Kontentke ótiw

Djeyms Kemeron

Wikipedia, erkin enciklopediya
Djeyms Kemeron
Tuwılǵan sánesi16-avgust 1954-jılı(1954-08-16) (70 jasta)
Tuwılǵan jeriKapuskasing, Ontario, Kanada
KásibiFilm rejissyorı, prodyuser, scenarist, redaktor, filantrop, teńiz izertlewshisi
Iskerlik jılları1978-jıldan házirgi waqıtqa shekem
QostarıSheron Uilyams

(1978-j. úylengen; 1984-j. ajırasqan) Geyl Enn Xyord (1985-j. úylengen; 1989-j. ajırasqan) Ketrin Bigelou (1989-j. úylengen; 1991-j. ajırasqan) Linda Xemilton (1997-j. úylengen; 1999-j. ajırasqan)

Syuzi Eymis (2000-j. úylengen)
Perzentleri4

Djeyms Frensis Kemeron (ingl. James Francis Cameron; 1954-jılı 16-avgustta tuwılǵan) ‒ kanadalı kinorejissyor. Ol Jańa Gollivud dáwirinen keyingi áhmiyetli tulǵa bolıp, kóbinese klassikalıq kino islew stilin jańa texnologiyalar menen birge qollanadı. Ol dáslep «Terminator» (1984) filmin jazıp hám rejissyorlıq etip ataqlılıqqa eristi, keyin «Basqa planetalılar» (1986), «Túpsizlik» (1989), «Terminator 2: Húkim kúni» (1991) hám «Haqıyqıy ótirik» (1994), sonday-aq «Avatar» (2009) hám onıń dawamları menen úlken jetiskenlikke eristi. Ol «Titanik» (1997) filmine rejissyorlıq etti, jazdı, birge prodyuser boldı hám birge montaj qıldı, bul film ushın Eń jaqsı súwret, Eń jaqsı rejissyor hám Eń jaqsı film montajı nominaciyaları boyınsha Oskar sıylıqlarınıń jeńimpazı boldı. Ol kino industriyasınıń basqa da kóplegen sıylıqların alǵan, al onıń úsh filmi AQSH Kongress kitapxanası tárepinen Milliy film reestrinde saqlaw ushın tańlanǵan.

Kemeron Lightstorm Entertainment, Digital Domain hám Earthship Productions óndiris kompaniyaların birge shólkemlestirgen. Film islewden tısqarı, ol National Geographic-tiń izertlewshi-rezidenti bolıp, tereń okean izertlewleri haqqında kóp hújjetli filmler islegen, sonıń ishinde «Tuńǵıyıq elesleri» (2003) hám «Tereń suwdaǵı basqa planetalılar» (2005) bar. Kemeron suw astı syomkaları hám aralıqtan basqarılatuǵın apparatlar texnologiyalarına úles qosqan hám cifrlı 3D Fusion kamera sistemasın jaratıwǵa járdem bergen. 2012-jılı Kemeron Deepsea Challenger suw astı apparatında Jer okeanınıń eń tereń jeri Mariana oypatınıń túbine jalǵız ózi súńgigen birinshi adam boldı.

Kemeronnıń filmleri dúnya júzi boyınsha 8 milliard dollardan aslam payda keltirgen, bul onı házirgi waqıtta eń kóp tabıs keltirgen ekinshi rejissyorǵa aylandırdı. Kemeronnıń úsh filmi házirgi waqıtta eń kóp tabıs keltirgen tórt filmniń qatarına kiredi; «Avatar» (2009), «Avatar: Suw jolı» (2022) hám «Titanik» (1997) sáykes túrde házirgi waqıtta eń kóp, úshinshi eń kóp hám tórtinshi eń kóp tabıs keltirgen filmler bolıp esaplanadı.[1] ] Kemeron 1 milliard dollardan kóp tabıs keltirgen birinshi filmdi, 2 milliard dollardan kóp tabıs keltirgen birinshi eki filmdi rejissyorlıq etken hám 2 milliard dollardan kóp tabıs keltirgen úsh filmi bolǵan jalǵız rejissyor bolıp tabıladı.[2][3] 2010-jılı Time jurnalı Kemerondı dúnyadaǵı eń tásirli 100 adamnıń qatarına kirgizgen. Kemeron jáne de ekologist bolıp, bir neshe turaqlı rawajlanıw bizneslerin basqaradı.

Erte jaslıq dáwiri

Djeyms Frensis Kemeron[4] 1954-jılı 16-avgustta Ontario shtatınıń Kapuskasing qalasında elektr injeneri Filip Kemeron hám súwretshi hám miyirbiyke Shirli (qızlıq familiyası Lou) shańaraǵında tuwılǵan.[5] Ol bes balalı shańaraqtıń birinshi perzenti bolıp, eki ájaǵası hám eki qarındası bar.[5] Onıń ákesiniń úlken babası 1825-jılı Shotlandiyanıń Balkuxidder qalasınan kóship kelgen.[6] Kemeron jazǵı demalısların Ontarionıń qubla tárepindegi atasınıń fermasında ótkizgen. Ol Niagara suwı qulaǵındaǵı Stemford kolledjinde oqıǵan. 17 jasında Kemeron shańaraǵı menen Chippavadan Kaliforniya shtatınıń Brea qalasına kóship kelgen.[7] Ol dáslep Sonora joqarı mektebinde, keyin Brea Olinda joqarı mektebinde oqıǵan. Klaslasları onıń sportshı emes, al «ya hawaǵa kóteriletuǵın, ya tereń suwǵa túsetuǵın» nárselerdi qurıwdı jaqsı kóretuǵının eske túsiredi.[8]

Joqarı mektepti pitkergennen soń, Kemeron 1973-jılı fizika pánin úyreniw ushın Fullerton kolledjine oqıwǵa kirgen. Ol keyin inglis tilin oqıwǵa ótken, biraq 1974-jıldıń aqırında kolledjdi taslaǵan.[9] Kemeron júk mashinasınıń aydawshısı hám joqarı mektep xızmetkeri sıyaqlı hár túrli jumıslarda islegen.[10][11] Usı dáwirde ol USC kitapxanasında basqa studentlerdiń «optikalıq basıp shıǵarıw, aldıńǵı ekran proekciyası, boyaw kóshiriw hám film texnologiyasına baylanıslı basqa da» jumısların oqıw arqalı arnawlı effektler haqqında bilim alǵan.[12] 1977-jılı «Juldızlı urıslar» filmin kórgennen keyingi qozǵalıstan soń, Kemeron júk mashinası aydawshısı jumısın taslap, kino industriyasına kirgen.[13]

Kino karerası

Erte jumısları hám 1980-jıllar

Cameron in September 1986
Kemeron, sentyabr 1986

Kemeronnıń rejissyorlıq karerası 1978-jılı baslandı.[14] ] Stomatologlar konsorciumınan qarız alǵannan keyin, ol dostı menen birge óziniń birinshi qısqa metrajlı filmi «Ksenogenez»ti (1978) rejissyorlıq etiwdi, jazıwdı hám prodyuserlik etiwdi úyrendi.[15] Is barısında úyrenip, Kemeron ózin birinshi xirurgiyalıq operaciyasın islep atırǵan xirurgdey sezgenin ayttı.[12] Keyin ol «Rok-n-roll joqarı mektebi» (1979) filminde óndiris járdemshisi bolıp isledi. Film islew texnikasın óz betinshe úyreniw menen birge, Kemeron Rodjer Korman studiyasında miniatyura model jasawshı bolıp jumısqa kirdi.[11][16] Tez arada ol ilimiy-fantastikalıq «Juldızlardan tısqarı sawash» (1980) filminiń kórkem dizayneri bolıp jumısqa alındı. Ol Djon Karpenterdiń «Nyu-Yorkten qashıw» (1981) filminiń arnawlı effektlerin isledi, «Qorqınısh galaktikası» (1981) filminiń óndiris dizayneri boldı hám «Android» (1982) filminiń dizaynı boyınsha másláhát berdi.

Kemeron 1982-jılı «Piranya» (1978) filminiń dawamı «Piranya II: Uwıldırıq shashıw» filminiń arnawlı effektler rejissyorı etip jumısqa alındı. Dáslepki rejissyor Miller Dreyk prodyuser Ovidio Assonitis penen dóretiwshilik kelispewshilikler sebepli proektti taslap ketti. Rim, Italiya hám Úlken Kayman atawında túsirilgen bul film Kemeronǵa birinshi ret iri filmniń rejissyorı bolıw múmkinshiligin berdi. Keyinirek Kemeron Assonitis penen bolǵan biylik gúresi sebepli bunı óziniń birinshi filmi dep sezbegenin ayttı.[17] «Piranya II: Uwıldırıq shashıw» filmi shıqqannan keyin sınshılar onnan tásirlenbedi; avtor Tim Xili onı «hár qıylı dereklerden alınǵan klishelerdi biriktirgen ájayıp jaman film» dep atadı.[18]

1982-jılı Djon Karpenterdiń «Xellouin» (1978) qorqınıshlı filminen ilhamlanıp,[19] sonday-aq onı óltiriw ushın keleshekten jiberilgen jeńilmes robot-killer haqqındaǵı qorqınıshlı tústen keyin,[20] Kemeron «Terminator» (1984) scenariyin jazdı. Bul ilimiy-fantastikalıq ekshn film óltiriwshi missiyanı orınlaw ushın keleshekten jiberilgen kiborg haqqında edi. Kemeron scenariydi satıp, filmdi ózi rejissyorlıq etiwdi qáledi. Geypara kinostudiyalar bul joybarǵa qızıǵıwshılıq bildirgen bolsa da, kóp basshılar jańa hám belgisiz rejissyordiń film islewine ruqsat beriwge qarsı boldı. Pacific Western Productions kompaniyasınıń sherigi hám tiykarın salıwshısı Geyl Enn Xyord Kemeronnıń scenariyin bir dollarǵa satıp alıwǵa kelisti, biraq Kemeron filmdi rejissyorlıq etiwi shárt edi. Ol Hemdale Pictures prezidentin film islewge, Kemerondı rejissyor, al Xyordtı prodyuser sıpatında tayınlawǵa isendirdi. «Piranya II: Uwıldırıq shashıw» filminde oynaǵan Lens Xenriksen bas rolge kandidat boldı, biraq Kemeron Arnold Shvarceneggerdi onıń dene qurılısı sebepli kiborg-zulımǵa kóbirek sáykes keledi dep sheshti.[21] Xenriksenge kishirek rol berildi. Maykl Bin hám Linda Xemilton da aktyorlar quramına qosıldı. «Terminator» prokatta úlken tabısqa eristi, Orion Pictures kompaniyasınıń kútkeninen de ozıp ketti,[21] hám dúnya júzi boyınsha 78 million dollardan kóbirek payda taptı.[22] BBC kanalınıń jurnalisti Djordj Perri Kemeronnıń rejissyorlıǵın maqtap, «Kemeron háreketti ironiyalıq háziller menen aralastıradı, biraq qorqınıshtıń hár qanday waqıtta bolıwı múmkinligin sezdiriwdi toqtatpaydı» dep jazdı.[23] 2008-jılı film «mádeniy, tariyxıy yaki estetikalıq jaqtan áhmiyetli» dep tanılıp, AQSH Milliy Film Reestrine saqlaw ushın kirgizildi.[24]

