Iskerlik

Iskerlik subiekttiń álem menen óz-ara aktiv munasábeti bolıp tabıladı. Adam iskerligi filosofiyanıń iskerlik filosofiyası tarawında uyreniledi.

Iskerlik — adamlardıń sırtqı álemge aktiv munasábeti forması, insannıń ózin-ózi maqsetke muwapıq tárizde ózgertiw usılı, insan barlıǵınıń zárúrli qásiyetlerinen biri. Tek I. dáwirinde ǵana insan mánisi kórinetuǵın bolıwı, jámiyettiń, hár qanday social strukturanıń bar ekenligi támiyinleniwi múmkin. Insan hám jámiyet mútajliklerinen kelip shıqqan halda, I. formaları, tiykarınan, tómendegishe bólistiriledi: materiallıq I. (insannıń óz qáwipsizligi támiyinleniwi, azıq-awqat, kiyim-kenshekke bolǵan dáslepki mútajlikleriniń qandırılıwı hám miynet quralları arqalı sırtqı tábiyattıń ózgertiliwi); sociallıq-siyasiy I. (sociallıq munasábetlerge, sociallıq ómirge tásir kórsetiw); ruwxıy I. (ilim-pán, kórkem-óner, dinge sıyınıw, kórkem dóretiwshilik hám basqa tarawlardaǵı I.).

Insan I. formaları, túrleri, áwele, miynet bólistiriliwi, adamlar, jámiyet mútájlikleriniń ósiwi processinde ózgerip, rawajlanıp baradı. I. elementlerin insanlar, insan mútajlikleri hám mápleri, I.predmeti, motivları, I. tiń maqsetleri, ámelge asırıw jolları, quralları hám usılları quraydı. I. arnawlı bir pútin process retinde ózinde bar bolǵan álemdi, sociallıq bolmıstı, ámeliyattı ózgertiw hám túsindiriw baǵdarlaması hám de onnan kelip shıǵıp háreketler kompleksin shólkemlestiredi.

Keyingi dáwirlerde I. funkciyalarınıń quramalasıwı, túrleriniń artıwı hám tereńlesiwi gúzetilip, ol ilimiy, ámeliy, sociallıq áhmiyetke iye bolıwı máselege aylandı. Sol sebepli, I. bir qansha pánler: psixologiya, sociologiya, siyasat, ekologiya, ekonomikalıq teoriya, huqıqtanıw, atap aytqanda, filosofiyanıń da arnawlı izertlew obiekti esaplanadı.

Derekler

ÓzME, Birinshi tom, Tashkent, 2000-jıl