Henry Sewell
| [[Fayl:Henry Sewell.jpg|280px|súwret]] | |
| Tuwılǵan sánesi | 7-sentyabr 1807 |
|---|---|
| Qaytıs bolǵan sánesi | 14-may 1879 (71 jasta) |
Henry Sewell (aytılıwı: Henri Syuell; 1807-jıl 7-sentyabr — 1879-jıl 14-may) — Jańa Zelandiyalı siyasatshı. 1856-jıldıń 7-mayınan 20-mayına shekem Jańa Zelandiya bas ministri lawazımın atqarǵan.
Balalıǵı[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Sewell Angliyanıń qubla qırǵaǵındaǵı Uayt atawında tuwılǵan. Onıń shańaraǵı bay edi. Sewell jaqsı tálim aldı hám keyin advokat bolıp isledi[1]. Biraq, 1840-jılda onıń ákesi bankı bankrot bolǵanınan keyin úlken muǵdarda pul joǵalttı hám kóp ótpey dúnyadan ótti hám shańaraqtı awır qarızda qaldırdı. Sewelldiń 1834-jılda úylengen birinshi hayalı Lucinda Nedham da biraz waqıttan soń qaytıs boladı. 1850-jılda ol Elizabet Kittoǵa úylendi hám koloniyada jaqsı finanslıq perspektivaǵa úmit etip, Jańa Zelandiyaǵa xijra qılıwdı joybarlastırdı[2].
Sewelldiń Jańa Zelandiya menen baylanısı Jańa Zelandiyanıń Kenterberi provinsiyasın koloniya etiwge arnalǵan Britaniya shólkemi Kenterberi awqamı arqalı ornatıldı[2]. Jańa Zelandiyaǵa jónep ketkenge shekem Henry Sewell shólkemniń orınbasarı bolıp[2], kóplegen shólkemlestiriw hám finanslıq mashqalalardı sheshken[3]. Aqır-aqıbetinde ol 1853-jıl 2-fevralda Kenterberi regionınıń tiykarǵı xalıq punkti Kraystcherchqa keldi[2]. Ol wálayat baslıǵı Jeyms FitsJerald penen jeke kelispewshiliklerge qaramay, jas koloniyanıń kóplegen máselelerin az-azdan sheshiwge eristi[4].
Siyasıy mártebesi[redaktorlaw | derekti jańalaw]
1853-jıl 1-oktyabrde Jańa Zelandiyada birinshi ulıwma saylaw bolıp ótti hám Henry Sewell Kraystcherch qalasına deputat etip saylandı. Parlamenttiń birinshi sessiyası 1954-jıl 23-may kúni bolıp ótti. Sewelldiń yuridikalıq hám finanslıq kónlikpeleri júdá paydalı boldı, biraq ol elitist hám ıqtıyatlılıǵı ushın sın pikir etildi. Sol dáwirdegi orayshılar hám provinsialistler ortasındaǵı qarama-qarsılıq penen ajıralıp turatuǵın siyasiy spektrda ol dáslep biytáreplik poziciyanı iyelegen bolsa da, keyin kóbirek orayshılıq tárepine beyim boldı. Ol, sonıń menen birge, Jańa Zelandiya ózin-ózi basqarıwdıń haqıyqıy tárepdarı edi.
Henry Sewell hám basqa siyasatshılar general-gubernator Robert Vinyard tárepinen „rásmiy emes“ Atqarıw keńesi aǵzaları etip tayınlanǵanda, ol ózin-ózi basqarıw jaqın dep esaplaǵan. Vinyard tek waqtınshalıq tayınlawlardı ámelge asırǵanı hám parlament korollıq kórsetpesisiz basqara alıwına isenimi kámil bolmaǵanı málim bolǵannan soń, Sewell hám onıń kásiplesleri napaqaǵa shıqtı.
Bas ministri[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Thomas Gore Browne, jańa general-gubernator, ózin-ózi basqarıw Jańa Zelandiya ekinshi parlamentiniń inauguracion sessiyası menen baslanıwın járiyaladı. Sewell qayta saylanıw ushın tabıslı qatnastı. Atqarıw Keńesindegi tájiriybesi sebepli Sewellden húkimetti dúziw usınıs etildi. 1856-jıl 7-aprelde ol Atqarıw Keńesine May kolonizator xatker ataǵı (búgingi Bas ministrge teń) menen saylandı hám onıń aǵzalıǵın aldı.
Kúshli orayshılıq tendensiyaları sebepli Sewell húkimeti qısqa ómir súrdi. Wálayatlar basshısı Uilyam Foks 20-da Sewelldi ornatıwdan keyin eki hápteden kemirek waqıt ishinde isenimsizlik dawısı menen awdardı. Fox, óz gezeginde, qashannan berli 2-de edi. Iyun ayında ortasha Eduard Stafford penen almastırıldı.
Basqa siyasıy iskerlikleri[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Stafford Henry Sewellge Gáziynexanashılıq xatkeri lawazımın usınıs etti. Bul lawazımda ol oraylıq húkimet hám wálayatlar ortasında finanslıq pitim dúziwge eristi. 1856-jıl aqırında Sewell Angliyaǵa sapar etti hám ol jerde Britaniya húkimeti menen shártnamalar dúziw boyınsha ózara kelisiwler alıp bardı. Henry Sewell keyinirek Bas prokuror lawazımında islegen. 1873-jılda ol siyasiy iskerligin juwmaqladı hám úsh jıldan keyin turaqlı túrde Angliyaǵa kóship ótti. Ol Kembrijde 71 jasında dúnyadan ótti.
Siltemeler[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- ↑ Harris, C. A. (1897). "Sewell, Henry". In Lee, Sidney (in en). Dictionary of National Biography. 51. London: Smith, Elder & Co.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 McIntyre, W. David „Sewell, Henry“. Jańa Zelandiya ómirbayanı sózligi. Mádeniy miyraslar ministrligi. Qaraldı: 12-fevral 2012-jıl.
- ↑ Sewell 1980a, ss. 122–503.
- ↑ Sewell 1980b, s. 195.