1984-jılı Kemeron «Birinshi qan» filmine dawamın jazıw ushın jumısqa alındı; keyin ol Silvestr Stallone tárepinen qayta jazılıp, «Rembo: Birinshi qan. 2-bólim» sıpatında shıǵarıldı.[25][26] Sońınan Kemeron Ridli Skott rejissyorlıq etken «Bóten» (1979) ilimiy-fantastikalıq qorqınıshlı filmine dawamın jazıw hám rejissyorlıq etiw ushın jumısqa alındı. Dáslepki film sıyaqlı, «Bótenler» (1986) atlı dawamında da Sigurni Uiver Ellen Ripli rolin oynadı. «Bótenler» filminde Ripli bir topar teńiz piyada áskerlerine bóten maqluqlarǵa qarsı gúresiwge járdem beredi. Film islew barısında aktyorlar hám syomka toparı menen kelispewshilikler bolǵanına hám bas aktyorlardıń birin - Djeyms Remardı Maykl Bin menen almastırıwǵa tuwrı kelgenine qaramastan, «Bótenler» prokatta úlken tabısqa eristi hám dúnya júzi boyınsha 130 million dollardan kóbirek payda taptı.[27] Film 1987-jılı jeti «Oskar» sıylıǵına usınıldı: Eń jaqsı aktrisa, Eń jaqsı kórkem bezeliw, Eń jaqsı montaj, Eń jaqsı original saz hám Eń jaqsı ses. Ol Eń jaqsı ses montajı hám Eń jaqsı vizuallıq effektler nominaciyalarında jeńimpaz boldı.[28] Sonıń menen bir qatarda, Uiver hám film 1986-jıldıń iyul ayında Time jurnalınıń muqabasında járiyalandı.[29]

Cameron with Gale Anne Hurd, 1986
Kemeron Geyl Enn Xyord penen birge, 1986-jıl

«Bótenler» filminen keyin, Kemeron hám Geyl Enn Xyord «Túpsizlik» filmin islewge qarar etti. Bul film okeanda ájayıp aqıllı janzatlardı tapqan neft platforması jumısshıları haqqında edi. Kemeronnıń joqarı mektepte payda bolǵan ideyasına tiykarlanǵan bul filmniń dáslepki byudjeti 41 million dollar etip belgilengen edi, biraq aqırında bul summa ádewir asıp ketti. Filmde Ed Xarris, Meri Elizabet Mastrantonio hám Maykl Bin bas rollerdi oynadı. Film islew processi Kayman atawlarında hám Qubla Karolinada, pitpey qalǵan atom elektr stanciyasınan «qayta alınǵan» eki úlken suw rezervuarlarında baslandı.[30] Aktyorlar hám syomka toparı Kemeronnıń diktatorlıq minez-qulqın hám ruwxıy hám fizikalıq jaqtan qıyın bolǵan suw saxnaların túsiriwdi eske túsiredi.[31] Film shıqqannan keyin, «Túpsizlik» óziniń arnawlı effektleri ushın maqtaldı hám dúnya júzilik prokatta 90 million dollar tabıs taptı.[32] «Túpsizlik» tórt «Oskar» sıylıǵına usınıldı hám Eń jaqsı vizuallıq effektler nominaciyasında jeńimpaz boldı.[33]

1990-jıllar

1990-jılı Kemeron Lourens Kasanoff penen birge Lightstorm Entertainment kompaniyasın qurdı. 1991-jılı Kemeron Ketrin Bigelou rejissyorlıq etken «Point Break» (1991) filminiń atqarıwshı prodyuseri boldı. «Terminator» filminiń tabısınan keyin, dawamı haqqında sóz boldı hám 1980-jıllardıń aqırında Carolco Pictures kompaniyasınıń wákili Mario Kassar dawamǵa huqıqlardı aldı, bul Kemeronǵa «Terminator 2: Húkim kúni» (1991) filmin islewge múmkinshilik berdi. Kemeron hám Uilyam Uisher kishiniń scenariyi boyınsha túsirilgen filmde Shvarcenegger hám Linda Xemilton óz rollerin qaytaladı. Syujet «Terminator» filminiń dawamı bolıp, formasın ózgerte alatuǵın jańa dushpandı (T-1000) kórsetedi, ol Sara Konnordıń ulı Djondı (Edvard Furlong) izleydi. Kemeron T-1000 roline Robert Patrikti onıń arıq hám jińishke kórinisi ushın tańladı - bul Shvarceneggerge biraz qarama-qarsılıq edi. Kemeron bılay túsindirdi: «Men júdá tez hám shaqqan birewdi qáledim. Eger T-800 adam Panzer tanki bolsa, onda T-1000 - Porshe».[34] «Terminator 2» eń qımbat filmlerdiń biri boldı, onıń qunı keminde 94 million dollar boldı[35] (2023-jılda 210 million dollar[36]). Kompyuter járdeminde dóretilgen súwretlerdi (CGI) qollanıwdıń qıyınshılıqlarına qaramastan, film waqtında pitkerilip, 1991-jılı 3-iyulde ekranlarǵa shıqtı. «Terminator 2» kassalıq rekordlardı buzdı (sonıń ishinde R reytingli film ushın birinshi háptelik rekordtı), Arqa Amerikada 200 million dollardan kóbirek tabıs taptı hám dúnya júzi boyınsha 300 million dollardan asqan birinshi film boldı.[37] (2023-jılǵı esapta sáykesinshe 447 million hám 671 million dollar). Ol tórt «Oskar» sıylıǵın uttı: Eń jaqsı grim, Eń jaqsı ses mikshirlew, Eń jaqsı ses montajı hám Eń jaqsı vizuallıq effektler. Sonday-aq, ol Eń jaqsı operatorlıq jumıs hám Eń jaqsı montaj nominaciyalarına usınıldı, biraq ekewinde de siyasiy triller «JFK» (1991) filmine jeńildi

Keyingi jılları Kemeron úshinshi «Terminator» filmin islewdi jobalastırdı, biraq bul jobalar ámelge aspadı. «Terminator» franshizasınıń huqıqları aqır-aqıbetinde Kassar tárepinen Karolkonıń aktivleriniń bankrotlıq satıwınan satıp alındı.[38] Kemeron basqa joybarlarǵa ótti hám 1993-jılı vizuallıq effektler óndiriw kompaniyası Digital Domain kompaniyasın birge shólkemlestirdi. 1994-jılı Kemeron hám Shvarcenegger ózleriniń úshinshi birlesken jumısı, 1991-jılǵı francuz komediyası «La Totale!» filminiń qayta túsirilgen nusqası «True Lies» filmi ústinde birge islesti. Syujet úylengen er adam sıpatında qos ómir súrip atırǵan Amerika jasırın agentiniń haqqında, onıń hayalı onı kompyuter satıwshısı dep oylaydı. Filmde Djeymi Li Kertis, Eliza Dushku hám Tom Arnold bas rollerde oynadı. Kemeronnıń Lightstorm Entertainment kompaniyası «True Lies» filmin islep shıǵarıw ushın 20th Century Fox penen kelisim dúzdi. Keminde 100 million dollar byudjet penen islengen film AQSH hám Kanadada 146 million dollar tabıs taptı.[39][40] Film Eń jaqsı vizuallıq effektler nominaciyası boyınsha «Oskar» sıylıǵına usınıldı, al Kertis Eń jaqsı aktrisa nominaciyasında «Altın globus» sıylıǵın uttı.[41][42] «True Lies» filmin islep shıǵarıw barısında ol Fox kompaniyası ushın filmniń óndirisin qadaǵalaǵan Djon Landau menen birinshi márte ushırastı.[43] 2024-jıldıń iyul ayında Kemeron Landaudı Fox kompaniyasınan Lightstorm kompaniyasına «aldap alıp kelgenin» málim etti.[43]

1995-jılı Kemeron ilimiy-fantastikalıq triller «Strange Days» filmin birge islep shıǵardı. Katrin Bigelou rejissyorlıǵında hám Djey Koks penen birge jazılǵan «Strange Days» filmi sın hám finanslıq jaqtan sátsiz boldı.[44] 1996-jılı Kemeron «Terminator 2» filminiń aktyorlar quramı menen qayta birikti hám Universal Studios Florida hám dúnyanıń basqa parklerinde kórsetiletuǵın «T2 3-D: Battle Across Time» attrakcionın túsirdi.[45]

Onıń kelesi úlken joybarı 1912-jılı aysberg penen dúgisip batqan RMS Titanic kemesi haqqındaǵı epikalıq «Titanik» (1997) filmi boldı. 200 million dollar óndiris byudjeti menen, ol sol waqıtta eń qımbat film boldı. 1995-jıldan baslap, Kemeron keyin filmde paydalanılatuǵın keme qaldıqlarınıń video súwretin alıw ushın Atlantika okeanınıń túbine bir neshe márte súńgidi.[46] Kemeniń kóshirmesi Rosarito jaǵasında qurıldı hám tiykarǵı túsirilimler 1996-jıldıń sentyabr ayında baslandı. «Titanik» filmi shıǵarılıwınan aldın byudjetten asıp ketiwi hám kesteden keshigiwi sebepli gazeta betlerine shıqtı.[47][48] Kemeronnıń tolıq scenariyi tragediya fonında bir-birine ashıq bolıp qalǵan hár qıylı sociallıq klasslardan shıqqan eki jas jigit hám qızdıń (Leonardo Di Kaprio hám Keyt Uinslet oynaǵan) haqqında; bul onıń aldıńǵı jumıslarınan túp-tiykarınan ózgeshelenedi. Qosımsha rollerde Billi Zeyn, Keti Beyts, Frensis Fisher, Gloriya Styuart, Bernard Xill, Djonatan Xayd, Viktor Garber, Denni Nuchchi, Devid Uorner hám Bill Pakston oynadı. Bul film jáne de Kemeronnıń Landau menen birge prodyuser sıpatında islegen birinshi iri kólemli óndirisi boldı.[43]

Cameron promoting Avatar during the 2009 San Diego Comic-Con
Kemeron 2009-jılı San-Diego Comic-Con is-ilajında «Avatar» filmin reklama etip atır

Bir neshe ay keshigiwden soń, «Titanik» 1997-jıldıń 19-dekabrinde premerasın kórsetti. Film kúshli sın maqtawlarına iye boldı hám eń kóp tabıs tapqan film boldı, bul orındı on eki jıl dawamında saqlap, 2010-jılı Kemeronnıń «Avatar» filmi bul rekordtı buzǵanǵa shekem uslap turdı.[49][50][51] Kostyumler hám dekoraciyalar maqtawǵa ılayıq dep tabıldı, al The Washington Post gazetası CGI grafikasın ájayıp dep bahaladı.[52][53] «Titanik» 1998-jılǵı «Oskar» sıylıǵında rekord dárejesinde on tórt nominaciyaǵa usınıs aldı (1950-jılǵı «All About Eve» filmi menen teńlesip). Ol on bir sıylıqtı utıp alıp, 1959-jılǵı «Ben-Gur» hám 2003-jılǵı «Saqıynalar áwladınıń qaytıwı: Patshanıń qaytıwı» filmleri menen birge eń kóp jeńis alǵan film boldı. Utıp alǵan sıylıqları: Eń jaqsı film, Eń jaqsı rejissyor, Eń jaqsı kórkem bezeliw, Eń jaqsı operatorlıq jumıs, Eń jaqsı vizuallıq effektler, Eń jaqsı montaj, Eń jaqsı kostyum dizaynı, Eń jaqsı ses miksherlew, Eń jaqsı ses montajı, Eń jaqsı original saz hám Eń jaqsı original qosıq.[54] Eń jaqsı film sıylıǵın alǵanda, Kemeron hám prodyuser Djon Landau keme batqanda qaytıs bolǵan 1500 adamdı eske alıw ushın bir minut únsizlik soradı.[55] Film sınshısı Rodjer Ebert Kemeronnıń waqıyanı bayanlaw sheberligin maqtap: «Ol minsiz islengen, aqıllı qurılǵan, kúshli oynalǵan hám sáwlelendirgen» dep jazdı.[56] Avtorlar Kevin Sendler hám Geylin Stadler 1999-jılı romantika, tariyxıy nostalgiya hám Djeyms Xornerdiń muzıkası filmniń mádeniy fenomenine úles qosqanın jazdı.[57] 2017-jılı, óziniń 20 jıllıǵında, «Titanik» Kemeronnıń AQSH Milliy film reestrinde saqlaw ushın tańlanǵan ekinshi filmi boldı.[58]

