Qaraqalpaqstan

Qaraqalpaqstan Respublikası (Қарақалпақстан Республикасы)
Paytaxtı:	Nókis
Maydanı:	166,000 km²
Xalqı:	1,916,100 (2020-jıl 1-oktyabr)1 962 376 (2022-jıl 1-iyul)
Tıǵızlıǵı:	11.5 adam/km²
ISO 3166-2:	UZ-QR

Qaraqalpaqstan Respublikası (Ózbekshe: Qoraqalpog`iston Respublikasi yamasa Қорақалпоғистон Республикаси). Qaraqalpaqstan Respublikası paytaxtı — Nókis qalası. Basqa iri qalaları — Хójeli, Qońırat, Shımbay hám Taqıyatas.

Respublika 16 rayonǵa bólingen.

Geografiyası

Suveren demokratik Qaraqalpaqstan Respublikası Ózbekstan Respublikasınıń arqa-batısında jaylasqan.

Respublika shıǵısında Ózbekistan, arqa hám arqa-batısında Qazaqstan, qubla hám qubla-batısında Túrkmenstan menen shegaralasqan. Ulıwma jer maydanı — 165 600 km².

Xalqı

2020-jıldıń 1-oktyabr halatına 1916,1 mıń adamdı quraydı. Usı kórsetkish 2020-jıldıń yanvar-oktyabr aylarına 17,8 mıń adamǵa yamasa 0,9%ke ósti. Sonıń ishinde, qala xalqınıń sanı 938,6 mıń adamdı (jámi xalıq sanındaǵı úlesi 49,0%) awıl xalqınıń sanı 977,5 mıń adamdı (51,0%) quraydı. 2020-jıl yanvar-sentyabr aylarında 28,2 mıń perzent tuwıldı (tiri tuwılǵanlardı esapqa alǵan halda), sáykes túrde mıń adamǵa tuwılıw koefficienti 19,8 promillege tuwra keledi. Respublikalıq kesimdegi talqılawlarǵa bola, 2019-jıldıń 1-aprel halatına eń kóp xalıq sanı Nókis qalasında 316,3 mıń adamdı (respublika jámi xalqı sanındaǵı úlesi 16,9%) hám Tórtkúl rayonında 211,1 adamdı (11,2%), kerisinshe eń kem xalıq sanı Moynaq 31,4 mıń adamdı (1,7%) sonday-aq, Taxtakópir rayonında 39,9 mıń adam (2,1%) dı quraydı.

Qaraqalpaqstanda xalq sanı 2020-jılǵı maǵlıwmatlarǵa kóre 1,916,100 adam qurap, 51,0 % awıllarda, 49,0% qalalarda jasaydı.

Qaraqalpaqstan xalqın qaraqalpaqlar — 35,7 %, ózbekler — 38,2 %, qazaqlar — 18,6%, túrkmenler — 5,1 %, qalǵanlar — 1,7% quraydı.

Tábiyiy baylıqları

Qaraqalpaqstan Respublikası tаbiyiy gаz, grаnit, hám nеft, bеtоnit, kаоlin, mramor, mеtаll kiritilgen fоsfоr mеtаllаrı kánlerine iye.

Aral teńizi boylarında gáz hám bolıp, bu kánler házirgi waqıtqa shekem paydalanılmaǵan hám qayta islenbegen halda jatır.

Qarataw yáki Sultan wáyis baba dizbeklerinde altın untaqları bar.

Awıl xojalıǵı

Salishılıq Palız eginleri Paxta hám gúrish eń kóp egiletug'in egin esaplanadı. Respublikada qaramal, túye, qarakól qoyı hám eshkiler kóp baǵıladı.

Energetika

Taqıyatas hám Túyemoyin elektr stantsiyaları bar.

Siltemeler

• Qaraqalpaqstan (inglis tilinde)