Tonıkók jazıwı

Tonıkók jazıwı - yamasa xalıqaralıq ádebiyattaǵı ataması menen jaylasqan ornına qarap, Bain Cokto jazıwı - Orxon dáryasınıń boyında VIII ásirde jazılıp, turǵızılǵan Kóktúrk jazba estelikleriniń biri bolıp tabıladı. Mongoliyanıń paytaxtı Ulan-Bator qalasınıń Nalayx rayonında Bayan Cokto (Bayn Cokto) degen jerinen tabılǵan.

Tonıkók jazıwın 720-725-jılları Tonıkóktiń ózi turǵızǵan. Bul eskertkishte túrklerdiń urıs strategiyaları, gárezsizlik jolındaǵı urısları, Bilge Tonıkóktiń túrk milleti ushın júrgizgen gúresleri kózge túsedi.

Túrk tariyxındaǵı eń eski jazba hújjetlerden biri esaplanatuǵın Tonıkók jazıwı II Kóktúrk Kaǵanlıǵı dáwiriniń úlken wáziri, komandiri hám keńesgóyi Bilge Tonıkóktiń óliminen aldın ózi tárepinen turǵızılǵan tórt tárepli eki jazıwdan ibarat. Kóktúrk dáwirine tiyisli tariyxıy waqıyalardan sóz etetuǵın kóktúrk álipbesi menen jazılǵan túrkshe tekstten ibarat.

Bilge qaǵan jazıwı Qultegin jazıwınıń 360 km shıǵısında jaylasqan. 1897-jılı botanik Elizaveta Klemenc tárepinen tabılǵan. Ashıq jerde jaylasqanı ushın, jeterli túrde qorǵalmaǵanı ushın, úlken dárejede zaqımlanǵan hám eń dáslepki awhalınan ulıwma basqasha ekenligi aytıladı.

Esletpe: Túrk sózi túrkiy sózi menen teń mániste túsinilsin!