«Titanik»tiń úlken tabısınan keyin, Kemeron tómen profilde qaldı. 1998-jılı ol hám onıń ájaǵası Djon, Kemeronnıń qızıǵıwshılıqlarınıń biri bolǵan tereń teńiz haqqında hújjetli filmlerdi translyaciyalaw ushın Earthship Productions kompaniyasın shólkemlestirdi.[59][60] 1998-jılı jáne de Kemeron belgisiz jazıwshınıń úlken kólemli texnologiyalıq/diniy filmin islewdi qarastırdı, biraq úsh márte háreketten soń «óziniń dúnyalıq tábiyatı» sebepli joybardan bas tartıwǵa májbúr boldı.[61] Kemeron sonday-aq Cannon Films kompaniyasınıń Menaxem Golanı tárepinen rawajlandırılǵan Órmekshi adam haqqında film islewdi jobalastırǵan edi. Columbia Devid Koeppti Kemeronnıń ideyaların scenariyge beyimlew ushın jumısqa aldı, biraq hár túrli kelispewshilikler sebepli Kemeron joybardan bas tarttı.[62] 2002-jılı «Órmekshi adam» filmi shıqtı, onda scenariy avtorlıǵı tek Koeppke tiyisli boldı.[63]

2000-jıllar

2000-jılı Kemeron televideniede debyut isledi hám Charlz X. Egli menen birge Dark Angel teleserialın dóretti. Bul teleserial kiberpank, biopank, zamanagóy super qaharmanlar hám úshinshi tolqın feminizminen tásirlengen edi. Dark Angel serialında Djessika Alba Maks Gevara rolin oynadı, ol jasırın shólkem tárepinen jaratılǵan genetikalıq jaqtan jetilistirilgen super ásker edi. Birinshi sezon ortasha tabıslı bolsa da, ekinshi sezon onsha jaqsı bolmadı, bul onıń biykar etiliwine alıp keldi.[64]

2002-jılı Kemeron Stiven Soderberg rejissyorlıq etken «Solyaris» ilimiy-fantastikalıq dramasınıń prodyuseri boldı. Film aralas pikirler aldı hám prokatta sátsiz boldı.[65][66] Hújjetli filmler islewge qızıqqan Kemeron nemis áskeriy kemesi «Bismark» haqqında «Ekspediciya: Bismark» filmine rejissyorlıq etti. 2003-jılı ol Walt Disney Pictures hám Walden Media tárepinen shıǵarılǵan hám 3D kinoteatrlar ushın jobalastırılǵan «RMS Titanik» haqqındaǵı «Túpsizliktiń elesleri» hújjetli filmine rejissyorlıq etti. Kemeron «The Guardian» gazetasına hámmesin 3D formatta túsiriw niyetin ayttı.[67] 2005-jılı Kemeron okeandaǵı hár qıylı tirishilik formaları haqqındaǵı «Tereń suwlardıń bóten planetalıları» hújjetli filmine birge rejissyorlıq etti. Ol jáne de «Titanik» keme apatı haqqındaǵı basqa hújjetli film «Toni Robinson menen Titanik sayaxatı»nda bas rolde oynadı. 2006-jılı Kemeron Mısırdan qashıwdıń Bibliyalıq waqıyasın izertlegen «Mısırdan qashıwdıń sırı ashıldı» hújjetli filmin birge dóretti hám bayanladı. 2007-jılı Kemeron hám onıń kásiplesi rejissyor Simxa Yakobovichi «Iysanıń joǵalǵan qábiri» filmin islep shıǵardı. Ol 2007-jıldıń 4-martında Discovery Channel arqalı kórsetildi; hújjetli film Talpiot qábiriniń Nazaretli Iysanıń jerlew ornı ekenin tastıyıqlaǵanı ushın dawlı boldı.[68][69]

Cameron speaking at a TED talk in February 2010
Kemeron 2010-jıl fevral ayında TED konferenciyasında shıǵıp sóylewi

2000-jıllardıń ortasına kelip, Kemeron «Titanik»ten keyin taǵı bir ápiwayı tamashagóy ushın filmge rejissyorlıq etiw hám prodyuserlik etiwge qayttı. Kemeron 2005-jıldıń iyun ayında-aq «Avatar» (2009) hám «Alita: Sawash perishtesi» (2019) filmlerin islewge qızıǵıwshılıq bildirgen edi, eki film de 3D texnologiyası menen túsiriliwi kerek edi.[70] Ol dáslep «Alita: Sawash perishtesi»n, keyin «Avatar»dı túsirmekshi boldı, biraq 2006-jıldıń fevral ayında tártibin ózgertti. Kemeron 1995-jılı «Avatar» ushın 80 betlik scenariy jazǵan bolsa da, óndiristi baslawdan aldın zárúr texnologiyanıń jetilisiwin kútpekshi bolǵanın ayttı.[71][72] Waqıyası XXII ásirdiń ortasında ótetuǵın «Avatar»dıń smetalıq byudjeti 300 million dollardan asıp ketti. Aktyorlar quramına Sem Uortington, Zoi Saldana, Stiven Leng, Mishel Rodriges hám Sigurni Uiver kiredi. Film haqıyqıy túsirilgen kórinisler menen kompyuterde islengen animaciyanıń aralaspasınan ibarat bolıp, burın rejissyor Robert Zemekis «Polyarlı ekspress» filminde qollanǵan háreketti túsiriw texnikasınıń rawajlanǵan versiyası qollanıldı.[73] Kemeron dáslep «Avatar»dı tek 3D formatta kórsetiwdi jobalastırǵan edi, biraq keyin onı ádettegi formatta da kórsetiwge qarar etti.[74]

«Avatar» 2009-jıldıń may ayında kórsetiliwi jobalastırılǵan bolsa da, 2009-jıldıń 18-dekabr kúni premerası boldı. Bul keshigiw postprodukciya ushın kóbirek waqıt hám kinoteatrlarǵa 3D proektorlardı ornatıw múmkinshiligin berdi.[75] «Avatar» dáslepki kórsetiliw dáwirinde bir neshe kassalıq rekordlardı buzdı. AQSH hám Kanadada 749.7 million dollar, al pútkil dúnya boyınsha 2.74 milliard dollardan kóbirek tabıs keltirip, AQSH hám Kanadada eń kóp tabıs keltirgen film boldı hám «Titanik»ten ozıp ketti.[76] Bul dúnya júzi boyınsha 2 milliard dollardan kóp tabıs keltirgen birinshi film boldı. «Avatar» toǵız «Oskar» sıylıǵına, sonıń ishinde «Eń jaqsı film» hám «Eń jaqsı rejissyor» nominaciyalarına usınıldı hám úshewin uttı: «Eń jaqsı kórkem bezeliw», «Eń jaqsı operatorlıq jumıs» hám «Eń jaqsı vizuallıq effektler».[77] 2010-jıldıń iyul ayında keńeytilgen teatr qayta kórsetiliwi dúnya júzi boyınsha qosımsha 33.2 million dollar (2023-jılǵı 45,300,000 dollarǵa teń) kassalıq tabıs keltirdi. Óziniń aralas pikirinde, «The Telegraph» gazetasınıń Sukxdev Sandxu 3D-ni maqtadı, biraq «Kemeron montajda ayawsızıraq bolıwı kerek edi» dep pikir bildirdi.[78] Sol jılı «Vanity Fair» jurnalı Kemeronnıń tabısı 257 million AQSH dolları bolǵanın xabarlap, onı Gollivudtaǵı eń kóp tabıs tapqan adam dep atadı.[79] 2022-jılǵa kelip, «Avatar» hám «Titanik» dúnya júzi boyınsha 2 milliard dollardan aslamıraq tabıs keltirgen tariyxtaǵı altı filmniń dáslepki ekewi bolıw jetiskenligin saqlap turıptı.[80] «Titanik»tegi sıyaqlı, Landau «Avatar» filmleriniń de birge-prodyuseri sıpatında Kemeronǵa úlken járdem berdi.[43]

2010-jıllar hám 2020-jıllar

2012-jıldıń oktyabr ayındaǵı Kemeron

2011-jılı Kemeron «Sanktum» atlı qáwipli jaǵdayǵa aylanǵan úńgir súńgiwshilik ekspediciyası haqqındaǵı apattan aman qalıw filminiń atqarıwshı prodyuseri boldı. Aralas pikirler alsa da, film dúnya júzilik prokatta 108 million dollar tabıs taptı.[81] Kemeron 2012-jılı segiz ekspert penen birge «Titanik» kemesiniń batıwın qayta izertledi hám bul «Titanik: Djeyms Kemeron menen aqırǵı sóz» atlı televiziyalıq hújjetli filmde kórsetildi. Film 8-aprel kúni National Geographic kanalında premerasın ótkerdi.[82] Bul shıǵarmada eksperlter 1995-jılı dóretilgen kemeniń batıwı haqqındaǵı CGI animaciyasın qayta kórip shıqtı.[83][84] 2010-jıldıń mart ayında Kemeron «Titanik»tiń tragediyasınıń júz jıllıǵın belgilew ushın 3D formatqa ózgertilip, qayta kórsetiletuǵının járiyaladı.[85] 2012-jıldıń 27-mart kúni «Titanik 3D» Londondaǵı Korollik Albert zalında premerasın ótkerdi.[86] Ol jáne de 2012-hám 2014-jıllarda «Cirque du Soleil: Worlds Away» hám «Deepsea Challenge 3D» filmleriniń atqarıwshı prodyuseri boldı.[87][88]

Kemeron 2017-jılı sherigi Simcha Yakobovichi menen birge «Atlantidanıń kóteriliwi» hújjetli filminde bas rolde oynadı. Olar Atlantida qalasınıń bar bolǵanın izertlew ushın sayaxatqa shıǵadı. Baǵdarlama 29-yanvar kúni National Geographic kanalında efirge shıqtı.[89] Keyin Kemeron ilimiy fantastikanıń tariyxı haqqında hújjetli film islep shıǵardı hám onda qatnastı. «Djeyms Kemeronnıń ilimiy fantastika tariyxı» dep atalǵan altı bólimli serial 2018-jılı AMC kanalında kórsetildi.[90] Serialda Ridli Skott, Stiven Spilberg, Djordj Lukas hám Kristofer Nolan sıyaqlı qonaqlar menen sáwbetler bar edi.[91] Ol bılay dedi: «Jyul Vern hám G. G. Uelssiz Rey Bredberi yamasa Robert A. Xaynlayn bolmaǵan bolar edi, al olar bolmaǵanda [Djordj] Lukas, [Stiven] Spilberg, Ridli Skott yamasa men bolmaǵan bolar edik».[92]

