Ballada

Ballada (frans. ballade, sońǵı; lat. ballo — oyınǵa túsemen) — 1) 14 — 15-ásirler francuz ádebiyatınan qatań orın alǵan lirikalıq janr (F. Viyon); 2) inglis xalıq poeziyasında liro-epikalıq janr hám romantizm poeziyasındaǵı usınday janr (R. Berne, G. Byurger, I. V. Gyote hám basqalar). Romantikalıq B. fantastika, folklor, ápsanalıq - tarıyxıy, social temadaǵı syujetke iye qosıq qatarları menen jazılatuǵın shıǵarma. 20-ásirde B. qatań janr sıpatında óz qımbatlılıǵın joytadı (B. Brext, N. S. Tixonov hám basqalardıń ayırım balladaları ǵana bar). B. janrındaǵı shıǵarmalar úlgisi ózbek ádebiyatı (Saypı Sarayiy — "Suxayl hám Guldursun"; Alisher Nawayı — "Xotam Toy") hám zamanagóy ádebiyat (M. Shayxzada — "Sulh teregi"; Shuhrat — "Mártlik ápsanası"; H. Alimjan — "Ásker Tursun"; Gʻ. Gʻulam — "Suw hám nur")da da ushıraydı; 3) (qosıqta) — B. 12 — 13-ásirde trubador hám truverler dóretiwshiliginiń tiykarǵı janrı sıpatında keń rawajlandı. Oyanıw dáwirinde onıń polifonikalıq túrleri júzege keldi (Gilom de Masho). Muzıkalı romantizm usılında B. syujet (belgili bir tema)lı muzika janrı sıpatında kamer-vokal (tiykarınan, Avstriya hám Germaniya kompozitorları dóretiwshiliginde — F. Shubert, R. Shuman, F. List, I. Brams, X. Volf) hám kamer-ásbap (tiykarınan, fortepiano ushın: F. Shopen, E. Grig hám basqalar) shıǵarmalarında óz sáwleleniwin tapqan. Ózbek ádebiyatında B. kóbirek qahramanlıq yaki muhabbat-qaharmanlıq, filosofiyalıq mazmunǵa iye. (D. Zakirov, I. Akbarov, D. Saydaminova). M. Burhanovtıń qosıqshı hám simfonikalıq orkestr ushın "Muhabbat otı" B.sı (1939, Mashrap ǵázelli) usı janrdıń Ózbekstandaǵı dáslepki úlgisi. . B.nıń ayırım qásiyetleri basqa janrǵa sińdirilgenligi sebepli bunday shıǵarmalar qospaq atamalar menen de ataladı. (mıs, B.-poema, B.simfoniya hám basqalar).

Ádebiyatlar

• ÓzME. Birinshi toplam. Tashkent, 2000-jıl