Aytmurat Turabaev
| Aytmurat Turabaev | |
|---|---|
| Tuwılǵan sánesi | 1925-jılı |
| Tuwılǵan jeri | Kegeyli rayonı |
| Qaytıs bolǵan sánesi | 18-mart 2016-jılı |
| Belgili tezis(ler)i | «Túrkiy-russha sózliklerde feyil formalarınıń leksikografiyalıq jaqtan beriliwi» (1972) |
| Sıylıqları | «Qaraqalpaqstan ASSRına miyneti sińgen mádeniyat xızmetkeri» (1977) Beruniy sıylıǵı (1996) |
Aytmurat Turabaev (1925-2016) – qaraqalpaq tili ilimpazı, leksikografı.
Ómir jolı
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1925-jılı Kegeyli rayonında tuwıldı. Ata-anasınan jetim qalıp 1935-38-jılları respublikanıń balalar úyinde tárbiyalandı. 1938-jılı Tórtkúldegi muzıka mektebinde, 1939-41-jılları Leningrad konservatoriyası janındaǵı muzıkalıq uchilishede oqıdı. 1940-jılı Leningrad tank uchilishesine kirip, onda muzıkant sıpatında xızmet etti. Sol waqıttan 1950-jılǵa deyin hár qıylı áskeriy orkestrlerde muzıkant bolıp xızmet atqardı. 1950-jılı Tushinodaǵı (Moskva qalasında) jumısshı jaslar mektebin tamamlap armiyadan demobilizaciyalandı. 1950-52-jılları Kegeyli rayonınıń mekteplerinde rus tili hám ádebiyatınan sabaq berdi. 1956-jılı QMPI rus tili hám ádebiyatı fakultetin pitkerip, Respublikalıq muǵallimlerdiń bilimin jetilistiriw institutında rus tili hám ádebiyatı kabinetiniń metodisti bolıp isledi. 1957-59-jılları ÓzIA Qaraqalpaqstan kompleksli ilim izertlew institutında kishi ilimiy xızmetker, al 1959-69-jılları ÓzIA QF TTÁI sózlikler hám terminologiya sektorında úlken xızmetker bolıp isledi. Onnan keyingi jılları NMU, Ájiniyaz atındaǵı NMPI rus tili kafedrasında oqıtıwshı bolıp isledi.
Aytmurat Turabaev 2016-jılı 18-martta dúnyadan ótti
Ilim jolı
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1972-jılı Tashkentte ÓzIA Til hám ádebiyat institutında «Túrkiy-russha sózliklerde feyil formalarınıń leksikografiyalıq jaqtan beriliwi» degen temada kandidantlıq dissertaciya jaqladı.
Ilimpaz, tiykarınan, qaraqalpaq tili leksikografiyasınıń máseleleri menen shuǵıllandı. Ol «Qısqasha russha-qaraqalpaqsha sózlikti» (M., 1962), «Russha-qaraqalpaqsha sózlikti» (M., 1967) dúziwde, redaktorlawda hám baspadan shıǵarıwda úlken xızmet etti. Ol sonday-aq «Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligi», «Qaraqalpaq tiliniń orfografiyalıq sózligi», «Qaraqalpaq tiliniń frazeologiyalıq sózligin» dúziwde de qatnastı.
Sıylıqları
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1977-jılı oǵan «Qaraqalpaqstan ASSRına miyneti sińgen mádeniyat xızmetkeri» húrmetli ataǵı berildi. 1996-jılı ol tórt tomlıq «Qaraqalpaq tiliniń túsindirme sózligin» dúziwde qatnasqanı ushın Ózbekstan Respublikasınıń ilim hám texnika tarawındaǵı Beruniy sıylıǵınıń laureatı boldı.
Miynetleri
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- «Leksikograficheskoe oformlenie glagolnıx form v tyurksko-russkix slovaryax» (T., 1971).