«Alita: Sawash perishtesi» filmi aqırında 2019-jılı ekranǵa shıqtı, ol «Avatar» menen qatar rawajlandırılıp atırǵan edi. Kemeron hám onıń dostı Djon Landau tárepinen jazılǵan scenariy boyınsha túsirilgen filmdi Robert Rodriges rejissyorlıq etti, al Kemeron prodyuser boldı.[93] Film 1990-jıllardaǵı yaponlardıń «Battle Angel Alita» manga seriyasına tiykarlanǵan bolıp, óz ótmishin esley almaytuǵın hám haqıyqattı biliwge urınıp atırǵan kiborg haqqında sóz etiledi. «Avatar» filmindegi usıllar hám texnologiyalar menen islep shıǵarılǵan bul filmde Rosa Salazar, Kristof Valc, Djennifer Konnelli, Maxershala Ali, Ed Skreyn, Djeki Erl Xeyli hám Kian Djonson rol oynadı. Film 2019-jıldıń 31-yanvarında premerasın ótkerdi hám ulıwma unamlı pikirler aldı hám dúnya júzi boyınsha $404 million (2023-jılǵı $474,900,000 ekvivalentinde) tabıs taptı.[94] Óz sınında RogerEbert.com saytınıń Monika Kastilosı onı «[Rodriges] ushın tańqalarlıq sekiriw» hám «vizual bayram» dep atadı, degen menen scenariydiń awırlıǵın da atap ótti.[95] Bunnan soń Kemeron «Terminator» franshizasına prodyuser hám scenarist sıpatında qaytıp keldi hám Tim Millerdiń «Terminator: Qarańǵı táǵdir» (2019) filmi ústinde isledi.[96]

2013-jıldıń avgust ayında Kemeron «Avatar» filmine úsh dawamın bir waqıtta túsiriw jobasın járiyaladı, olardı 2016, 2017 hám 2018-jıllardıń dekabr aylarında kórsetiwdi jobaladı.[97] Biraq, Kemeronnıń basqa da áhmiyetli jumısları sebepli, kórsetiliw waqıtları ózgertildi, «Avatar 3», «Avatar 4» hám «Avatar 5» filmleriniń sáykes túrde 2024-jıl 20-dekabr, 2026-jıl 18-dekabr hám 2028-jıl 22-dekabrde kórsetiliwi rejelestirildi.[98] Deadline Hollywood bul filmlerdiń byudjeti 1 milliard dollardan asıp ketedi dep bahaladı.[99] «Avatar 2» (keyinirek «Suw jolı» dep atalǵan) hám «Avatar 3» (keyinirek «Ot hám kúl» dep atalǵan) filmleriniń bir waqıttaǵı túsiriliwi 2017-jıl 15-avgustta Kaliforniyadaǵı Manxetten-Bich qalasında baslandı. Tiykarǵı túsiriliw jumısları 2017-jıl 25-sentyabrde Jańa Zelandiyada baslandı.[100][101][102][103][104][105] Usı dáwirde «Avatar 4» filminiń de ayırım bólimleri túsirildi.[106] Kemeron 2017-jılǵı intervyusinde bılay dedi: «Keliń, ashıǵın aytayıq, eger «Avatar 2» hám «Avatar 3» jeterli dárejede tabıs tappasa, 4-hám 5-filmler bolmaydı».[107] «Avatar: Suw jolı» filminiń dúnya júzilik premerası 2022-jıl 6-dekabrde Londonda bolıp ótti.[108] Ol 2022-jılı kórsetilgen filmler arasında eń kóp tabıs tapqan film boldı hám 2023-jılǵa kelip, pútkil dáwirlerdegi eń kóp tabıs tapqan filmler diziminde 3-orındı iyeledi, tek «Avatar» hám «Qasıretshiler: Final» filmlerinen keyin turıp, «Titanik» filminen aldıda turdı.[109][110]

Lightstorm Entertainment Teylor Stivenstiń «Informator» atlı romanınıń film huqıqların satıp aldı, bul Afrikada ótetuǵın triller bolıp, Kemeron onı rejissyorlıq etiwdi jobalaǵan.[111] 2010-jılı ol Charlz R. Pellegrinonıń «Xirosimadan ketken sońǵı poezd» kitabın ekranlastırıwdı niyet etkenin bildirdi, bul kitap Xirosima hám Nagasakidegi atom bombalarınan aman qalǵanlar haqqında. Kemeron 2010-jılı qaytıs bolıwınan aldın aman qalǵan Cutomu Yamaguchi menen ushırasqan.[112] 2024-jılı Deadline Hollywood Kemeronnıń tek «Xirosimadan ketken sońǵı poezd» kitabınıń ǵana emes, Pellegrinonıń keleshekte jarıq kóretuǵın «Xirosimanıń árwaqları» kitabınıń da huqıqların satıp alǵanın tastıyıqladı. Bul Ekinshi jáhán urısınıń eń qızıǵan paytında Xirosimadaǵı bombalawdan aman qalǵan, keyin Nagasakidegi bombalawǵa poezd penen barǵan yapon adamı haqqında «Xirosimadan ketken sońǵı poezd» dep atalǵan «kompromisssiz teatrallıq epikalıq kórkem film» túsiriw ushın islengen. Ol bunı «Avatar» filminiń dawamların túsiriw jumısları imkaniyat bergen waqıtta túsiredi. Kemeron hám Pellegrino Yamaguchiniń óz jeke tariyxın olarǵa isenip tapsırǵanı hám onıń unikal hám azaplı tájiriybesin keleshek áwladlarǵa jetkeriw imkaniyatın bergeni ushın oǵan qarızdar ekenin sezip, Kemeronǵa «Avatar» filminiń dawamlarınıń birge-scenaristi Sheyn Salerno hám burın «Titanik» hám «Avatar» filmlerinde Kemeronnıń ilimiy másláhátshisi bolǵan Pellegrino járdem berdi.[113]

2010-jıldıń iyun ayında Kemeron Qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw agentliginiń wákilleri menen ushırasıp, Meksika qoltıǵındaǵı neft tógiliwi mashqalasın sheshiwdiń múmkin bolǵan jolları haqqında talqılaw ótkerdi. Onıń neft qudıǵınıń aǵıwın toqtatıwǵa járdem beriwdi usınǵanı haqqında xabar berildi.[114][115] Ol NASA Másláhát keńesiniń aǵzası bolıp, kosmos agentligi menen birge Marsqa jiberilgen Curiosity marsoxodı ushın kameralar islep shıǵarıw boyınsha jumıs alıp bardı.[116] NASA sınaw waqtında waqıttıń jetispewshiligi sebepli marsoxodtı Kemeronnıń texnologiyasısız ushırdı.[117] Ol Mars haqqındaǵı joybarǵa qızıǵıwshılıq bildirip, bılay dedi: «Men Adamzattı Marsqa jiberiw háreketine úlken qızıǵıwshılıq bildirip kelemen ... hám roman, miniserial hám 3D film ushın úlken kólemde jeke izertlew jumısların alıp bardım».[118] Kemeron Marstı koloniyalaw ushın lobbilik etiwshi kommerciyalıq emes shólkem Mars jámiyetiniń aǵzası.[119][120] Kemeron 2016-jılǵı AQSH prezidentlik saylawında Demokratiyalıq partiya kandidatı Xillari Klintondı qollap-quwatladı.[121]

Tereń teńiz izertlewleri

Kemeronnıń «The Abyss», «Titanik» hám «Avatar: Suw jolı» filmleri ústinde islegeni sebepli hám balalıq dáwirindegi keme apatlarına bolǵan qızıǵıwshılıǵı arqasında tereń teńiz izertlewleri boyınsha tájiriybesi bar.[114] Ol suw astı syomkaları hám aralıqtan basqarılatuǵın apparatlar boyınsha rawajlanıwǵa úles qostı hám 3D Fusion kamera sistemasın islep shıǵıwǵa járdem berdi.[122][123][124] 2011-jılı Kemeron National Geographic jurnalınıń izertlewshisi boldı.[125] Usı lawazımda 2012-jıldıń 7-martında ol Deepsea Challenger menen Jańa Britaniya oypatınıń túbine bes mil tereńlikke shúmdi.[126] 19 kúnnen soń Kemeron Mariana oypatınıń eń tereń jeri Chellendjer shuqırına jetti.[127][128][129] Ol okean túbin úsh saattan aslam waqıt dawamında izertlep, bul sapardı jalǵız ózi ámelge asırǵan birinshi adam boldı.[127][130] Chellendjer shuqırına shúmgen waqtında ol teńiz qıyarınıń, qalmar qurtınıń hám úlken bir kletkalı amyobanıń jańa túrlerin ashtı.[131] Onnan aldın 1995 hám 2009-jılları adamsız shúmiwler, sonday-aq 1960-jılı Jak Pikar hám Don Uolsh Trieste batiskafında Mariana oypatınıń túbine jetken birinshi adamlar bolǵan edi.[132]

Titan suw astı kemesiniń apatınan keyin, Kemeron bir neshe jańalıqlar qurallarında payda bolıp, OceanGate kompaniyasın hám onıń tiykarshısı Stokton Rashtı kompaniyanıń suw astı kemelerin qáwipsizlik boyınsha sertifikatlamaǵanı ushın sınǵa aldı. Ol jáne de kompaniyanıń Titan suw astı kemesinde kómir talshıqlı kompozittiń qollanılıwın sınǵa aldı, bul materialdıń tereń teńiz ortalıǵındaǵı basımǵa shıdam beriwde «sırtqı basımǵa hesh qanday kúshi joq» ekenin ayttı.[133][134] 15-iyulde Kemeron OceanGate haqqında hújjetli film túsiriw jobası joq ekenin bildirdi.[135]

Jeke ómiri

Kemeron bes ret úylengen.[136] Ol 1978-jıldan 1984-jılǵa shekem Sharon Uilyamsqa úylengen bolǵan. Uilyams penen ajırasqannan bir jıl ótkennen soń, Kemeron 1980-jıllardaǵı filmleriniń jaqın sherigi bolǵan film prodyuseri Geyl Enn Xerdke úylendi. Olar 1989-jılı ajırastı. Xerdten ajırasqannan keyin tez arada Kemeron rejissyor Ketrin Bigelou menen tanıstı hám 1989-jılı oǵan úylendi; olar 1991-jılı ajırastı. Sońınan Kemeron «Terminator» seriyasınıń bas aktrisası Linda Gamilton menen qarım qatnas ornattı. Olardıń qızı 1993-jılı tuwıldı. Kemeron 1997-jılı Gamiltonǵa úylendi. Kemeron menen aktrisa Syuzi Emis arasında baylanıs bar degen gúmanlar ortasında, Kemeron hám Gamilton eki jıllıq nekeden soń ajırastı, Gamilton 50 million dollar tólem aldı.[137][138][139] Ol 2000-jılı besinshi hayalı Emiske úylendi. Olardıń birge bir ulı hám eki qızı bar.[140]

Kemeron 2004-jılı Amerika puqaralıǵına ótinish berdi, biraq Djordj U. Bush prezident saylawında jeńiske eriskennen keyin óz ótinishin qaytıp aldı.[141] Kemeron AQSHta jasadı, biraq «Avatar» filmin Jańa Zelandiyada túsirgennen keyin, 2012-jılı sol jerde úy hám ferma satıp aldı.[142][143][144] Ol 2020-jılǵa shekem óz waqtın Kaliforniyadaǵı Malibu hám Jańa Zelandiya arasında ótkerdi,[145] sońınan Malibudaǵı úyin satıp, Jańa Zelandiyada turaqlı jasawǵa qarar etti.[146] Ol 2020-jıldıń avgust ayında bılay dedi: «Men keleshektegi barlıq filmlerimdi Jańa Zelandiyada túsiriwdi jobalastırıp atırman hám bul eldiń xalıqaralıq kino industriyasına jumısqa qáwipsiz qaytıwdıń jolın kórsetiw múmkinshiligi bar dep esaplayman. Bunı 'Avatar' [dawamları] menen islew, bul [COVID-19 pandemiyası] tamam bolǵanda, Jańa Zelandiyaǵa kóbirek óndiris tartatuǵın hám ekran industriyası menen ekonomikanı jıllar dawamında rawajlandırıwdı dawam etetuǵın shıraq boladı».[147][148]

