Bulgar tili — áyyemgi bulgar qáwimleriniń tili. Bulgarlar dáslep Xun qáwimleri awqamına kirgen, slavyan, fin-ugor mámleketleri menen baylanısta bolǵan. IX — XI ásirlerden saqlanǵan dereklerdegi (XIV — XV ásirler) jazıwlarǵa, tariyxıy atlar dúzilisine qaraǵanda, bulgar tili házirgi chuvash tiline jaqın bolǵan. Bul ekewi túrkiy tiliniń bulgar toparına tiyisli. Bulgar toparındaǵı tillerdiń ózge túrkiy tilden ayırmashılıǵı — „z“ ornına „r“, „sh“, „s“ ornına „l“ háribiniń paydalanılıwı. Bulgar tili házirgi bashqurt, tatar tilleriniń qáliplesiwine sebep boldı. Kóshpeliler bulgarlardı VII — IX ásirlerde házirgi Rossiyanıń qublasına qarap quwǵanında, olardıń bir bólegi venger hám slavyanlardıń quramına kirgen, sonıń nátiyjesinde olardıń tiline bulgar sózleri kóplep kirgen.
Bulgar tili — áyyemgi bulgar xalqınıń tili. Xalqı túrkiy qáwimler birlespesinen ibarat bolǵan Bulgar mámleketi házirgi Volga hám Kama dáryalarınıń boylarında X ásirde júzege kelgen. Bul mámleket kriziske ushraǵannan soń qáwim hám xalıqlardıń Bulgar awqamı tarqalıp ketken. Bul til haqqında vizantiyalı, evropalı, arman hám arab sayahatshılarınıń eslerinde, sonday-aq qábir taslarında saqlanǵan maǵlıwmatlar, adam hám orın atları tiykarında pikir júritiw múmkin. Bular Bulgar tiliniń ayırım ózgesheliklerin anıqlawǵa imkan beredi. Máselen, áyyemgi túrkiy tillerden "z" ornında "r", "sh" ornında "l" bar ekenligi menen parıq qılǵan: kyor — gúz; xyol — qıs. Bulgar tili áyyemgi tillerden hazar, házirgi tillerden chuvash tiline jaqın turadı. Bul 3 til birgelikte túrkiy tillerdiń bulgar toparın quraydı[1].
