Sultan Raxmanov
Sulton Saburovich Raxmanov (1950-jıl 6 -iyun, Tórtkúl, Qaraqalpaqstan ASSR, Ózbekstan SSR, SSSR - 2003-jıl 5-may, Dnepropetrovsk, Ukraina ) - sovet awır atletikashısı, Evropa, jáhán hám Olimpiada oyınları chempionı. SSSRda xızmet kórsetken sport ustası (1979 ).
1980-jıl iyul ayında Dnepropetrovsk mámleket fizikalıq tarbiya hám sport institutın dáslepki pitiriwshileri qatarında tamamlaǵan.
Ómirbayanı[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Ózbekstanda tuwılıp ósken. Ákesi qaraqalpaq hám anası ukrain. Balalıǵında alǵan jarası sebepli bir ayaǵı qısqalaw bolıp qalǵan[1]. Sultannan tısqarı shańaraǵında ájaǵa -úkeleri Bahadır, Azim, Tayır, Raxim hám apası Sholpan bolǵan.
1966 -jılda 9 -klastı tamamlaǵannan keyin, ata-anası menen Dnepropetrovskǵa kóship ótken. Sultan dene tárbiyası texnikumına oqıwǵa kiredi hám úlken ájaǵası Bahadır menen birge sport seksiyalarında qatnasadı.
Raxmanovǵa bárinen burın Ivan Grigoryevich Pogoreliy, keyin Eduard Pavlovich Brovko (SSSRda xızmet kórsetken sport ustası, SSSR hám Ukrainada xizmet kórsetken tárbiyashı ) tárbiyashılıq etken. Brovko menen birgelikte kóp jeńislerge erisken.
1976 hám 1978-jıllarda Baltıq boyı kubogi jeńimpazı. 1976 -jılda Pútkil shólkem chempionatı hám Baltıq boyı kubogında (190 kg) eki SSSR rekordın jańalaǵan.
Jáhán juldızları kubogi (Las-vegas - 1978) hám salmaqlı qatlamdaǵı sportshılar kubogi (Tokıo - 1979 ) chempionı.
1979-jılda jáhán chempionı.
1980-jılǵı Moskva Olimpiadasında GDR wákili Yurgen Xoyzer hám Polshalıq Tadeush Rutkovskiden jámi 30 kilogramǵa ilgerilep Olimpiadanıń altın medalın qolǵa kirgizgen (dast kóteriwde 195 kg, siltep kóteriwde 245 kg, jámi 440 kg)[2], jami 440 kg Ginnestiń rekordlar kitabına jer júzindegi eń kúshli adam sıpatında kiritilgen.
Hámmesi bolıp 14 xalıq aralıq rekord ornatqan, olardan ekewi jáhán hám besewi pútkil shólkem boyınsha bolıp tabıladı.
Sport iskerligin tamamlaǵannan keyin jámiyetlik ǵayratkerine aynlanǵan. 2000-jıldan Xalıq aralıq eń húrmetliler hám mayıplar sport assotsiatsiyası prezidenti.
Ómiriniń sońǵı jıllarında awır kesellikke shalınıp, salmaǵı artıp ketken (200 kgǵa shekem ) hám derlik júre almay qalǵan [3].
Sultan Raxmanov 2003-jıl 5-mayda Dnepropetrovskta júrek awırıwınan qaytıs boldı. Dnepropetrovskdaǵı Sursko-Litovskoye áwliyesinde anasınıń qábiri janına jerlengen. Qábir tasında ólgen sánesi jazılmaǵan. Biraq tasta tuwılǵan sánesi hám „Ólgenimdi kim ayttı? Men sizlerdiń kewilińıizdemen“ dep jazıp qoyılǵan [4].
Shańaraǵı[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Ákesi- Aloe Raxmanov, áskeriy xizmetker, Ózbekstanda jerlengen.
Anası- Tatyana Vasilyevna Kovalenko-Raxmanova (1920—1986 ), Dnepropetrovskdaǵı Sursko-Litovsk áwliyeside jerlengen.
Ajaǵası- Raxim Aloeovich Raxmanov (1956 ) awır atletikashı (110 kg nan joqarı ), eń jaqsı nátiyje 397, 5 (175+202, 5).
Hayalı(1967-jıldan 2003-jılǵa shekem)[5] – Galina Fyodorovna Raxmanova, Xalıqaralıq nagiranlar sport assotsiatsiyasın basqaradı.
- Qızı- Tatyana Sultanovna Raxmanova (1968-jılda tuwılǵan ). Balası - Tair Sultanovich Raxmanov (1973-jılda tuwılǵan ), 2010 -jıldan baslap Dnepropetrovskda avtobus aydawshısı bolıp isleydi[6].
Sıylıqları[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- Miynet Qızıl Bayraq ordeni
- Moskvanıń 850 jıllıǵın nishanlawda tayarlıq kóriwdegi qatnası ushın diplom
Yadı[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Dnepropetrovsk qalasınıń puqarası (2009-jıll, ataǵı qaytıs bolǵannan soń berilgen).
2010-jıll 23-sentyabrde Dnepropetrovskde Dmitriy Yavornitskiy prospekti 45b-uyde estelik taxtası ornatılǵan (Sultan Raxmanov 1979―2003-jıllarda usı úyde jasaǵan)[7].
Siltemeler[redaktorlaw | derekti jańalaw]
Derekler[redaktorlaw | derekti jańalaw]
- ↑ „Султан Рахманов был настоящим украинским Гераклом-2“. 14-may 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2012-jıl.
- ↑ Danniy ves stal lichnim rekordom Sultana Raxmanova
- ↑ „Вдова олимпийского чемпиона по тяжелой атлетике султана рахманова галина: «за три часа до смерти султанчика в нашем доме остановились все часы» — «ФАКТЫ»“. 11-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-aprel 2020-jıl.
- ↑ „Спортивный некрополь“. 3-avgust 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-oktyabr 2011-jıl.
- ↑ „Султан Рахманов за «золото» Олимпиады-1980 отдал долги и купил жене сережки“. 11-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-aprel 2020-jıl.
- ↑ „Султану — 60!“. 11-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-aprel 2020-jıl.
- ↑ „В Днепропетровске установлена памятная доска легендарному спортсмену Султану Рахманову“. 4-mart 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2012-jıl.