Wolfgang Amadeus Mozart
| Tuwılǵan sánesi | 27-yanvar 1756[1][2] |
|---|---|
| Qaytıs bolǵan sánesi | 5-dekabr 1791[3][4][5][6][2] (35 jasta) |
Volfgang Amadey Mozart (27-Yanvar' 1756 - 5-Dekabr' 1791) Avtsriyali kompozitor ha'm pianist bolg'an. Ko'pshiliktin' pikirinshe ol barliq waqittin' en' zor kompozitorlarinin' biri esaplanadi. Ol 1756-jili 27-Yanvar'da Zaltsburg qalasinda tuwilg'an. Ol qisqa o'miri dawaminda 600 den aslam muzika shig'armalarin do'retti. Solardin' ishinde Don Jiovanni ha'm Siyqirli Sirnay operalari bar. Onin' birinshi miyneti to'rt jasinda jazilg'an minuet (oyin) esaplanadi; aqirg'i miyneti juwmaqlanbag'an Rekviem esaplanadi. Mozart kishkene waqtinan pianino shertip bilgen ha'm ol zor pianist, ha'm de ataqli kompozitor sipatinda dan'q shig'ardi. Ol 1791-jili 5-Dekabr' saat tu'ngi 1 lerde revmatik isitpadan qaytis boldi.
Mozarttin' muzikasi
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Mozarttin' muzikasi Gaydn muzikasi siyaqli Klassikaliq stil'degi muzikalardin' en' zori esaplanadi. Ol muzika do'retip baslag'an waqitta Barok periodi o'z juwmag'ina jetip , muzikag'a bolg'an ko'z qaras o'zgerip atirg'an waqitlar edi. Muzikanin' formasi, balansi (ten' salmaqliliq) ha'm elegantlilig'i kontrapunt stil'den jaqsiraq dep esaplandi. Mozart tap sol waqitta ataq shig'arg'an pianino ushin muzika jazg'an birinshi ataqli kompozitor boldi. Ol sol waqitta muzikanin' barliq tu'rlerin: simfoniya, opera, solo kontsert, kamera ushin muzika, atap aytqanda tarli kvartet ha'm tarli kvintetler, ha'm pianino ushin sonatalar do'retti. Ol ko'plep diniy muzikalar, sonin' ishinde messalar, ha'm sonday-aq oyinlar, divertimenti ha'm serenadalar do'retti.
Mozart jas waqtinda simfoniyalar a'dette qisqa, a'piwayi muzika shig'armasi esaplanar edi. Mozart simfoniyani yarim saatqa sheken soziliwi mu'mkin bolg'an sheberlik penen islengen shig'armag'a aylandirdi. A'sirese onin' aqirg'i u'sh simfoniyasi en' zor (shedevr) shig'armalar esaplanadi. Onin' kontsertleri, a'sirese pianino kontsertleri aldin jazilg'an muzikalardan bir qansha alding'a rawajlang'an edi. Mozart ko'binese baladay ha'reket etkeni menen, ol adam xarakterin jaqsi tu'siner edi. Buni onin' operalarinda xarakterlerdi ko'rsetiw ushin kirgizgen elespesiz effektlerinen ko'rse boladi.
Mozarttin' operalari onin' zor miynetleri esaplanadi. Ol adamlardin' xarakterlerin jaqsi tu'sindi ha'm olardi operalarda aship beretug'in muzikalar do'retti. A'sirese u'sh operasinda: "Don Jiovanni", "Le Nozze di Figaro" (Figaronin' u'yleniwi) ja'm "Cosi fan tutte" operalarinin' ha'r qaysisinda bir neshe xarakterler jag'daydi o'z ko'z qarasinan aytip turg'anlig'in ko'riwge boladi.
Mozart pop muzika janrinda da namalar do'retti. Solardin' ishinde "Eine keine Nachtmusik", "Pianino A Sonatasi"nan "Tu'rkshe Rondo"si, "K550 G minorinda 40-Simfoniya"si ha'm "Siyqirli nay (fleyta)" namalari ha'zirgi ku'nde ju'da' belgili.