UEFA Evropa chempionatı

UEFA Evropa futbol chempionati, ^[1] rásmiy Evropa chempionati hám rásmiy bolmaǵan Evro dep atalatuǵın Evropa Futbol Assotsiatsiyalari Birlespesi (UEFA) tárepinen shólkemlestiriletuģin tiykarģı assotsiatsiya futbol turniri bolıp tabıladı. Jarıs Evropa kontinenti chempionın anıqlanaytuǵın eń tiykarǵı turnir bolıp tabıladı. Turnirda UEFA aǵzalarınan ibarat milliy saylandi komadalar (Terma jamao) qatnasadı. Bul futbol boyınsha jáhán chempionatinan keyingi ekinshi eń kóp tamasha etiletuģin futbol turniri bolıp tabıladı. Evro-2012 finalin 300 million átirapında tamashagóyler tamasha etken^[2]. Jarıs 1960 -jıldan beri hár tórt jılda bir ret ótkerilip atır (2020 -jıldan tısqarı).2020-jil Evropadaǵı COvID-19 pandemiyasi sebepli ol 2021-jılǵa qaldırılǵan, biraq Evro-2020 atı saqlanıp qalǵan.Turnir 1968-jıldan házirgi atına ózgertirilgenge shekem dáslep Evropa Milletler kubogi dep atalǵan. 1996 -jıldan beri individual jarıslar „UEFA Evro (jili)“ dep ataladı.

Turnirge kirisiwden aldın miyman kútiwshi (mezbon) mámleketlerden tısqarı barlıq komandalar (avtomatikalıq túrde ) saralaw basqıshında qatnasadı. 2016 -jılǵa shekem chempionat jeńimpazları keyingi jili FIFA Konfederatsiyalar kuboginda qatnasıwları múmkin edi, biraq bul májbúriy qatnasıw shárt jaris emes edi^[3]. 2020 -jilģi jaristan baslap jeńimpazlar KONMEBOL-UEFA Chempionlar Kuboginda qatnasadı.

On altı Evropa chempionatında on dana milliy saylandi komanda jeńimpaz atandi :Germaniya¹ hám Ispaniya úshewden,Italiya hám Fransiya ekewden,Rossiya² , Chexoslovakiya³ ,Niderlandiya,Daniya,Gretsiya hám Portugaliya birewden chempionliqti qolǵa kirgizgen.Usi kúnge shekem Ispaniya saylandi komandasi 2008 hám 2012-jıllarda izbe-iz chempionliqti qolǵa kirgizgen birden-bir komanda esaplanadi.

2021-jılda Evropa boylap ótkerilgen eń sońǵı chempionat (COvID-19 pandemiyasi sebepli 2020 -jıldan keyinge qaldırılǵan ) Italiya jeńimpaz boldı, ol Londondaģi „Wembley“ stadioninda,finalda Angliyani penaltilar seriyasida jeńip, ekinshi Evropa chempionlıǵın qolǵa kirgizdi^[4]^[5].

Nátiyjeler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

Germaniya¹ 1972,1980,1996-jillari

Ispaniya 1964,2008,2012-jillari

Italiya 1968,2020-jillari

Fransiya 1984,2000-jillari

Niderlandiya 1988-jili,Portugaliya 2016-jili,Gretsiya 2004-jili,Daniya 1992-jili,Rossiya² 1960-jili,Chexiya³ 1976-jili jeńimpaz atanģan.

