Pecheneg tili — Qaraqalpaqsha Wikipedia

Pecheneg tili
Jergilikli atı
Tarqalǵan mámleketler
Sóylesiwshiler sanı	0
Klassifikaciyası
Álipbesi
Til kodları
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3	xpc

Pecheneg — VII-XII ásirlerde Shıǵıs Evropada (Qubla Ukraina, Qubla Rossiya, Moldova, Ruminiya hám Vengriyanıń bir bólimi) pechenegler tárepinen sóylesilgen túrkiy til. Biraq, bul tildegi atlar (Beke, Vochun, Lechk hám basqalar) Xatvandan 1290-jılǵa shekem belgilengen^[1] Vizantiyanıń malikası Anna Komneneniń aytıwınsha, pechenegler hám kumanlar bir tilde sóylesken^[2].

Bul túrkiy shańaraqtıń oguz bólimi aǵzası bolǵan^[3], biraq hújjetlerdiń jamanlıǵı hám áwlad tilleriniń joqlıǵı tilshilerge tuwrı yomonligi va avlod tillarining yoʻqligi tilshunoslarga toʻgʻri klassifikaciya etiwine tosqınlıq etken; Ayırım qániygeler onı oguz tilleri qatarına qoyıwǵa isenimi kámil edi, biraq « Glottolog» ta qıpshaq tilleri shańaraǵına hám «Lingvistler dizimi»nde qıpshaq-kuman tilleri shańaraǵına kiritilgen bolsa da, olar onı qosımsha klassifikaciyalawdan bas tartqan.

Derekler

[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]

↑ Wenzel, Gusztáv. Codex diplomaticus Arpadianus continuatus =: Árpádkori új okmánytár (Latin). Harvard University: Eggenberger Ferdinánd Akademiai, 1860 — 108 bet.
↑ Howorth. «History of the Mongols». Google Books (1880). Qaraldı: 15-may 2016-jıl.
↑ Баскаков, Н. А. Тюркские языки, Москва 1960, с. 126-131.

k t r Túrkiy tiller

Qıya jazıwda óli tiller

Bulgar	Bulgar · Chuvash · Xun · Xazar · Túrkiy Avar

Qarluq	Áyyemgi túrkiy · Ayni¹ · Xorazmshe túrkiy · Shıǵatay · Ili Túrki · Lop · Uyǵır · Ózbek

Qıpshaq	Altay · Baraba · Bashqurt · Qırım tatar² · Kuman · Ferǵana Qıpshaq · Qarachay-Balkar · Qarayım · Qaraqalpaq · Qazaq · Qıpshaq · Qırımshaq · Qumıq · Qırǵız · Noǵay · Eski Tatar · Tatar (Sibir-tatar tili) · Urum²

Oǵuz	Afshar · Ázerbayjan · Crimean Tatar · Gagauz · Balkan Gagauz Túrkish · Xorasan-túrkiy · Eski Anatoliya túrkshesi · Ospanlı túrkshesi · Pecheneg ³ · Qashqay · Salar · Túrk · Túrkmen · Urum

Arǵu	Xalaj

Uyǵır	Chulım · Dolgan · Fuyú qırǵızshası · Xakas · Shor · Tofa · Tuva · Batıs Uyǵır · Saxa (Yaqıt)

¹ Aralasqan (qospa) til. ² Sonday-aq Oguz. ³ talqılawlı

Túrkiy temalar

Tiller

Afshor shevasi • Altay (Arqa • Qubla) • Äynu • Ázerbayjan túrkshesi • Bashqurt tili • Bulgar • Shıǵatay • Chulim • Chuvash • Qırım-tatar • Qumon • Dolgan • Fuyu Qırǵız • Gagauz • Ili Túrk • Qarachay-bolqor tili • Qarayim • Qaraqalpaq • Qaramanli Túrk • Qazaq • Xakas • Xalaj • Xazar • Xuroson-túrkiy tili • Qipchoq • Qirimchaq • Qumiq • Qipchoq tillari • Qırǵız • Noǵay • Áyyemgi túrkiy • Usmonli túrk tili • Pecheneg • Qashqay • Saxa/Yoqut • Salar • Shor • Sibir Tatar • Tatar • Tofa* Túrk • Túrkman • Tuva • Urum • Uygʻur • Ózbek • Gʻarbiy Yugur