Kemeronnıń Mir hám Xalıqaralıq kosmos stanciyası (XKS) sıyaqlı kosmos stanciyalarına barıwǵa kúshli qızıǵıwshılıǵı bolǵan.[149] Ol 2000-jıldıń jazın Moskvada kosmosqa múmkin bolǵan sayaxatqa tayarlanıw menen ótkizdi hám NASA tárepinen barıw múmkinshiligi usınıldı.[149][150] Biraq, bul sayaxat kosmos stanciyasına barıwdı óz ishine almaǵanlıqtan, ol óz shártlerine tuwrı kelmegeni sebepli bul usınıstı qabıl etpedi. Ol bas tartqan shattl ushıwı 2003-jılǵı qayǵılı Kolumbiya kosmos shattlı apatı edi. Kemeron apat qurbanlarınıń estelik xızmetine qatnastı.[149]

2013-jıldıń iyun ayında britaniyalı suwretshi Rodjer Din Kemeronǵa qarsı 50 million dollar (2023-jılǵı 64,500,000 dollarǵa teńles) zıyan keltiriw haqqında avtorlıq huqıq shaǵımın berdi.[151] «Avatar»ǵa baylanıslı, Kemeron Dinniń dóretpelerin «bilip turıp hám aldınnan kóshirip alıw, tarqatıw hám paydalanıw»da ayıplandı; 2014-jılı AQSH rayon sudyası Djessi Furman tárepinen bul is jabıldı.[152] 2016-jılı RMS Titanik artefaktlarınıń kópshiliginiń iyesi Premier Exhibitions bankrot boldı. Kemeron Ullıbritaniyanıń Milliy teńiz muzeyi hám Arqa Irlandiya Milliy muzeyleriniń artefaktlardı satıp alıw ushın bergen tenderin qolladı, biraq olar rásmiy tender bolmastan aldın investiciyalıq topar tárepinen satıp alındı.[153][154]

Kemeron 2024-jıldıń sentyabr ayında Stability AI jasalma intellekt kompaniyasınıń direktorlar keńesine qosıldı.[155]

Film dóretiw stili

Temalar

Kemeronnıń filmleri kóbinese aqıllı mashinalar menen adamzat yamasa tábiyat arasındaǵı qarama-qarsılıqlardı,[156][157] korporativ nápsiqawlıqtıń qáwiplerin,[158] kúshli hayal-qız obrazların hám romantikalıq syujet sızıqların.[159] izertleytuǵın temalarǵa tiykarlanǵan. Kemeron The Talks penen bolǵan intervyusinde «Meniń barlıq filmlerim - súyispenshilik haqqında gúrrińler» dep aytqan.[160] «Titanik» hám «Avatar» filmleriniń ekewi de baxıtsız ashıqlar haqqında ekenligi menen belgili.[161] Teńiz shólistanındaǵı emocional jaqtan intensiv hám dramalıq ortalıqlarda azap shegetuǵın personajlar «Tuńǵıyıq» hám «Titanik» filmlerinde izertlenedi. «Terminator» seriyası texnologiyanı adamzattı joq etiwge alıp keliwi múmkin bolǵan dushpan sıpatında kúsheytip kórsetedi. Usıǵan uqsas, «Avatar» qáwimlik xalıqlardı hadal topar retinde kórsetse, «texnologiyalıq jaqtan rawajlanǵan imperiyalıq mádeniyattı tiykarınan jawız» etip súwretleydi.[162][163] «Terminator», «Terminator 2: Húkim kúni» filmlerinde hám onıń keleshektegi «Xirosimadan sońǵı poezd» filminde kórsetilgenindey, yadrolıq urıstıń qáwpi, Kemeronnıń segiz jasında Kuba raketa krizisiniń rawajlanıwın kórgennen beri onıń qorqınıshlarınıń biri bolıp kelgen.[113]

Kemeron 2012-jılı

Metod

Kemeron sanaatta innovaciyalıq film dóretiwshi, klassikalıq film dóretiw stiline iye, sonday-aq onıń menen islesiw ańsat emes dep esaplanadı.[164][165][166][167] Radio Times sınshısı Djon Fergyuson Kemerondı «joqarı texnologiyalı trillerler patshası» dep táriyiplegen.[168] /Film saytınıń Dalin Rowelli bılay degen: «Óziniń úlken kólemli dóretpeleri hám unikal film dóretiw stili menen tanılǵan rejissyor Djeyms Kemeron óz aldına bir liga. Óziniń janrlar aralıǵındaǵı jumısları, biyik maqsetleri hám sheksiz energiyası menen Kemeron ózin Gollivudta óz kóz-qarasın ámelge asırıw ushın hár nársege tayar bolǵan xudojnik sıpatında tanıttı».[169] «Futurist: Djeyms Kemeronnıń ómiri hám filmleri» kitabınıń avtorı Rebekka Kigan Kemerondı «kúlkili dárejede hámme nársege ózi aralasatuǵın» dep táriyipleydi hám ol syomka maydanındaǵı hár bir jumıstı ózi islewge urınatuǵının aytadı.[165] The Independent gazetasınıń Endryu Gambeli bılay deydi: «Onıń menen islesiw - bir qıyınshılıq. Studiyalar onıń jumıs kestesinen hám byudjetten ádewir shıǵıp ketiw ádetinen qorqadı. Ol syomka maydanında óziniń kompromisske barmaytuǵın hám diktatorlıq minez-qulqı, sonday-aq jalınlı ǵázebi menen belgili».[170] Avtor Aleksandra Keller Kemerondı egoman, kóz-qarasına júdá berilgen dep jazadı, biraq onıń «texnologiyalıq dóretiwshiligin» hám «sezimlerge tásir etetuǵın kóriw tájiriybesin» jaratıw uqıbın maqtaydı.[52]

Kemeronnıń «The Abyss» filminde bas rolde oynaǵan Ed Xarristiń aytıwınsha, Kemeron avtokratlıq minez-qulıq kórsetken.[31] «The Abyss» filminiń romanın jazǵan Orson Skott Kard bılay degen: «Ol átirapındaǵı hámme adamdı baxıtsız etti, al onıń miyrimsizligi filmdi hesh qanday jaqsılamadı. Bul adamlardı tezirek yamasa jaqsıraq islewge de túrtki etti.»[171] Keyinirek Xarris bılay dedi: «Men Djimdi jaqsı kóremen. Ol ayrıqsha talantlı, aqıllı adam», hám qosıp ayttı: «keyingi jılları onı kóriw hámme waqıtta jaqsı edi».[172] «Titanik» filmindegi tájiriybesi haqqında sóylep, Keyt Uinslet Kemeronǵa húrmet penen qaraytuǵının, biraq «geyde onnan haqıyqattan da qorqqanın» ayttı.[173] Onı «isenbeytuǵınday ǵázepli» dep táriyiplep, ol «úlken aqsha ushın bolmasa» onıń menen jáne islespeytuǵının aytqan edi.[174] Soǵan qaramastan, Uinslet penen Kemeron jáne de birge islew joybarların izlestirdi hám aqır-aqıbetinde Uinslet «Avatar 2» filmine shaqırıldı.[175] Onıń kásiplesi Leonardo Di Kaprio Esquire jurnalına bılay dedi: «Eger kim de bir syomka maydanında basqasha oylasa, sózsiz qarama-qarsılıq bolatuǵın edi. Ol óz sezimlerin anıq bildiredi», biraq Kemerondı maqtap: «ol Djon Fordtıń áwladınan. Ol óz filminiń qanday bolıwın qáleytuǵının biledi» dep ayttı.[176] Sem Uortington, «Avatar» filminde bas rolde oynaǵan aktyor, bılay dedi: eger túsiriliw waqtında kimniń de birewdiń mobil telefonı shıńǵırlasa, Kemeron «onı diywalǵa shegelep taslaytuǵın edi».[177] Kompozitor Djeyms Xorner de Kemeronnıń talaplarınan qutıla almaǵan; ol «Aliens» filmi ushın qısqa waqıt ishinde muzıka jazıwǵa májbúr bolǵanın eske túsiredi.[178] Bul tájiriybeden soń, Xorner on jıl dawamında Kemeron menen birge islemedi.[179] 1996-jılı olar jarasıp, Xorner «Titanik» hám «Avatar» filmleri ushın saundtrekler islep shıǵardı.[180]

Bul ataqqa qaramastan, Sigurni Uiver Kemeronnıń quramalılıqqa umtılıwın hám itibarlılıǵın maqtap, bılay dedi: «Ol bizden kadr ushın ómirimiz hám densawlıǵımızdı qáwip astına qoyıwımızdı qáleydi, biraq óziniń de qáwip astına qoyıwdan qorqpaydı».[174] 2015-jılı Uiver hám Djeymi Li Kyortis intervyude Kemerondı maqtadı. Kyortis bılay dedi: «Ol aktyorlıqtan basqa hár qanday jumıstı isley aladı. Men hár bir bólimdi aytıp atırman, kórkem dizaynnan baslap rekvizit, kiyim-kenshek hám kameralarǵa shekem, ol usı jumıstı islep atırǵan hár bir adamnan kóbirek biledi». Kyortis jáne de Kemeronnıń «aktyorlardı jaqsı kóretuǵının» ayttı, al Uiver Kemerondı «aktyorlarǵa júdá jomart» hám «danıshpan» dep atadı.[181] Jiyi birge islesetuǵın Maykl Bin de Kemerondı maqtap: «Ol haqıyqattan da qızǵın adam. Ol óz filmlerin basqa rejissyorlar óz filmlerin oylaǵannan da kóbirek oylaydı» dep ayttı hám «Men onıń hesh kimge baqırǵanın kórgen emespen» dep qostı. Bin Kemeronnıń «aktyorlardıń treylerlerine hám aktyorlardıń túsiriw maydanshasına keliwin kútiwge kelgende onsha sezimtal emes» ekenin moyınladı.[182] Uortington bılay dep pikir bildirdi: «Ol jetiliskenlikti talap etedi. Eger siz oǵan bunı bermeseńiz, sógis esitesiz. Hám bul jaqsı nárse».[174] 2012-jılı onıń ataǵı haqqında sorawǵa Kemeron qurǵaq túrde: «Endi baqırıwdıń keregi joq, sebebi sóz álleqashan tarqalıp ketken» dep juwap berdi.[183]

2021-jılı, «Avatar» filminiń dawamları ústinde islewden dem alıs waqtında MasterKlass ótkizip atırıp, Kemeron óziniń burınǵı talapshań minez-qulqın moyınladı hám eger waqıttı artqa qaytara alǵanda, ózin «mayda diktator» dep oylap, aktyorlar hám syomka toparı aǵzaları menen jumıs qatnasıqların jaqsılaw ushın avtokratiyalıq minez-qulqın azaytqan bolar edi degen pikirin bildirdi. Kemeron Ron Govardtıń túsiriw maydanshalarınıń birine barǵanda, Govardtıń óz toparın maqtawǵa qansha waqıt ajıratqanına «hayran qalǵanın» hám «ishki Ron Govard» bolıwǵa umtılǵanın ayttı.[184]

Tásiri

Kemeronnıń jumısı Gollivud kinoindustriyasına úlken tásir etti. Djoss Uidon rejissyorlıq etken «Ósh alıwshılar» (2012) filmi Kemeronnıń háreket saxnalarına degen tásilinen ilhamlanǵan.[185] Uidon jáne de Kemeronnıń «Bóten planetalılar» filmindegi Ellen Ripli sıyaqlı qaharman hayal-qız obrazların jazıw uqıplılıǵına kewli tolıp, onı «basshı, ustaz hám Yoda» dep ataydı.[186] [185] Kemeronnıń 3D texnologiyasına degen baǵdarı «Ullı Getsbi» (2013) filmin islep shıǵarıw barısında Baz Lurmanǵa ilham berdi.[187] Kemeronnan ilham alǵan basqa rejissyorlar qatarına Piter Djekson, Nil Blomkamp hám Ksave Dolan kiredi.[188][189][190]

