Wikipedia:Óz betinshe izertlewlerdiń qadaǵanlıǵı

Wikipedia, erkin enciklopediya

Óz betinshe izertlewlerdiń qadaǵanlıǵı — Wikipedianıń maqala mazmunı boyınsha negizgi úsh qaǵıydalarınan biri esaplanadı (biytárep kózqaras hám tekseriwdiń múmkinligi qaǵıydaları menen birge). Bul qaǵıydalar málim bir maqalanıń Wikipediada járiyalanıwı ushın onıń mazmunınıń tábiyatı hám sapasına qoyılatuǵın talaplardı belgileydi. Maqala avtorlarına usı úsh qaǵıydanıń barlıǵı menen tanısıp shıǵıp, olardı kompleksli túrde qollanıw usınıs etiledi.

Wikipedianıń tiykarǵı principlerine súyenip shıǵarılǵan bul qaǵıydalardı basqa hesh bir qaǵıyda, qollanba yamasa paydalanıwshılar kelisimi tiykarında biykar etiwge jol qoyılmaydı.

Wikipedia óz betinshe izertlewler (mısalı: «jańa» teoriyalar) daǵaza etiletuǵın jer emes. Óz betinshe izertlewler degende ele hesh jerde daǵaza etilmegen faktlar, dáliller, oy-pikirler hám ideyalar, qandayda bir kózqarastı en jaydırıw ushın daǵazalanǵan materialdıń hesh jerde járiyalanbaǵan analizi yamasa sintezi túsiniledi.

Bul qaǵıyda boyınsha Wikipedia — bul birewdiń jeke pikirin, ótkergen jeke sınaq hám tájiriybeleri nátiyjelerin, ózi oylap tapqan dálillerin yamasa jeke juwmaqların daǵaza etetuǵın jer emes.

Wikipedianıń bul poziciyası hesh kimniń huqıq hám máplerin buzıwǵa qaratılmaǵan. Bul jay ǵana fakttı tastıyıqlaw: Wikipedia birinshi dárejeli maǵlıwmatlar deregi emes! Wikipedia maqalalarında basqa dereklerden (kóbinshe ekinshi dárejeli, sonıń menen birge birinshi hám úshinshi dárejeli) jıynalǵan maǵlıwmatlar toplanadı, analiz etiledi, bahalanadı, túsindirme beriledi hám sintez etiledi.

Maqala jazǵanda mudamı maǵlıwmat deregin kórsetiń. Ataqlı ilimiy jurnal, ilimiy baspalar Wikipedia ushın isenimli maǵlıwmat deregi bolıp xızmet etiwi múmkin. Úy sharayatında baspadan shıǵarılǵan materiallar hám avtor qarjıları tiykarında baspa etilgen kitaplar bunday dereklerge jatpaydı.

Wikipedia maqalası shıǵarma jumısı emes, al bayan jumısı bolıp tabıladı.

Óz betinshe izertlew degenimiz ne?[derekti jańalaw]

Tómende sanap ótilgen sıyaqlı izertlewler óz betinshe izertlewler esaplanadı :

  1. Málim bir mashqalanı sheshiwdiń jańa teoriyasın yamasa usılların jazıw;
  2. Jańa ideyalar kirgiziw;
  3. Atamalarǵa jańa táriypler kirgiziw;
  4. Neologizm kirgiziw (jańa yamasa ádettegiden basqa termin).

Eger maqala joqarıda sanap ótilgen shártlerge uyqas kelse, bul maqala erkin izertlew esaplanadı hám Wikipediada daǵaza etilmewi tiyis.