Álipbeler	Eski túrkiy • Ulıwmalıq túrkiy • Kirill álipbesi • Eski Uyǵır • Parsı

Xalıqlar

Afsharlar • Altaylar (Chelkanlar, Qumandilar, Telengitlar, Teleutler, Tubalar) • Ázerbayjanlar (Iran, Ármeniya, Gruziya¹) • Bulgarlar • Bashqurtlar • Chulımlar • Chuvash • Qaraimlar • Qrim tatarlari • Doʻlgonlar • Gagauz • Qorachoylar • Qaraqalpaqlar • Qazaqlar (Qıtay¹) • Xakas • Xalaj • Xuroson túrklari • Qrimchaklar • Qırǵızlar (Qıtay¹) • Qumıqlar • Nayman • Noǵaylar • Qaray Túrklar • Qashqay • Salar • Shorlar • Sibirler (Baraba Tatarları) • Tatarlar (Astraxan, Qıtay, Lipka, Kryashenlar, Mishar, Nağaybäk, Volga) • Tofalar • Túrkmanlar (Awǵan, Iranlılar¹) • Túrklar (Abxaziya, Algeria, Bosniya va Gersegovina, Bolgariya, Croatia, Krit, Kipr, Dodecanese, Egypt, Iraq, Israel, Kosovo, Lebanon, Libya, North Macedonia, Mesxetin (Ahiska), Montenegro, Romania, Serbiya, Suriya, Tunisia, Western Thrace, Yemen¹) • Tivalar • Uygʻurlar • Ózbekler (Awǵanstan¹) • Yaqıtlar (Saxa) • Yugurlar

Joǵalıp ketken túrkiy toparlar	Bulaqlar • Protobolgarlar • Qumanlar • Duǵlat • Qarluqlar • Xazarlar • Kimaklar • Qıpshaqlar • Oguzlar • Shatuo • Túrk qaǵanlıǵı • Uzesler

Siyasatlar

Grey Wolves • Otatúrkchilik • Burxonizm • Jadidchilik • Pantúrkiylik • Túrkizm • Turonizm (Venger)

Kelip
shıǵıwlar

Túrkstan • Mongoliya • Túrkiy xalıqlar • Timeline of the Göktürks (Timeline 500–1300 • Migraciya • Túrkification) • Kóshpeliler imperiyası (Túrk-mongol) • Tyan-Shan Úlgi:\Altay tawları • Otuken

Orınlar

Suverenli mámleketler	Ázerbayjan • Qazaqstan • Qırǵızstan • Arqa Kipr² • Túrkiya • Túrkmenstan • Ózbekstan

Avtonomlıq aymaqlar	Altay Respublikası • Bashqurtstan • Chuvashstan • Gagauziya • Qabarda-Balqariya • Qarachay-Cherkesiya • Qaraqalpaqstan • Xakasiya • Naxichevan • Saxa • Tatarston • Tuva • Sinczyan

Izertlewler

Áyyemgi túrkiy jazıwı • Proto-túrk tili • Túrkiyshunoslik

Dinleri

Túrk mifologiyası • Tengrishilik • Shamanizm • Aiyy Faith • Tibet buddizmi • Islam • Túrkiya alaviyleri • Botiniyler • Bayramiye • Bektoshiya • Burkhanism • Xristianlıq • Hurufiyler • Xalvatiya • Malomatiyler • Qodiriyler • Qalandariylik • Rifaʽi • Safaviya • Zahediyeh • Vattisen Yaly

Dástúriy
sport túrleri

Qiz quwıw • Jereed • Ílaq oyını • Jigit • Chavgon

Shólkemler

Túrkiy mámleketler shólkemi • TÜRKSOY • TURKPA • TAKM • Butun dunyo Túrklar Qurultoyi

¹Bul dástúriy xalıq punktleri; túrkiy topar ásirler dawamında sanap ótilgen mámleket/aymaqta jasap keledi hám olardı zamanagóy diasporalar menen aralastırıp jibermew lazım.

²Sheklengen xalıqaralıq tán alınǵan mámleketler.