyutant bolıp volfenbütteldagi atız artilleriya polkiga qosıldi[3]. 1909 -jıl 18-aprelde Keytel Hannover qasındaǵı vulfelda bay jer iyesiniń qızı Liza Fonteynga úylendi[4].

Keytelning boyı 1, 85 m (6 fut 1 dyuym) edi[5].

Birinshi jáhán urısı waqtında Keytel Batıs frontda xızmet etken hám Flandriyadagi sawashlarda qatnasıp, onda salmaqli yaralangan[3]. Kapitan ataǵına kóterilgandan keyin, Keytel 1915-jılda piyadalar diviziyasining shtabiga jiberildi[4]. Urıstan keyin Keytel veymar Respublikasınıń jańa islengen reyxsverida qaldı hám Polsha shegarası daǵı áskeriylestirilgen bólindiler Freykorpsni shólkemlestiriwde qatnastı. 1924-jılda Keytel Berlindagi Reyxsver ministrligine ótti. ol Truppenamt („Áskerler mekememesi“) de xızmet etdi. Úsh jıldan keyin ol taǵı atız komandirligine qayttı[3].

Endi podpolkovnik Keytel 1929 -jılda taǵı Urıs ministrligine ótkerildi hám tez arada shólkemlestirilgen bólim baslıǵı („T-2“) lawazımına tayınlanıp, 1933-jılda Adolf Gitler hákimiyattı qolǵa kiritgunga shekem bul lawazımda isledi. Germaniyanı qayta qurallandırıwda zárúrli rol oynab, ol keminde bir ret Sovet Birlespeine Reyxsverning jasırın oqıw lagerlarini tekseriw ushın sapar etken. 1932-jıldıń kuzida ol júrek xuruji hám eki ret pnevmoniyaǵa uchradi[3]. Tawır bolıp ketkeninen kóp ótpey, 1933-jıl oktyabr ayında Keytel 3-piyada diviziyasi komandirining orınbasarı etip tayınlandi. 1934-jılda oǵan Bremendagi 22-piyada diviziyasi komandirligi berildi[6].

Wehrmacht Joqarı komandirligine kóterilis[redaktorlaw | derekti jańalaw]

1935-jılda general verner fon Fritsch usınısına kóre Keytelga general-mayor ataǵı berildi hám Reyx Áskeriy ministrligi Qurallı Kúshleri basqarması (vermachtsamt) baslıǵı etip tayınlandi. Ol armiya, teńiz flotı hám hawa kúshlerin basqardi[7][8]. Bul lawazımǵa kelgeninen keyin Keytelga 1936 -jıl 1-yanvarda general-leytenant ataǵı berildi[6].

1938-jıl 21-yanvarda Keytel óziniń baslıǵı, urıs ministri verner fon Blombergning hayalı burınǵı ǵar bolǵanlıǵın tastıyıqlaytuǵın dálillerdi qolǵa kiritti[6]. Bul maǵlıwmattı kórip chiqgan Keytel olardın Gitlerning orınbasarı Hermann Geringga jiberiwdi usınıs etdi. Goring bolsa óz gezeginde bul maǵlıwmatlardan Blombergni iste'foga shıǵarıw ushın paydalandi[9].

Keytel (chapda) hám Germaniya joqarı komandirliginiń basqa aǵzaları Adolf Gitler menen áskeriy jıynalısta (shama menen 1940 -jıl ).

Múmkinshiliklerge sın pikir bıdırdıwi[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Feldmarshal Evald fon Kleyst Keytelni Gitlerga salıstırǵanda pák munasábeti ushın „Gitlerning aqmaq isin dawamlawshıi“ dep ataǵan. Onıń paxtaqo'yuvchiligi armiyada jaqsı málim edi hám ol „  tel“ laqapın aldı, bul Lakai (" Lakey „) sózinen kelip shıqqan jáne onıń famılıyasınıń dawamından jasalǵan laqap edi[10][11]. Hermann Goringning Keytelni „feldmarshal denesinde serjant aqli“ dep tariyplagan. Ol Gitlerning awızı bolıp islewge tayınlıǵı ushın bul lawazımǵa kóterilgen edi[12]. Ol óz qatarlasları tárepinen „Nikgesel“ laqaplı Gitlerning “soqır-ko'rona shın berilgen qurbaqasi" retinde belgili. Sol dáwirde ataqlı bolǵan basın chayqaydigan eshak — metall oyınchog'i „Nickesel“ atı menen atalǵan. Urıs waqtında ol Gitlerning basqa oficerlerge qarata sonday deydi: (Gerd fon Rundstedtning sózlerine kóre)

Keytel aqli sheklengenligi hám asabiy beyimligi sebepli manipulyatcıyaǵa beyim edi. Gitler onıń miynetsevarligi hám tıńlaǵıshlıǵın qadrlaǵan[13]. Bir kúni Burkhart Myuller-Hillebrand Keytel kimligini soradı : bunı bilip, ol óz baslıǵına sálem bermegeninen qáweterge tústi. Biraq, Frants Xolder oǵan:

dedi. Nemis ofitserlari onı turaqlı túrde chetlab ótip, tuwrıdan-tuwrı Gitlerga barıwardi[14][13].

Derekler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

  1. // (unspecified title)
  2. {{Web deregi}} úlgisinen paydalanıwda bet= parametrin belgilewińiz kerek. „{{{title}}}“.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Mitcham & Mueller 2012.
  4. 4,0 4,1 Goerlitz 2003.
  5. 5,0 5,1 Margaritis 2019.
  6. 6,0 6,1 6,2 Mitcham Jr. 2001.
  7. Wheeler-Bennett 1980.
  8. Hildebrand 1986.
  9. Shirer 1990.
  10. Stahel 2009.
  11. Kane 2004.
  12. Walker 2006.
  13. 13,0 13,1 Shepherd 2016.
  14. Tucker 2005.

Siltemeler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

  • {{Web deregi}} úlgisinen paydalanıwda bet= parametrin belgilewińiz kerek. {{Web deregi}} úlgisinen paydalanıwda url= parametrin belgilewińiz kerek. .


  • Wilhelm Keitel in the German National Library catalogue