Gúldirsin qorǵanı
Gúldirsin qorǵanı - biziń eramızǵa shekemgi IV-III ásirler, eramızdıń III, XII-XIII ásirlerine tiyisli arxeologiyalıq estelik bolıp, Qaraqalpaqstan Respublikasınıń Ellikqala rayonı aymaǵında jaylasqan.
Qala qurılısı[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Tariyxıy dáreklerge qaraǵanda, bul qorǵan antik dáwirde payda bolǵan hám Áyyemgi Xorezmniń eń úlken qorǵanlarınıń biri bolıp tabıladı.
Úlken Gúldirsin qorǵanı 350x230 metr ólshemge iye tórtmúyeshlik formasında qurılǵan. Qorǵannıń dárwazası shıǵıs diywaldıń ortasında jaylasqan. Qorǵan diywallarınıń tómengi bólimindegi antik diywallar hám minaralar paqsadan, onıń keyingi bólimleri bolsa qamgerbishten qurılǵan. Diywalları házirgi waqıtqa shekem óz bálentligin joytpaǵan hám ayırım jerlerinde ol 15 metrge shekem jetedi. Keyin ala XII-XIII ásirlerde bul diywal Xorezmshaxlar dáwirinde qayta qurılǵan. Qorǵan eki qabatlı bekkem minaralarǵa iye sırtqı diywal menen bekkemlengen.
Maǵlıwmatlarǵa qaraǵanda, orta ásirlerde qorǵannan tek ǵana strategiyalıq maqsetlerde paydalanılǵan hám bul jerde derlik xalıq jasamaǵan. Qazıw jumısları waqtında qorǵannıń ishinen antik hám orta ásirlerge tiyisli kóplegen sapal buyımlar, qoladan islengen buyımlar hám bezewler, teńge pullar tabılǵan. Usı tabılmalardan anıqlanıwınsha, Úlken Gúldirsin aymaǵındaǵı eń sońǵı xalıq jasaǵan dáwir – Xorezm monǵollar tárepinen jawlap alınǵan Muhammed Xorezmshax húkimranlıq etken dáwir – 1220-jıllarǵa barıp taqaladı.
Bul qorǵan menen baylanıslı xalıq arasında kóplegen ańızlar tarqalǵan.