Filmografiyası

Rejissyorlıq etken tolıq metrajlı filmleri
Jılı Ataması Tarqatıwshı
1982 Piranya II: Kóbeyiw Saturn International Pictures / Columbia Pictures
1984 The Terminator Orion Pictures
1986 Bóten planetalılar 20th Century Fox
1989 Tuńǵıyıq
1991 Terminator 2: Húkim kúni TriStar Pictures
1994 Haqıyqıy ótirik 20th Century Fox / Universal Pictures
1997 Titanik Paramount Pictures / 20th Century Fox
2002 Ekspediciya: Bismark Discovery Channel
2003 Tuńǵıyıqtıń árwaqları Buena Vista Pictures Distribution
2005 Tereń suwlardaǵı bóten planetalılar Buena Vista Pictures Distribution
2009 Avatar 20th Century Fox
2022 Avatar: Suw jolı 20th Century Studios
2025 Avatar: Ot hám kúl
2029 Avatar 4

Sıylıqlar hám xoshamet

Cameron receiving a star on the Hollywood Walk of Fame in December 2009
Kemeron 2009-jıldıń dekabr ayında Gollivud Dańq alleyasında juldız alıp atır

Kemeron 1992-jılı «Terminator 2: Húkim kúni» filmi ushın Ilimiy fantastika hám fentezi jazıwshıları Amerika associaciyasınan birinshi Rey Bredberi sıylıǵın aldı.[191] «Kanadalı kinorejissyor sıpatında ayrıqsha xızmetleri» ushın Karlton universiteti 1998-jıldıń 13-iyuninde Kemeronǵa húrmetli kórkem óner doktorı dárejesin berdi.[192] Kemeron 1998-jılı Amerika Jetiskenlikler akademiyasınıń Altın taxta sıylıǵın aldı, onı Sıylıqlar Keńesiniń aǵzası Djordj Lukas tapsırdı.[193] Sonday-aq, ol 1998-jılı Ontario shtatınıń Sent-Katarins qalasındaǵı Brok universitetinen xalıqaralıq kino industriyasındaǵı jetiskenlikleri ushın húrmetli doktorlıq dárejesin aldı.[194] 1998-jılı Kemeron Torontodaǵı Rayerson universitetinen húrmetli dáreje alıw ushın saltanatlı jıynalısqa qatnastı.[192] Universitet óziniń eń joqarı sıylıǵın Kanadada yamasa xalıqaralıq dárejede ayrıqsha úles qosqanlarǵa beredi. Bir jıldan soń, Kemeron Kaliforniya shtat universitetinen (Fullerton) húrmetli kórkem óner doktorı dárejesin aldı.[195] Ol bul dárejeni universitettiń jazǵı jıllıq pitkeriw saltanatında qabıl etti.[196]

Kemeronnıń jumısı Kino óneri hám ilimleri akademiyası tárepinen moyınlanǵan; ol bir jılda úsh Akademiya sıylıǵın alǵan sanawlı rejissyorlardıń biri. «Titanik» filmi ushın ol Eń jaqsı rejissyor, Eń jaqsı film (Djon Landau menen birge) hám Eń jaqsı film montajı (Konrad Baff hám Richard A. Xarris penen birge) nominaciyalarında jeńimpaz boldı. 2009-jılı ol «Avatar» filmi ushın Eń jaqsı film montajı (Djon Refua hám Stiven E. Rivkin menen birge),[197] Eń jaqsı rejissyor hám Eń jaqsı film nominaciyalarına usınıldı. Kemeron eki Altın globus sıylıǵın jeńip alǵan: «Titanik» hám «Avatar» filmleri ushın Eń jaqsı rejissyor nominaciyasında.[198]

Suw astındaǵı túsiriwlerge hám aralıqtan basqarılatuǵın qurılma texnologiyasına qosqan úlesi ushın, Sautgempton universiteti Kemeronǵa 2004-jıldıń iyul ayında universitettiń húrmetli doktorı dárejesin berdi. Kemeron bul marapattı Milliy okeanografiya orayında qabıl etti.[199] 2008-jılı Kemeron Kanadanıń Dańq alleyasında juldız aldı,[200] al bir jıl keyin Gollivud Dańq alleyasında 2,396-shı juldızǵa iye boldı.[201] 2010-jıldıń 28-fevralında Kemeron Vizual effektler jámiyeti (VES) tárepinen Ómirlik jetiskenlik sıylıǵı menen xoshametlendi.[202] 2012-jıldıń iyun ayında Kemeron ilimiy fantastika hám fentezi janrlarına qosqan úlesi ushın Pop mádeniyat muzeyindegi Ilimiy fantastika zalı shólkemine kirgizildi.[203] Kemeron Uolt Disney Imajiniringke járdem berdi hám Floridadaǵı Disneydiń Haywanatlar patshalıǵı parkindegi «Pandora - Avatar dúnyası» atlı «Avatar» tematikalı aymaqtıń dóretiliwinde kreativ másláhátshi bolıp xızmet etti. Bul aymaq 2017-jıldıń 27-mayında ashıldı.[204][205] Qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw haqqındaǵı xabardarlıqtı arttırıw hám vegetarianlıqtı qollap-quwatlaw boyınsha alıp barǵan jumısları ushın qurbaqanıń bir túri, Pristimantis jamescameroni, Kemeronnıń atına qoyıldı.[206][207][208]

2010-jılı Time jurnalı Kemerondı dúnyadaǵı eń tásirli 100 adamnıń qatarına kirgizdi.[209] Sol jılı ol The Guardian gazetasınıń «Kino kúshi 100» diziminde birinshi orınǵa,[210] al New Statesman jurnalınıń «2010-jıldaǵı dúnyanıń 50 eń tásirli tulǵası» diziminde 30-orınǵa jaylastı.[211] 2013-jılı Kemeron Skripps okeanografiya institutı tárepinen hár jılı beriletuǵın Jámiyetlik ilim boyınsha Nirenberg sıylıǵın aldı.[212] 2019-jılı Kemeron Kanadanıń Bas gubernatorı Jyuli Payet tárepinen Kanada ordeniniń joldası etip tayınlandı, bul oǵan ómir boyı «CC» ataǵın berdi.[213]

2020-jılı Kemeron Epicleff Media kompaniyasınıń «Blockbuster» atlı dramalıq podkastınıń ekinshi máwsiminiń tiykarǵı qaharmanı boldı. Emmi sıylıǵınıń laureatı, jurnalist hám kinorejissyor Mett Shreyder tárepinen dóretilgen hám bayanlanǵan bul audio drama Kemeronnıń ómiri hám karerasın (Titanik filminiń dóretiliwi hám shıǵarılıwına shekem) súwretleydi. Podkastta aktyor Ross Markand Kemeronnıń dawısın sóylewshi baslı roldi oynaydı.[214]

Kemeronnıń filmleri alǵan sıylıqlar hám nominaciyalar
Jıl Ataması Akademiya sıylıqları BAFTA sıylıqları Altın Globus sıylıqları
Nominaciyalar Jeńisler Nominaciyalar Jeńisler Nominaciyalar Jeńisler
1986 Bóten planetalılar 7 2 4 1 1
1989 Túpsizlik 4 1
1991 Terminator 2: Húkim kúni 6 4 3 2
1994 Haqıyqıy ótirik 1 1 1 1
1997 Titanik 14 11 10 8 4
2009 Avatar 9 3 8 2 4 2
2022 Avatar: Suw jolı 4 1 2 1 2
Barlıǵı 45 22 28 6 16 7

