Nil

Nil (Arabsha: النيل an-nīl) Afrikada jaylasqan dárya. Ol Jer júzindegi eń uzın dárya esaplanadı (6,650 km yamasa 4,132 milya) hám İskenderiya qalasınıń qasınan ótip Jer orta teńizine quyadı. Onıń ataması grekshe Nelios sózinen kelip shıqqan bolıp Dárya Valley (River Valley) degendi ańlatadı.

Aq Nil Ugandada Viktoriya kólinen baslanıp Qubla Sudan hám Sudan arqalı Xartumǵa shekem baradı, sol jerde ol Kók Nil menen qosılıp Nildi payda etedi, keyin Mısır arqalı aǵıp ótedi. Kók Nil bolsa Efiopiya arqalı ótedi. Hár kúni Nil dáryası shama menen 300 million kub metr suwdı quyadı.

Nil ágıp ótip turǵan mámleketleri ushın júdá úlken áhmiyetke iye. Mısırda kóplegen qalalar dáryaǵa jaqın salınǵan. Piramidalarda Nilge jaqın jaylasqan. Nil Mısırdı egin egiw ushın qollanılatuǵın suw menen támiyinleydi. Mámlekettiń kópshilik bólimi shólde jaylasqan.

Nil dáryasında yamasa onıń jaǵalarında hár qıylı haywanlar jasaydı, olarǵa mısal retinde krokodiller, quslar, balıqlardı kórsetiwimiz múmkin. Nil tek ǵana haywanlardıń jasawın támiynlep qalmastan, sol jerde jasawshı adamlardı ishimlik suwı, kúndelikli jumısları (máselen kir juwıwda qollanıwı) hám eginlerdi suwǵarıwda suw menen támiyinleydi.

• 
  Kók Nil sarqıramaları
• 
  Aswan qalasındaǵı Nildiń kórinisi
• 
  Luksor qalasınıń tóbeshiklerinen Nildiń kórinisi