Toy baslaw

Toy qaraqalpaq xalqının' en' u'lken quwanıshlarının' belgisi. Xalıqta sonday so'z bar: "Jıyg'an tergenin' toyg'a buyırsın" degen, usı quwanısh belgisi bolg'an toylarda xalıqtın' ko'p g'ana u'rp-a'deti, da'stu'rleri islenedi. Toy ha'r qıylı sebepler menen beriledi. Qız uzatıw toyı, bala u'ylendiriw toyı, jas toyı, jay toyı, u'y toyı, su'nnet toyı t. b. toylar. Olardın' ishinde en' u'lkeni en' qızıqlısı balanı u'ylendiriw toyı. Usı u'yleniw toyında qaraqalpaq xalqının' da'stu'r qosıqları toy baslaw, ha'wjar, sın'sıw, bet ashar aytıladı. "Toydın' bolg'anınan boladısı qızıq" degendey kelinshek kelerdin' aldında, toydın' baslanıwında xızmet etiwshi qon'sılar en' birinshi "Qutlı bolsın toyların'ız" qosıg'ın aytadı.

Toyların'ız, toyların'ız,
Jarasadı boyların'ız,
Biz otırmız toyxanada,
Baxıtlar bolsın ziyada,
Hawazlar jan'lap dunyada,
Qutlı bolsın toyların'ız.

Burıng'ı zamanlarda toy baslaw qosıg'ı basqasha bolg'an bolıwı mu'mkin. Mısalı: "Alpamıs" da'stanının' mazmunına na'zer awdarsaq toy baslaw qosıg'ı Ultannın' toyında jigit penen qızdın' da'sme-da's qosıq aytıwınan baslang'anday ko'rinedi. Sog'an qarag'anda burında toydı qız jigitler ha'wjar aytıwdan baslag'an bolıw kerek. Da'wir o'zgerisleri menen toydı baslaw, yag'nıy toydın' sa'n'ine qosıq yaki saz benen baslaw baqsı, jıraw, sazendelerdin' payına tiygen bolıwı mu'mkin. Qısqası toy baslaw qanday tu'rde bolmasın onda o'z aldına bir da'stu'r, o'z aldına saltanat ko'rinip turadı. Toydın' poeziya yaki muzıka menen baslanıwında bul sezilip turadı.