Derekler

  1. ↑ „Top Lifetime Grosses“. BoxOfficeMojo. Qaraldı: 23-iyun 2023-jıl.
  2. ↑ „'Avatar' Sequel Will Break $2 Billion in Next Few Days, Cameron Says—Gaining on Other Highest Grossing Films of All Time“. Forbes.
  3. ↑ „James Cameron becomes first director in history to have three films reach $1.5 billion at the box office“ (en). UNILAD (6-yanvar 2023-jıl). Qaraldı: 8-yanvar 2023-jıl.
  4. ↑ Space Foundation. (n.d.). America's vision: The case for space exploration Arxivlendi February 21, 2011, Wayback Machine saytında., p. 42. Retrieved December 12, 2009.
  5. ↑ 5,0 5,1 Keegan, Rebecca (January 15, 2010). "The Futurist: The Life and Films of James Cameron". The New York Times. https://www.nytimes.com/2010/01/17/books/excerpt-the-futurist.html. 
  6. ↑ "James Cameron compares upcoming Avatar sequels to The Godfather from his walnut farm in New Zealand". National Post. Associated Press. December 16, 2013. https://nationalpost.com/entertainment/movies/james-cameron-compares-three-part-avatar-film-series-to-the-godfather-from-his-walnut-farm-in-new-zealand. 
  7. ↑ Goodyear, Dana (October 26, 2009). „Man of Extremes: The Return of James Cameron“. The New Yorker. September 13, 2019da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: January 29, 2010.
  8. ↑ Hedegaard, Erik (December 24, 2009). "The Impossible Reality of James Cameron". Rolling Stone. https://www.rollingstone.com/music/music-news/the-impossible-reality-of-james-cameron-56560/. 
  9. ↑ Shaprio, M.. James Cameron: An Unauthorized Biography Of The Filmmaker. St. Martin's Press, 2000 — 44–47 bet. ISBN 978-1-58063-124-2. 
  10. ↑ The Impossible Reality of James Cameron - Rolling Stone India
  11. ↑ 11,0 11,1 Media Pro Tech Inc. „James Cameron Biography by FilmMakers Magazine“. Filmmakers.com. 17-iyun 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-avgust 2010-jıl.
  12. ↑ 12,0 12,1 Field, Syd. „Terminator 2: Judgment Day (Part I)“. 18-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-fevral 2015-jıl.
  13. ↑ The Force Is With Them: The Legacy of Star Wars, 2004.
  14. ↑ „James Cameron: "Simply do it. Simply pick up a camera and begin shooting something."“ (en-GB) (6-sentyabr 2021-jıl). Qaraldı: 19-noyabr 2021-jıl.
  15. ↑ „James Cameron and his unmade films“ (en). Den of Geek (4-fevral 2015-jıl). 19-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2019-jıl.
  16. ↑ „James Cameron Biography and Interview“. www.achievement.org. American Academy of Achievement. 28-fevral 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  17. ↑ „US: James Cameron Interview“. www.terminatorfiles.com. 9-avgust 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2019-jıl.
  18. ↑ Healey, Tim.. The world's worst movies. London: Octopus, 1986 — 7 bet. ISBN 0706425057. OCLC 59676875. 
  19. ↑ Lambie, Ryan „Why The Terminator is a horror classic“. Den of Geek (23-iyul 2014-jıl). 7-yanvar 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-iyul 2014-jıl.
  20. ↑ Phillips, Ian „James Cameron came up with the idea for 'Terminator' during a fever dream“. Business Insider. 17-iyul 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-oktyabr 2019-jıl.
  21. ↑ 21,0 21,1 Keegan, Rebecca Winters. [[[:Úlgi:Google books]] The Futurist: The Life and Films of James Cameron]. Crown Publishers, 2009 — 8, 37, 53 bet. ISBN 978-0-307-46031-8. 
  22. ↑ „The Terminator (1984)“. Box Office Mojo. 18-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-dekabr 2019-jıl.
  23. ↑ Perry, George „BBC - Films - review - The Terminator“. www.bbc.co.uk (5-mart 2001-jıl). 30-may 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-aprel 2020-jıl.
  24. ↑ "Terminator joins movie archive" (in en-GB). December 30, 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7804404.stm. 
  25. ↑ Crocker, Jonathan „James Cameron Interview: On His Own Movies“. Total Film (19-noyabr 2009-jıl). 22-iyul 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-yanvar 2023-jıl.
  26. ↑ Canby, Vincent (May 22, 1985). "Screen: Sylvester Stallone Returns as Rambo" (in en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1985/05/22/movies/screen-sylvester-stallone-returns-as-rambo.html. 
  27. ↑ „Aliens“. Box Office Mojo. 24-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  28. ↑ „The 59th Academy Awards | 1987“ (en). Oscars.org | Academy of Motion Picture Arts and Sciences. 2-yanvar 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2020-jıl.
  29. ↑ „Aliens“. Turner Classic Movies (16-dekabr 2018-jıl). 16-dekabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  30. ↑ „Flashback Five – James Cameron's Best Movies“. Amctv.com (5-oktyabr 2010-jıl). 7-noyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-oktyabr 2010-jıl.
  31. ↑ 31,0 31,1 Harmetz, Aljean (August 6, 1989). "A Foray into Deep Waters". The New York Times. https://www.nytimes.com/1989/08/06/movies/film-the-abyss-a-foray-into-deep-waters.html?sec=&spon=&pagewanted=all. 
  32. ↑ „The Abyss“. Box Office Mojo. 25-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  33. ↑ „The 62nd Academy Awards | 1990“ (en). Oscars.org | Academy of Motion Picture Arts and Sciences (5-oktyabr 2014-jıl). 11-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2020-jıl.
  34. ↑ „The Story About Making T2“. www.terminatorfiles.com. 28-fevral 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2019-jıl.
  35. ↑ David Ansen. „Conan The Humanitarian“ (en). Newsweek (7-iyul 1991-jıl). 26-iyul 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  36. ↑ Mendelson, Scott „'Terminator 2' Is One Of The Biggest And Bleakest Summer Movies Ever“ (en). Forbes. 23-mart 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  37. ↑ „The 64th Academy Awards | 1992“ (en). Oscars.org | Academy of Motion Picture Arts and Sciences (9-oktyabr 2014-jıl). 22-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2020-jıl.
  38. ↑ Michael Fleming (May 9, 2007). "More 'Terminator' on the way". Variety. https://variety.com/2007/film/markets-festivals/more-terminator-on-the-way-1117964592/. 
  39. ↑ „Powerhouses Fuel Sales at Box Office : Movies: 'True Lies,' 'Forrest Gump' and 'The Lion King' are on target to break a record for non-holiday weekend ticket sales.“ (en-US). Los Angeles Times (18-iyul 1994-jıl). 26-iyul 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  40. ↑ „True Lies“. Box Office Mojo. 24-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  41. ↑ „True Lies - Winners and Nominees“ (en). www.goldenglobes.com. 10-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2020-jıl.
  42. ↑ „The 67th Academy Awards | 1995“ (en). Oscars.org | Academy of Motion Picture Arts and Sciences (5-oktyabr 2014-jıl). 10-may 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2020-jıl.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 43,3 Thomas, Carly (July 8, 2024). "James Cameron, Leonardo DiCaprio, Kate Winslet and More Remember Jon Landau: "He Gave Everyone a Sense of Purpose and Belonging"". The Hollywood Reporter. https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/jon-landau-dead-hollywood-tributes-1235940368/. Retrieved July 8, 2024. 
  44. ↑ "Opinion | 'Strange Days' is a 20-year-old flop perfectly in tune with our time". Washington Post. https://www.washingtonpost.com/news/act-four/wp/2015/09/03/strange-days-is-a-20-year-old-flop-perfectly-in-tune-with-our-time/. 
  45. ↑ Boyar, Jay „'3-D' is a true continuation, not a rehash“ (en-US). OrlandoSentinel.com (10-may 1996-jıl). 24-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  46. ↑ "James Cameron: Diving Deep, Dredging Up Titanic" (in en). NPR.org. https://www.npr.org/2012/03/30/149635287/james-cameron-diving-deep-dredging-up-titanic. 
  47. ↑ "The Rollercoaster Drama Behind 'Titanic': An Out-of-Control Budget, Two Warring Studios and a Near-Fistfight" (in en). The Hollywood Reporter. https://www.hollywoodreporter.com/features/titanic-inside-story-making-movie-996430. 
  48. ↑ „James Cameron's 'Titanic' Secrets: "It's Time I Gave My Version of What Happened"“ (en). The Hollywood Reporter (24-aprel 2017-jıl). 24-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  49. ↑ "Cameron does it again as 'Avatar' surpasses 'Titanic'". Newsday. February 3, 2010. http://www.newsday.com/entertainment/movies/cameron-does-it-again-as-avatar-surpasses-titanic-1.1741190. 
  50. ↑ Elias, Justine (December 14, 1997). "FILM; The Taskmaster Of 'The Titanic'" (in en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1997/12/14/movies/film-the-taskmaster-of-the-titanic.html. 
  51. ↑ „'Titanic,' 'L.A. Confidential' early Oscar favorites“. CNN (5-yanvar 1998-jıl). Qaraldı: 27-iyun 2024-jıl.
  52. ↑ 52,0 52,1 Keller, Alexandra. James Cameron. Abingdon, Oxon: Routledge, 2014 — 3, 32 bet. ISBN 9781134700141. OCLC 879383254. 
  53. ↑ "'Titanic' Weighs Anchor With Record-Tying 11 Oscars at Academy Awards". The Washington Post. March 23, 1998. https://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/movies/oscars/titanicrecord.htm. 
  54. ↑ Weinraub, Bernard (March 24, 1998). "'Titanic' Ties Record With 11 Oscars, Including Best Picture" (in en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1998/03/24/movies/titanic-ties-record-with-11-oscars-including-best-picture.html. 
  55. ↑ "James Cameron's Titanic wins 11 Academy Awards - Mar 23, 1998 - HISTORY.com". HISTORY.com. http://www.history.com/this-day-in-history/james-camerons-titanic-wins-11-academy-awards. 
  56. ↑ Ebert, Roger „Titanic movie review & film summary (1997) | Roger Ebert“ (en). www.rogerebert.com. 27-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2019-jıl.
  57. ↑ Sandler, Kevin S.; Studlar, Gaylyn. Titanic : anatomy of a blockbuster. New Brunswick, N.J.: Rutgers University Press, 1999 — 16 bet. ISBN 081352668X. OCLC 40545439. 
  58. ↑ „Complete National Film Registry Listing“. Library of Congress. 7-may 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-may 2020-jıl.
  59. ↑ Seering, Lauryn „James Cameron - Freedom From Religion Foundation“ (en-gb). ffrf.org (16-avgust 1980-jıl). 19-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2019-jıl.
  60. ↑ „20,000 Stories Under the Sea“ (en-US). Los Angeles Times (13-noyabr 2001-jıl). 24-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  61. ↑ Conceptual Image, July 9, 2023, qaraldı: June 27, 2024 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)
  62. ↑ "King of the World: The Complete Works of James Cameron". Total Film (special supplement; pub. December 2009). January 2010. ""After the success of The Terminator, Cameron was announced as writer and director of a $60 m big-screen adaptation of the comic book classic. But thanks to a tangled web of litigation, studio bankruptcies, and wrangling over screenplay credits, that movie never saw light ... What remains, however, is Cameron's tantalising 47-page Spidey 'scriptment', a compacted screenplay-cum-narrative that mapped out his entire film in brief ... Koepp's first draft is taken often word-for-word from Cameron's story, though later versions were heavily rewritten by numerous screenwriters. Despite this—and much to Cameron's chagrin— Koepp's name is the only one on the screenplay."" 
  63. ↑ "Who Is Spider-Man?". Hollywood.com. March 19, 2001. http://www.hollywood.com/news/detail/id/311891. 
  64. ↑ Michaels, Taylor „- "Dark Angel" was canceled due to...“ (en-US). chicagotribune.com (28-iyul 2002-jıl). Qaraldı: 7-sentyabr 2020-jıl.
  65. ↑ Solaris (ағылшын тілі), November 27, 2002, qaraldı: November 26, 2022 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)
  66. ↑ „Solaris“. Box Office Mojo. Qaraldı: 26-noyabr 2022-jıl.
  67. ↑ Wootton, Adrian (April 24, 2003). "James Cameron – part two". The Guardian (London). http://film.guardian.co.uk/interview/interviewpages/0,,942591,00.html. 
  68. ↑ Ankerberg, John „The Lost Tomb of Jesus: A Response to the Discovery-Channel Documentary“ (en). John Ankerberg Show (3-sentyabr 2007-jıl). 24-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  69. ↑ Stanley, Alessandra (March 3, 2007). "The Lost Tomb of Jesus - TV - Review" (in en-US). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2007/03/03/arts/television/03stan.html. 
  70. ↑ Anne Thompson and Sheigh Crabtree (June 14, 2005). "Cameron turns to new project". The Hollywood Reporter. https://hollywoodreporter.com/hr/search/article_display.jsp?vnu_content_id=1000956665. 
  71. ↑ Jensen, Jeff (January 15, 2007). „James Cameron talks Avatar“. Entertainment Weekly. August 17, 2019da túp nusqadan arxivlendi.
  72. ↑ Waxman, Sharon (January 9, 2007). "Computers Join Actors in Hybrids On Screen". The New York Times. https://www.nytimes.com/2007/01/09/movies/09came.html. 
  73. ↑ Harry Knowles. „Harry interviews James Cameron regarding AVATAR – No, Not that one, The One You're Dying To See! – Part 1!“. Ain't It Cool News (9-yanvar 2007-jıl). 15-avgust 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-yanvar 2007-jıl.
