YUNESKO

===UNESCO=== (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization — Birlesken Milletler Tálim, Bilim hám Mádeniyat Shólkemi), Birlesken Milletler Shólkeminiń arnawlı shólkemlerinen biri bolıp, ekinshi dúnya urısınan keyin, 1946 -jıl tashkil etilgen.Bul shólkemdiń qurılısına, 1945-jıl Noyabr ayında Londonda 44 mámlekettiń wákilleri qatnasqan halda qarar etilgen. Shólkemdiń orayı Parijda. Úsh organnan — Ulıwma jıynalıs, Basqarıw, Xatkerlikten ibarat bolǵan UNESCO shólkeminiń túp maqseti, tálim, bilim hám mádeniyattı, oǵan aǵza bolǵan hár bir mámleket degi Milliy komissiyalar arqalı ámelge asırıw.UNESCO — Birlesken Milletler shólkeminiń bilimlendiriw, pán hám mádeniyat máseleleri menen shuǵıllanatuǵın shólkemi — xalıq aralıq húkimetleraro shólkem; BMTning qánigelesken shólkemi. Mámleketlikler ortasında bilimlendiriw, pán, mádeniyat hám kommunikatsiyalar salasında sheriklikti rawajlandırıw jolı menen tınıshlıqqa hám xalıq aralıq qawipsizlikke kómeklesiw maqsetinde 1946 -jıl dúzilgen. 188 mámleket (sonday-aq, Ózbekstan Respublikası 1993-jıl 26 -oktyabrden) aǵza (2004). UNESCO qaǵıydaına kóre, "... ırqı, jinsi tili hám dininen qaramastan, barlıq xalıqlar ushın ádillik ideyalarına, nızamlılıqqa, insan huqıqları hám tiykarǵı erkinliklerine ulıwma húrmetti támiyinlew maqsetinde tálim, pán hám mádeniyattı rawajlandırıw arqalı xalıqlar sherikligiga" kómeklesiw shólkemdiń ústin turatuǵın wazıypası bolıp tabıladı. 400 ge jaqın xalıq aralıq húkimetlik emes shólkemler hám fondlar, xalıq aralıq hám aymaqlıq birlespeler UNESCO menen sheriklik etedi. UNESCO byudjeti a'zomamlakatlar badallaridan dúziledi.Shólkem iskerliginiń tiykarǵı baǵdarları jalpı górsawatlıqqa qarsı gúres, bilimlendiriw sisteması hám kadrlar tayarlawdı rawajlandırıw, milliy mádeniyatlardı úyreniw hám tarqatıw, átirap ortalıqtı hám materiallıq esteliklerdi qorǵaw, okeanografiya, geol., gidrologiya, sotsiologiya, kommunikatsiya hám basqalar tarawlarda global ilimiy mashqalalardi sheshiwde sheriklik etiwden ibarat. Informaciya hám informatika — kommunikatsiya máseleleri onıń iskerliginde úlken orın iyeleydi. Shólkemge aǵza mámleketlerde UNESCO jumısları boyınsha Milliy komissiyalar dúzilgen. UNESCO áne sol komissiyalarǵa súyene otirip jumıs júrgizedi. Ózbekstan Respublikasınıń UNESCO jumısları boyınsha Milliy komissiyası 1994-jıl 29 -dekabrde islengen bolıp, onıń quramı Ózbekstan Respublikası ministrler Mákemesi tárepinen tastıyıqlanǵan. Bas konferensiya UNESCOning joqarı organı esaplanadı. 2-jılda 1 ret onıń sessiyalari ótkeriledi. Sessiyalar aralıǵinda Ijroiya keńesi (oǵan 58 mámleket, atap aytqanda, Ózbekstan 1997-jıl oktyabr de aǵza etip saylaǵanı ) jumıs júrgizedi. Ijroiya keńesi hár-jılı 2 ret jıynaladı. Onıń 155-sessiyasining juwmaqlawshı jıynalısı Tashkent qalasında bolıp ótken (1998-jıl 6 -noyabr). Shólkem rezidenciyası Parijda, Bas direktor (Taw kenshiro, Matssura, 1999 -jıldan ) basshılıq etiwshi Xatkeriyat da bulmanda jaylasqan. Shólkem 50 den artıq informaciyanoma