Jolmurza Aymurzaev
| Tuwılǵan sánesi | 30-oktyabr 1910 или 9-may 1910 |
|---|---|
| Qaytıs bolǵan sánesi | 1996 |
Aymurzaev Jolmurza (1910-1996) – shayır, jazıwshı hám dramaturg. XX ásirdegi qaraqalpaq ádebiyatınıń baslawshılarınıń biri.
Ómiri hám miynet jolı[redaktorlaw | derekti jańalaw]
1910-jılı Shımbay rayonınıń aymaǵında tuwılǵan. Ol dáslep internatta tárbiyalanǵan (1922-26), soń 1926-1927-jılları Shımbaydaǵı “Kommuna” mektebinde oqıydı, 1927-1932-jılları Tórtkúldegi pedtexnikumdı pitkerip, Taxtakópir rayonında muǵallim bolıp isleydi. 1935-1939-jılları Moskvadaǵı A.V.Lunacharskiy atındaǵı kórkem-óner institutında oqıydı, sońınan 1942-jılǵa shekem Qaraqalpaqstan Jazıwshılar awqamında juwaplı xatker bolıp isleydi. Ol ekinshi jáhán urısı frontlarına qatnasadı, fronttan qaytqannan keyin 1944-1951-jılları, 1958-1962-jılları Qaraqalpaqstan Jazıwshılar awqamınıń baslıǵı, 1963-1972-jılları Ózbekstan hújjetli hám ilimiy-ǵalabalıq filmler studiyasınıń Qaraqalpaqstan filialın basqaradı. J.Aymurzaev 1934-jıldan Jazıwshılar awqamınıń aǵzası.
Dóretiwshiligi[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Shayırdıń birinshi qosıǵı 1927-jılı baspa sózde shıqtı. Sol jılları ol “Gúres”, “Gúreste jeńdik” dep atalǵan dáslepki poemaların dóretti, dramaturgiya tarwında 1933-jılı “Hákisliler”, 1939-jılı “Óz tayaǵı ózine” pyesaların jazdı hám saxnada qoyıldı. Al 1940-jılı “Qaraqalpaqstan ádebiyatı hám iskusstvosı” jurnalınıń №3-5 sanlarında, 1941-jılı №1-sanında jazıwshınıń “Quwat” atlı povesti basılıp shıqtı. J.Aymurzaev ekinshi jáhán urısı jıllarında “Meniń joldaslarım” poemasın, “Aral qızı”, “Leytenant Elmuratov”, “Kolya” atlı pyesaların jazdı. Jazıwshı-dramaturgtiń “Aygúl-Abat” (1946,1952), “Berdaq” (1958,1977) “Qádirdan doktor” (1960), “Ráwshan” (1956), “Sheberxannıń shırmawıǵı” (1964), “Baxıt bulaǵı” (1967) pyesaları teatr saxnasında qoyıldı. J.Aymurzaevtıń “Kelin” gúrrińi, “Ámiwdárya boyında”, “Qızketken”, “Muhabbatım adamlar” romanları kópshilikke jaqınnan tanıs. Jazıwshı qaraqalpaq ádebiyatında birinshi roman dóretiwshilerdiń qatarına kiredi.
Sıylıqları[redaktorlaw | derekti jańalaw]
J.Aymurzaev “Ózbekstan (1981) hám Qaraqalpaqstan (1974) xalıq jazıwshısı”, “Ózbekstan Respublikasına miyneti sińgen mádeniyat xızmetkeri” (1957) degen húrmetli ataqlardıń iyesi. Ol “Aygúl-Abat” pyeasası ushın Qaraqalpaqstan Respublikası Berdaq atındaǵı mámleketlik sıylıǵ4nıń laureatı boldı, eki mártebe Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesine deputat bolıp saylandı, “Miynet Qızıl Bayraq”, “Xalıqlar doslıǵı”, úsh mártebe “Húrmet belgisi” ordenleri, Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesininń Húrmet jarlıqları menen sıylıqlanǵan.
Kitap toplamları[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Jazıwshınıń bir qansha shıǵarmaları kóplegen tillerde basılıp shıqtı. Shıǵarmaları: “Hákisliler” (1934), “Qosıqlae” (1935,1936,1938) “Ullı Watan” qosıǵı (1939), “Tasqın” (1946), “Meninń batırlarım” (1949), “Qaharmanlıq gúreske” (1942), “Shayır sózi” (1949), “Jas áwladlarǵa” (1951), “Dańqlı doslar” (1954), “Aydın jolda” (1951), “Ámiwdárya boyında” (1958), “Jetimniń júregi” (1967), “Qızketken” (1972), “Ómir shaydasıman” (1976), “Jetpis toǵızınshı báhár” (1989), “Jolmurza Aymurzaev. Shıǵarmaları” I tom, (1961), “Jolmurza Aymurzaev. Shıǵarmaları” II tom, (1962) hám taǵı basqalar.
Ádebiyatlar[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- Қарақалпақстан Республикасы жазыўшылары ( библиографиялық мағлыўмат ) / нашрга тайёрловчи 3. Бекбергенова -T .: Extremum press , 2011. -240 бет .
|