Kontentke ótiw

Kristian X (Daniya patshası)

Wikipedia, erkin enciklopediya
Kristian X
dansha Christian 10.
 Daniya patshası
 
Wákillik dáwiri
1912-jıl 14-may — 1947-jıl 20-aprel
Aldınǵı isker Frederik VIII
Keyingi isker Frederik IX
 Islandiya patshası
 
Wákillik dáwiri
1918-jıl 1-dekabr — 1944-jıl 17-iyun
Aldınǵı isker lawazım tiklendi
Keyingi isker lawazım biykar etildi
Jeke maǵlıwmatları
Tuwılǵan sáne1870-jıl 26-sentyabr
Tuwılǵan jeriSharlottenlunn, Gentofte, Daniya
Qaytıs bolǵan sáne1947-jıl 20-aprel
Qaytıs bolǵan jeriAmalienborg, Kopengagen, Daniya
DinastiyasıGlyuksburglar
Ómirlik joldasıAleksandrina Meklenburg-Shverinlıq
BalalarıFrederik IX hám Knud, Daniya shahzadası
AnasıLovisa Shveciyalıq
ÁkesiFrederik VIII

Kristian X (dansha Christian 10.; Christian Carl Frederik Albert Alexander Vilhelm; 1870-jıl 26-sentyabr, Sharlottenlunn, Gentofte, Daniya) — 1947-jıl 20-aprel, Amalienborg, Kopengagen, Daniya — 1912-jıl 14-maydan Daniya patshası hám 1918-jıl-1 dekabrden 1944-jıl-17 iyunǵa shekem Islandiya patshası. Prussiya general-polkovnigı hám shved generalı, Norvegiya, Shveciya, Britaniya (1920-jıl 29-noyabr) hám Germaniya admiralları (1913-jıl 24-fevral) ataǵına iye bolǵan.

Kristian 1870-jıl 26-sentyabrde Kopengagen qasındaǵı Sharlottenlunn qorǵanında Frederik VIII hám Loviza Shved shańaraǵında tuwılǵan.

Ol Daniyada tuwılǵan birinshi Glyuksburg edi. Áskeriy tálim alǵan. Shveciya general-mayori (1912-jıl 15-may), Shveciya, Norvegiya hám Germaniya admiralı (1913-jıl 24-fevral ), Britaniya admiralı (1920-jıl 29-noyabr), Prussiya general-polkovnigı ataqlarına iye bolǵan. 1906-jıldan shahzada hám mámleket keńesi aǵzası[1]. 1912-jılda Daniya taxttın miyras etip aldı.

1920-jılda referendum ótkerildi, onıń nátiyjelerine kóre Arqa Shlezvig hám Oraylıq Shlezvig bólegi Daniya quramına qaytarıldı. Kristian X nıń pútkil Oraylıq Shlezvigtı qaytarıwǵa urınıwı ishki siyasiy krizisqa alıp keldi, bul bolsa Daniya monarxiyasınıń (Evropadaǵı eń áyyemgi) bar ekenligin qáwip astına qoydı. 1940-jıl aprel ayında Daniya basıp alınǵannan keyin, patsha mámlekette qaldı hám Daniyalıqlardıń ruwxıy qarsılıǵınıń ramzi boldı. 1942-jılda úy arestine alınǵan[1].

Kristian X Daniya xanzadası Dagmara (Rossiya imperatrixası Mariya Fyodorovna) nıń jiyenı hám Nikolay II nıń tuwısqan aǵalarınıń balaları edi. Onıń úkesi shahzada Karl Hokon VII ataǵı astında Norvegiya patshası boldı.

  1. 1,0 1,1 Рогинский 2010.