¹ 1990-jilģa shekem Batis Germaniya dep atalģan

² Sovet birlespesi hám G'MA ni ańlatiwshi nátiyjelerdi óz ishine aladi

³ Chexoslovakiyani ańlatiwshi nátiyjelerdi óz ishine aladi

Derekler[redaktorlaw | derekti jańalaw]

↑ uefa. com/v/u/WvKcnryvkASzztwJjPBcIw „Regulations of the UEFA European Football Championship 2018-20“. UEFA. com. Union of European Football Associations (9-mart 2018-jıl). 11-may 2021-jılda túp nusqadan archive. org/web/20210511180320/https://documents. uefa. com/internal/api/webapp/documents/WvKcnryvkASzztwJjPBcIw/content arxivlendi. Qaraldı: 11-may 2021-jıl.
↑ Roxborough, Scott (24 June 2015). hollywoodreporter. com/news/ebu-buys-euro-2016 -rights-804720 "Amid FIFA Scandal, EBU Buys Euro 2016 Rights". http://www. hollywoodreporter. com/news/ebu-buys-euro-2016 -rights-804720.
↑ fifa. com/aboutfifa/organisation/news/newsid=95756/index. html „2005/2006 season: final worldwide jarısday tap be 14 May 2006“. FIFA. com. Fédération Internationale de Football Association (19-dekabr 2004-jıl). 12-iyul 2012-jılda túp nusqadan archive. org/web/20120712091406/http://www. fifa. com/aboutfifa/organisation/news/newsid=95756/index. html arxivlendi. Qaraldı: 13-yanvar 2012-jıl.
↑ Mustafa, DJ Kamal com/italy-wins-az waqıt-penalties-uefa-euro-2020 -final-italy-vs-england-highlights/ „Italy wins az waqıt penalties UEFA EURO 2020 Final, Italy vs England highlights“. EMEA Tribune (12-iyul 2021-jıl). Qaraldı: 12-iyul 2021-jıl.
↑ com/article/euro-2020 -sports-soccer-europe-england-89 bbc1 c0 ca45 df053 e30 d7 afcb13317 e "Italy wins Euro 2020, beats England ın penalty shootout". AP News. 11 July 2021. https://apnews. com/article/euro-2020 -sports-soccer-europe-england-89 bbc1 c0 ca45 df053 e30 d7 afcb13317 e.

[regulations-1] uefa. com/v/u/WvKcnryvkASzztwJjPBcIw „Regulations of the UEFA European Football Championship 2018-20“. UEFA. com. Union of European Football Associations (9-mart 2018-jıl). 11-may 2021-jılda túp nusqadan archive. org/web/20210511180320/https://documents. uefa. com/internal/api/webapp/documents/WvKcnryvkASzztwJjPBcIw/content arxivlendi. Qaraldı: 11-may 2021-jıl.

[2] Roxborough, Scott (24 June 2015). hollywoodreporter. com/news/ebu-buys-euro-2016 -rights-804720 "Amid FIFA Scandal, EBU Buys Euro 2016 Rights". http://www. hollywoodreporter. com/news/ebu-buys-euro-2016 -rights-804720.

[3] . com/aboutfifa/organisation/news/newsid=95756/index. html „2005/2006 season: final worldwide jarısday tap be 14 May 2006“. FIFA. com. Fédération Internationale de Football Association (19-dekabr 2004-jıl). 12-iyul 2012-jılda túp nusqadan archive. org/web/20120712091406/http://www. fifa. com/aboutfifa/organisation/news/newsid=95756/index. html arxivlendi. Qaraldı: 13-yanvar 2012-jıl.

[4] Mustafa, DJ Kamal com/italy-wins-az waqıt-penalties-uefa-euro-2020 -final-italy-vs-england-highlights/ „Italy wins az waqıt penalties UEFA EURO 2020 Final, Italy vs England highlights“. EMEA Tribune (12-iyul 2021-jıl). Qaraldı: 12-iyul 2021-jıl.

[5] /article/euro-2020 -sports-soccer-europe-england-89 bbc1 c0 ca45 df053 e30 d7 afcb13317 e "Italy wins Euro 2020, beats England ın penalty shootout". AP News. 11 July 2021. https://apnews. com/article/euro-2020 -sports-soccer-europe-england-89 bbc1 c0 ca45 df053 e30 d7 afcb13317 e.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]