hám 20 dan artıq udayı tákirarlanatuǵın baspalar shıǵaradı. Olardan eń keń tarqalǵanı " UNESCO kuryeri" jur. (30 tilde baspa etiledi), " Keleshek" (bilimlendiriw tarawı daǵı háptelik), " Muzey", " Sociallıq pánler xalıq aralıq jurnalı", " Tábiyaat hám resurslar", " Avtorlıq huqıqı boyınsha informaciyanoma", " Tálim byurosi xalıq aralıq informaciyanomasi", " Impakt: pán hám jámiyet" sıyaqlılar bolıp tabıladı. UNESCO hár 2-jılda bir ret jáhánda tálim, pán, mádeniyat hám kommunikatsiya jaǵdayı haqqında lekciyalar baspadan shıǵaradı. UNESCO " Insaniyattıń ilimiy hám materiallıq rawajlanıwı tariyxı" (6 bet), " Islam mádeniyatınıń túrli tárepleri" (6 bet), " Lotin Amerikası mámleketleri tariyxı" (7 bet), " Karib háwizi mámleketleri tariyxı" (6 bet), " Afrika ulıwma tariyxı" (8 bet) sıyaqlı fundamental kitaplardı baspadan shıǵarıp atır. Sonıń menen birge, 6 jildli " Oraylıq Aziya civilizatsiyası tariyxı" xalıq aralıq sheriklik sheńberinde jaratılıp atır, ol jaǵdayda 1 navbatda usı region mámleketleri, atap aytqanda, Ózbekstan ilimpazları qatnasıw etpekte. Kitaptıń dáslepki 4 jildi 1992, 1994, 1996 hám 1998-jıllarda basılıp shıqtı. " Jipek jolı — baylanıs jolı" jáhán programması UNESCOning Oraylıq Aziya civilizatsiyaları tariyxın úyreniwge arnalǵan bolıp, ol BMTning materiallıq rawajlanıw boyınsha dúnya on-jıllıǵı (1989—99 -jıllar ) ilajı sheńberinde ótkerildi. ==UNESCO== sa'yharakati menen pútkil insaniyat múlkin quraytuǵın ullı materiallıq hám tábiy estelikler Jáhán miyrasları dizimine alındı.UNESCO Ózbekstannıń Kadrlar tayarlaw milliy programmasın ámelge asırıwına tikkeley járdem kórsetiw maqsetinde bir qatar joqarı oqıw orınlarında UNESCO kafedraları, sonıń menen birge, UNESCO mektepleri shólkemlesken. UNESCO sheńberinde Abu Rayhon Beruniy (1973), Abu Ali ibn Sino (1980) tuwılıwınıń mıń jıllıq, Mırza Ullıbekning 600 jıllıq (1994), Ámir Temurdıń 660 jıllıq (1996 ) bayramları bayramlandi. UNESCOning Parij daǵı bas rezidenciyaında Ámir Temur hápteligi ótkerilip, " Temuriylar dáwirinde pán, mádeniyat hám bilimlendiriwdiń gullepyashnashi" temasında ilimiy konferensiya hám kórgezbe dúzildi. Bul ilajda Ózbekstan Prezidenti I. Karimov, Fransiya Prezidenti J. Shirak qatnastı (1996 -jıl 20—26 -aprel). Tashkent qalasınıń 2000-jıllıǵı (1980), Xiva (1997), Buxara (1997), Termiz (2002) qalasılarınıń 2500-jıllıǵı, Qalasısabz qalasınıń 2700-jıllıǵı (2002), Ahmad alFarg'oniyning 1200-jıllıǵı, Imom Buxoriynning 1225-jıllıǵı (1998), " Alpomish" xalıq dástanı jaratılǵanlıǵınıń 1000 -jıllıǵı (1999 ), Avesto kitapı jaratılǵanlıǵınıń 2700-jıllıǵı (2001) bayramlandi. UNESCO jetekshiliginde Samarqand qalasında " Shıǵıs namalari" xalıq aralıq muzıka festivali, Boysun rayonında folklor festivali ótkerip kelinip atır.Ózbekstan Prezidenti Islam Karimov insaniy ideallardı izzetlagani, materiallıq qádiriyatlardı qayta tiklew hám saqlaw daǵı, ilimiy miyraslardı úyreniw degi xızmetlerin ushın UNESCOning Abu Ali ibn Sino atındaǵı altın medalı menen sıylıqlanǵan (1998).