Ayqınlawısh

Eki atlıq qatar kelip, biri ekinshisin qosımsha má-nide túsindirip, ayqınlap kelgen sózler ayqınlawısh delinedi. Qatar kelgen eki atlıqtıń qosımsha máni beriwshi, túsindiriwshi sózi ayqınlawısh, al qosımsha mánige iye bolǵan, túsindiriliwshi sóz ayqınlanıwshı aǵza delinedi.Ayqınlawısh qaysı? degen sorawǵa juwap beredi. Mısalı: Bas shıpaker Esemurat Tamaraǵa náwbetshi bolıwdı tapsırdı. (Q. J.) Bul gáptegi dıqqat etilgen bas shıpaker sózi ayqınlawısh, Esemurat sózi ayqınlanıwshı. Bunda Esemurat sózin bas shıpaker sózi kásibi boyınsha ayqınlap kelgen. Ayqınlawısh hám ayqınlanıwshı ǵalabalıq hám anıq mánili atlıqlardan bolıp kelgende, anıq mánili atlıq ayqınlawısh boladı da, ǵalabalıq atlıq ayqınlanıwshı boladı. Jazıwda olardıń aralarına defis qoyıladı. M ı s a l ı : lyotshik-kosmonavt, mexanik-aydawshı, xatker-mashinistka, shıpaker-terapevt, ana-watan, ana-jer t.b. Gazeta-jurnal, kórkem ádebiyat, mákeme t.b. menshikli atları ayqınlawısh mánisinde qollanıladı. Bunday ayqınlawısh mánisindegi atlıqlar bas háripten baslanıp, tırnaqshaǵa alınıp jazıladı. Mı salı: «Erkin Qaraqalpaqstan» gazetası, «Ámiwdárya» jurnalı, «Qoblan» dástanı, «Nókis» miymanxanas t.b. Eger ayqınlawıshlar adam atlarınan bolıp kelse, tırnaqshaǵa alınbaydı. Bunday jaǵdayda adam atınan keyin atındaǵı sózi qollanıladı. M ı s a l ı : Berdaq atındaǵı mektep, Ájiniyaz atındaǵı pedinstitut, Ernazar alakóz gúzarı t.b. Ayqınlawıshlar ayqınlanıwshı aǵzanı kásibi, mamanlıǵı, hámeli, milleti, tuwısqanlıǵı, laqabı, húrmetli ataǵı t.b. belgileri boyınsha ayqınlaydı: Omar shayır, Erejep etikshi, Elmurat zerger, Ǵaniy palwan, Dosbergen traktorshı, Jiyrenshe sheshen, akademik Nurmuxammedov, professor Nasırov t.b. Ayqınlawıshlar orın tár tibi jaǵınan ayqınlanıwshı aǵzadan aldın da, keyin de kele berediAyqınlawıshlar ayırımlanbaǵan ayqınlawısh hám ayırımlanǵan ayqınlawısh bolıp eki túrge bólinedi. Ayırımlanǵan ayqınlawısh ayırımlanǵan aǵzalı gáplerdiń quramında úyreniledi.