Iyshan qorǵan kompleksi
Iyshan qorǵan kompleksi (yaki Iyshan qala kompleksi) — Qaraqalpaqston Respublikasınıń Kegeyli rayonındaǵı tariyxiy hám arxitektura esteligi. Tariyxiy obyekt XVIII—XIX hámde XX ásirlerge baylanıslı bolıp, búgingi kúnde „Júzim baǵ“ awıl puqaralar jiyini aymaǵında jaylasqan.
Iyshan qorǵan kompleksi Ózbekstan Respublikası Ministrler Mákemesiniń sheshimi menen 2019 -jıl 4-oktyabrde Materiallıq mádeniy miyraslardıń kóshpeli mulk obiektleri milliy dizimine kiritilgen hám mámleket qáwipsizligine alınǵan[1]. Házirde Qaraqalpaqstan Respublikası Mádeniy miyras basqarması operativ basqarıw aymaǵı tykarında mámleket mulkine teyisli esaplanadı[2]. Sonday-aq, Iyshan qala kompleksii basqa 98 tariyxiy mánziller menen bir qatarda Qaraqalpaqstan Respublikasi Ministrler Mákemesiniń Qaraqalpaqstannıń dıqqatqa ılayıq jerleri dizimine de kiritilgen[3].
Tarixi[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Iyshan qorǵan kompleksi XvIII—XIX hám de XX ásirlerge tiyisli bolıp, ol jergilikli xalıq arasında ataqlı zıyarat ornı esaplanadı. Iyshan qorǵannıń qurılıs tariyxı XvIII—XIX asirde jasap ótken Imam Iyshan atı menen baylanıslı. Imam Iyshan 1806—1825-jıllarda Xiywa xanlıǵın basqarǵan Muxammed Raximxan dáwirinde Xiywa xanlıǵında diniy jumıslar boyınsha xan máslahátshisi lawazımına shekem kóterilgen ullı shaxs bolǵan. Iyshan qorǵandı Imam Iyshannıń úlken balası Atag'ulla qurdırǵan. Óz dáwirinde Iyshan qorǵanǵa qıs máwsimin ótkeriw maqsetinde kelgen shańaraqlar sanı 40 (qırıq) mıńdan artıp ketkenligi aytıladı. Qorǵan qurılısı baslanǵan waqıtta awıl atı „Kenjeli“ (shańaraqtıń eń kishi perzenti menen baylanıslı ) dep atalǵan . Keyinshelik bul aymaq atı Imam Iyshan atı menen baylanısıp (Iyshan — qaraqalpaq tilinde) „Iyshan qorǵan“ deb atala baslanǵan[4].
Yana qarang[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Sulton Uvays bobo maqbarasi
Shibliy ota maqbarasi
Toqmaq ota maqbarasi
Murat shayx maqbarasi
Tugʻon Turk maqbarasi
Kechirmas bobo maqbarasi
Derekler[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- ↑ „Тарихий, бадиий ёки ўзга маданий қимматлилиги туфайли гаров ва ипотека қўлланилиши мумкин бўлмаган объектлар рўйхати (ЎзР ВМ 05.12.2014 й. 335-сон қарорига илова) | Majburiyatlar va shartnomalar toʻgʻrisidagi umumiy qoidalar | Oʻz kuchini yoʻqotgan hujjatlar | Fuqarolik va oila qonunchiligi | OʻzR KonunchiligiMaʼlumotlar tizimi „Tarixiy, badiiy yoki oʻzga madaniy qimmatliligi tufayli garov va ipoteka qoʻllanilishi mumkin boʻlmagan obʼektlar roʻyxati (OʻzR VM 05.12.2014 y. 335-son qaroriga ilova)“ | NRM.uz“. Qaraldı: 30-oktyabr 2023-jıl.
- ↑ „846-сон 04.10.2019. Moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyektlari milliy ro‘yxatini tasdiqlash to‘g‘risida“ (uz-Latn-UZ). Qaraldı: 30-oktyabr 2023-jıl.
- ↑ „Qaraqalpaqstan Respublikasındaǵı dıqqatqa ılayıqlı orınlar“. Qaraldı: 2023-yil 30-oktyabr.
- ↑ „Qoraqalpogʻiston Respublikasi | Uzbekistan Travel“ (uz). Qaraldı: 29-oktyabr 2023-jıl.