Milan
Milan (Italiyansha. Milano, ya'ki "joldın ortası", — İtaliyanın' ekinshi u'lken qalası, Lombardiya regiyonının' paytaxtı.
Milan - moda paytaxtı, belgili insaniyat orayı. Milanda Leonardo Da Vinchidin' biybaxa o'neri bolg'an "Sirli sham jarıqlıg'ı" saqlanadı.
Milan italyanları ha'm shet elli-lerge o'z belgili festivaları - moda ko'rgizbeleri, ha'm ma'deniy waqıyalarg'a jalp etedi. Duom esteligi, Viktor Emmanuel galeriyası ha'm La Skala teatrı da sol jerde jaylasqan. Milanın' Duom maydanında bir neshe diqqatqa ılayıq a'bida estelikler bar - Viktor Emmanuil esteligi, Emmanuil galereyası.
Duomo esteligi Milanın' tiykarg'ı tamasha qılınatug'ın jeri. Har ku'n sag'at 9.00-12.00 ha'm 14.30-18.00 ge shekem ashıq boladı. Esteliktin' birinshi tasın 1386-shi jılda baslansa da, ol 1813-shi jılda qurıp pitkerilgen. Estelik du'nyada gotika uslubı en' ko'p qolanılg'an esteliklerden biri.
Erkole Roza ta'repinnen qurılg'an Viktor Emmanuil esteligi Duomo meydanının' orayı ha'm turistlerdin' en' toplanatug'ın jeri.
Viktor Emmanuil galereyası jen'is tawı motivli kiriw menen baslanadı ha'm kishi ko'shelerde dawam etedi. Ha'r ku'ni galereya qalanın' ma'deniy o'mirinin' orayına aylanadı. Bul aralıqda belgili, kafe ha'm restoranlar jaylasqan. Galereyanın' orayı gu'nbezinin' aldında bolsa mozaykalı o'gizdi ko'riwge boladı. Ra'wayatlarg'a qarag'anda, eger 3 sag'at esteliktin' ishinde jasap, onın' basında qonsan'ız arzıwınız a'melge asadı eken.
Tariyxı ha'm Ulıwma mag'lıwmat[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
Eger Roma İtaliyanın' paytaxtı bolsa, Milan en' u'lken italyan regionu bolg'an Lombardiyanın' paytaxtıdır. Milan İtaliyanın' u'lkenligi boyınsha ekinshi qalası ha'm u'lkenin' siyasiy-ekonomikalıq orayı. qala ten'iz qa'dinen 100 metr ba'lentlikde jaylasqan. nemisshe "Mayland" atalg'an Milan so'zinin' mag'ınası latın tilinen awdarg'anda "ken'likte jarıspa" degen mag'ananı an'latadı. Milan eramızdan aldıng'ı 6-5-shı a'sirlerde gallar (francuzlar) ta'repinen salınıp. Uzun tariyxı boyunsha pu'tin Evropa basqınshıları Milandı basıp alıwg'a ha'reket qılg'an. Milan bir neshe da'wir, u'lken Rim İmperiyasının' paytaxtı bolıp. 1157-shi jılda Milan g'a'rezsiz bolsa da, bu, ko'p waqıtg'a sozılmadı. 1277-shi jıldan 1500-jılg'a shekem Milandı Viskont ha'm Sforts su'lalası basıp alg'an. Ha'mde bul da'wirlerde de qalada bir neshe ta'riyxiy estelikler qurılg'an.
Geografiyası[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
Milan qalası Italiyanın' arqasında, Padana tekisliginde (it. Pianura Padana), Olana ha'm Lambro saylarının' boylarında jaylasqan.
Xalqı[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
2010-jılg'ı mag'lıwmatlarg'a ko're Milanın' xalqı sanı 1,3 milliyon adamdı qurag'an.
Milanın' Ta'riyxiy estelikleri[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
- Milan kafedralı (it. Duomo di Milano)
- Mu'qaddes Ambroze bazilikası (it. Basilica di Sant’Ambrogino)
- San Lorens Major (it. San Lorenzo Maggiore)
- Santa-Маriya-delle-Grasia (it. Santa Maria delle Grazie)
- Sforçesko qa'siri (it. Castello Sforzesco)
- La Skala (it. Teatro alla Scala ya'ki La Scala)
Transportı[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
Milan qa'dimnen İtaliyanın' en' u'lken avtomobil magistralı orayı bolg'an. Basqada, A1 (Rim - Neapol), A4 (Turin - Triest), A7 (Genua), A8/A9 ha'm dairaw A50(batıs)/A51(shıg'ıs)/A52(arqa) avtomobil magistralları bir birine baylanısqan.
Hawa jolları transportı[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
Milan eki Malpensa ha'm Linate du'nya ju'zlik hawa portlarına iye. Milannan biraz aralıq uzaqda jaylasqan Malpensa du'nya ju'zlik hawa portı ha'zirgi waqıtda tranzit ushıwlar u'shın bir mo'njellengen. qalada intensiv temir jol baylanısı (Malpensa express) bar. Linate Hawa portı qala orayında jaylasqan ha'mde evropadag'ı ha'm jerli ushıwlarg'a, "Orio al Serio bei Bergamo" bolsa daqa kishi hawa bolıp ko'binshe ushıw, karter ushıwlarg'a ha'm ju'k tasıwlarında xizmet ko'rsetedi. Milanın' hawa portları elde 30 million jollawshını tasıw mu'mkinshiligine iye.
Temir jolları transportı[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
Oraylıq Milan (it. Milano Centrale) — 1931 shi jılda qurılg'an, evropanın en' u'lken temir jol vokzallarınnan sanaladı. Vokzal Art Deco u'slubında qurılg'an. Gu'mbezinin' uzınlıg'ı 341 m, ba'lentligi 66.500 m², ima'ratdın' fasadı 200 m, 24 platformag'a ha'm ku'ndelik 330 000, jollawshı tasıw mu'mkinshiligine iye. "S" (Suburban Railway Service) temir jol xizmeti 8 beketge iye bolıp ko'binshe qala-a'trapi, qalalar-ara ha'm "R" regional ko'rinistegi tasıwlardı a'melge asıradı.
Ko'lik transportı[o'zgertiw | қайнарын өңдеу]
Evropada u'lken tramvay ha'm traleybus orayı esaplanadı.
Traleybus kestesi
- 90: ku'ndelikli sag'at waqtında
- 91: Dairəvi saat əqrəbi əksi istiqamətində
- 92: viale Isonzo – Bovisa FN
- 93: viale Omero – piazzale Loreto
Metro 
Qarındas qalalar[o'zgertiw | қайнарын өңдеу] |