  74. ↑ Robey, Tim (December 19, 2009). "Avatar: changing the face of film for ever". London: Telegraph.co.uk. https://www.telegraph.co.uk/culture/film/6840357/Avatar-changing-the-face-of-film-for-ever.html. 
  75. ↑ McClintock, Pamela (December 11, 2007). "Fox shifts 'Avatar,' 'Museum'". Variety. https://variety.com/2007/film/markets-festivals/fox-shifts-avatar-museum-1117977544/. 
  76. ↑ Smith, Olivia (January 26, 2010). "'Avatar' ends 'Titanic's reign as highest grossing movie ever". NY Daily News (New York). http://www.nydailynews.com/entertainment/movies/2010/01/26/2010-01-26_avatar_ends_titanics_reign_as_highest_grossing_movie_ever.html. 
  77. ↑ "List of Academy Award nominations". CNN. February 2, 2010. http://www.cnn.com/2010/SHOWBIZ/Movies/02/02/academy.award.nominations.list/index.html. 
  78. ↑ Sandhu, Sukhdev (December 17, 2009). "Avatar, full review" (in en-GB). Daily Telegraph. ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/culture/film/filmreviews/6832593/Avatar-full-review.html. 
  79. ↑ "James Cameron tops Hollywood's richest survey Arxivlendi April 10, 2011, Wayback Machine saytında." published by the International Business Times AU Arxivlendi July 14, 2011, Wayback Machine saytında.. Retrieved February 2, 2011.
  80. ↑ „All Time Worldwide Box Office Grosses“. Boxofficemojo.com. 30-may 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-may 2019-jıl.
  81. ↑ „Sanctum“. Box Office Mojo. Qaraldı: 10-aprel 2020-jıl.
  82. ↑ „Titanic: 100 Years“. Titanic: The Final Word with James Cameron. National Geographic Channel (2012). 20-aprel 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-aprel 2012-jıl.
  83. ↑ Ford, Allan „Titanic: The Final Word with James Cameron: New Footage Demonstrating Exactly How the Titanic Sank“. FilmoFilia (5-aprel 2012-jıl). 29-may 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-aprel 2012-jıl.
  84. ↑ Moss, Gabrielle (April 8, 2012). "Titanic: The Final Word with James Cameron". The Faster Times. http://www.thefastertimes.com/tv/2012/04/08/titanic-the-final-word-with-james-cameron/. 
  85. ↑ „'Avatar' director James Cameron: 3D promising, but caution needed“. USATODAY.COM. 24-mart 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  86. ↑ "Stars attend Titanic 3D premiere" (in en-GB). March 28, 2012. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-17526845. 
  87. ↑ Lehmann, Megan „Cirque du Soleil: Worlds Away: Tokyo Review“ (en-US). The Hollywood Reporter (20-oktyabr 2012-jıl). Qaraldı: 26-noyabr 2022-jıl.
  88. ↑ Foundas, Scott „Film Review: 'Deepsea Challenge'“ (en-US). Variety (1-avgust 2014-jıl). Qaraldı: 26-noyabr 2022-jıl.
  89. ↑ Riesman, Abraham „James Cameron Is Worried About Atlantis, America, and Alien: Covenant“. www.vulture.com (27-yanvar 2017-jıl). 27-iyul 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2019-jıl.
  90. ↑ Trumbore, Dave „'James Cameron's Story of Science Fiction': A Must-Watch for Cinephiles & Sci-Fi Enthusiasts“ (en-US). Collider (30-aprel 2018-jıl). 17-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-oktyabr 2019-jıl.
  91. ↑ Travers, Ben „'James Cameron's Story of Science Fiction' Can't Possibly Be the Start of the 'Avatar' Hype Machine… Right?“ (en). IndieWire (1-may 2018-jıl). 17-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-oktyabr 2019-jıl.
  92. ↑ „Titanic and Avatar director James Cameron is making a history of sci-fi documentary“ (en). Radio Times. 3-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2019-jıl.
  93. ↑ "James Cameron's 'Alita: Battle Angel' Casts Jackie Earle Haley (Exclusive)" (in en). The Hollywood Reporter. https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/james-camerons-alita-battle-angel-928822. 
  94. ↑ „Alita: Battle Angel“. Box Office Mojo. 9-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  95. ↑ Castillo, Monica „Alita: Battle Angel movie review (2019) | Roger Ebert“ (en). www.rogerebert.com. 10-iyun 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2019-jıl.
  96. ↑ Mike Fleming Jr (January 20, 2017). „He's Back! James Cameron To Godfather 'Terminator' With 'Deadpool' Helmer Tim Miller“. Deadline. November 21, 2019da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: December 6, 2019.
  97. ↑ "'Avatar; Sequels Upped To Three; Fox, James Cameron Set Trio Of Writers To Spearhead". https://deadline.com/2013/08/fox-james-cameron-set-group-of-writers-to-spearhead-trio-of-avatar-sequels-554531/. 
  98. ↑ Reimann, Tom (July 23, 2020). "The 'Avatar' Sequels Have Been Delayed Again, So I Guess Things Are Returning to Normal" (in en-US). Collider. https://collider.com/avatar-sequels-new-release-dates-delayed/. 
  99. ↑ Fleming, Mike Jr. „'Avatar' Starts Production Today On Four Consecutive Sequels At Over $1 Billion Budget“. Deadline Hollywood (25-sentyabr 2017-jıl). 6-dekabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-dekabr 2019-jıl.
  100. ↑ "Avatar 2 Production Start Date Revealed". Comicbook.com. February 26, 2018. https://comicbook.com/popculturenow/2017/02/26/avatar-2-filming-date-revealed-james-cameron/. 
  101. ↑ "'Avatar 2' Latest News: Sequel to Begin Filming in August". The Christian Post. February 28, 2017. http://www.christianpost.com/news/avatar-2-latest-news-sequel-to-begin-filming-in-august-176133/. 
  102. ↑ "Avatar 2: Sam Worthington confirms start date for James Cameron sequels". Stuff.co. February 20, 2017. http://www.stuff.co.nz/entertainment/film/89585849/avatar-2-sam-worthington-confirms-start-date-for-james-cameron-sequels. 
  103. ↑ "'Avatar 2 production start date set for August". Den of Geek. February 28, 2017. https://denofgeek.com/uk/movies/avatar-2/45544/avatar-2-production-start-date-set-for-august. 
  104. ↑ "Avatar 2 officially starts filming in August, James Cameron teams up with Ubisoft for Avatar game". The Independent. March 1, 2017. https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/news/avatar-2-filming-august-2017-james-cameron-game-ubisoft-a7605341.html. 
  105. ↑ „Avatar 2 Filming Starts This Week!“. SuperHeroHype (25-sentyabr 2017-jıl). 13-iyul 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-sentyabr 2017-jıl.
  106. ↑ Ramachandran, Naman „'Avatar 4': Most of First Act Complete, Reveals Producer Jon Landau“. Variety (7-oktyabr 2022-jıl). Qaraldı: 6-yanvar 2023-jıl.
  107. ↑ Keegan, Rebecca (November 26, 2017). „James Cameron on Titanic's Legacy and the Impact of a Fox Studio Sale“. Vanity Fair. November 27, 2017da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: November 27, 2017.
  108. ↑ Utichi, Joe; Tartaglione, Nancy „James Cameron Intros 'Avatar: The Way Of Water' At London World Premiere: "To Me Tonight Is Not About A New 'Avatar', It's About Cinema" – Watch The Video“ (en-US). Deadline (6-dekabr 2022-jıl). Qaraldı: 8-dekabr 2022-jıl.
  109. ↑ „All Time Worldwide Box Office“. The Numbers. Qaraldı: 11-oktyabr 2023-jıl.
  110. ↑ „Top Lifetime Grosses“. Box Office Mojo. Qaraldı: 11-oktyabr 2023-jıl.
  111. ↑ Keegan, Rebecca (October 23, 2012). "James Cameron to direct 'The Informationist'". Los Angeles Times. https://latimes.com/entertainment/movies/moviesnow/la-et-mn-james-cameron-to-direct-novel-the-informationist-20121023,0,2965655.story. 
  112. ↑ "James Cameron on his 'Hiroshima' movie – due 'sometime before the next nuclear war'". Entertainment Weekly I. http://popwatch.ew.com/2010/08/12/james-cameron-avatar-hiroshima/. 
  113. ↑ 113,0 113,1 Fleming, Mike Jr. (September 16, 2024). "James Cameron Buys 'Ghosts Of Hiroshima' Book And Commits To Film As His Next Project As Soon As 'Avatar' Production Permits". Deadline Hollywood. https://deadline.com/2024/09/james-cameron-new-movie-atomic-bomb-japanese-perspective-1236090198/. 
  114. ↑ 114,0 114,1 Ed Pilkington (June 27, 2010). "Top kill meets Titanic: James Cameron enters fight against oil spill". guardian.co.uk (London). https://www.theguardian.com/film/2010/jun/02/james-cameron-underwater-oil-spill. 
  115. ↑ James Quinn (May 13, 2010). "Gulf of Mexico oil spill: James Cameron offers private submarines to help BP clean-up". The Telegraph (London). https://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/energy/oilandgas/7719941/Gulf-of-Mexico-oil-spill-James-Cameron-offers-private-submarines-to-help-BP-clean-up.html. 
  116. ↑ „Director James Cameron Works with NASA on Future Mars Mission“. Space.com (10-fevral 2005-jıl). 3-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  117. ↑ "Nasa ditches James Cameron's 3-D cameras from Mars mission" (in en-GB). Daily Telegraph. March 28, 2011. ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/news/science/space/8410317/Nasa-ditches-James-Camerons-3-D-cameras-from-Mars-mission.html. 
  118. ↑ „James Cameron's Mars Reference Design“. Astrobiology (30-yanvar 2004-jıl). 23-dekabr 2006-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-yanvar 2007-jıl.
  119. ↑ "The fans of Mars". The Economist. March 9, 2000. ISSN 0013-0613. https://www.economist.com/science-and-technology/2000/03/09/the-fans-of-mars. 
  120. ↑ Michaud, Jon (March 8, 2012). "James Cameron Goes Deep" (in en). The New Yorker. ISSN 0028-792X. https://www.newyorker.com/books/double-take/james-cameron-goes-deep. 
  121. ↑ Johnson, Ted „Clinton vs. Trump in Hollywood: Who's Giving“ (en). Variety (7-oktyabr 2016-jıl). 8-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  122. ↑ Greenfield, Rebecca „Celebrity Invention: James Cameron's Underwater Dolly“ (en-US). The Atlantic (28-yanvar 2011-jıl). 8-dekabr 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-oktyabr 2019-jıl.
  123. ↑ Thompson A (2009). "The innovative new 3D tech behind James Cameron's Avatar". Arxivlendi November 18, 2010, Wayback Machine saytında. Fox News. Retrieved December 25, 2009.
  124. ↑ Kapell, Matthew Wilhelm; McVeigh, Stephen. The films of James Cameron : critical essays. Jefferson, N.C.: McFarland & Co., Publishers, 2011. ISBN 9780786487547. OCLC 756484492. 
  125. ↑ "Cameron receives explorer honour" (in en-GB). BBC. June 24, 2011. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-13903891. 
  126. ↑ Cameron, James „You'd have loved it“. National Geographic Society (8-mart 2012-jıl). 23-mart 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-mart 2012-jıl.
  127. ↑ 127,0 127,1 Than, Ker „James Cameron Completes Record-Breaking Mariana Trench Dive“. National Geographic Society (25-mart 2012-jıl). 19-sentyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-mart 2012-jıl.
  128. ↑ „James Cameron makes first ever successful solo dive to Mariana TrenchÚlgi:Mdashocean's deepest point“ (en). ScienceDaily. 20-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2019-jıl.
  129. ↑ Broad, William J. (March 25, 2012). "Filmmaker in Submarine Voyages to Bottom of Sea". New York Times. https://www.nytimes.com/2012/03/26/science/james-camerons-submarine-trip-to-challenger-deep.html. 
  130. ↑ Morelle, Rebecca (March 26, 2012). "James Cameron back on surface after deepest ocean dive". BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-17503395. 
  131. ↑ „Video from Cameron's Dive Reveals New Species“. livescience.com (22-fevral 2013-jıl). 14-sentyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-iyul 2017-jıl.
  132. ↑ "Man's Deepest Dive" Arxivlendi March 27, 2012, Wayback Machine saytında.. Jacques Piccard. National Geographic. August 1960.
  133. ↑ Broad, William (June 22, 2023). "The director and deep-sea explorer James Cameron points to flaws in the Titan submersible's design.". The New York Times. https://www.nytimes.com/2023/06/22/science/james-cameron-titanic-submersible.html. 
  134. ↑ 'I knew Titanic submarine imploded on Monday and rescue was a 'charade', says James Cameron (ағылшын тілі), June 23, 2023, qaraldı: June 30, 2023
  135. ↑ „James Cameron Breaks Silence On OceanGate Film Rumours. He Says...“. NDTV.com (15-iyul 2023-jıl). Qaraldı: 29-iyul 2023-jıl.
  136. ↑ Singh, Anita (March 1, 2010). "Linda Hamilton: life with James Cameron was 'terrible on every level'" (in en-GB). The Telegraph. ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/culture/film/film-news/7345843/Linda-Hamilton-life-with-James-Cameron-was-terrible-on-every-level.html. 
  137. ↑ „Linda Hamilton: 'Everyone's terrified of James Cameron. I'm not'“ (en). The Independent (21-oktyabr 2019-jıl). 22-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  138. ↑ Hall, Katy (February 5, 2010). "One Of James Cameron's Ex-Wives Tells Tales Of His Huge Ego". Huffingtonpost.com. https://huffingtonpost.com/2010/02/05/one-of-james-camerons-ex_n_450769.html. 
  139. ↑ Persaud, Vishal „Cameron's Ex-Wife Shares Details on Failed Marriage“ (en). NBC4 Washington (5-fevral 2010-jıl). 18-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2019-jıl.
  140. ↑ Etingoff, Kim.. James Cameron : from truck driver to director. Philadelphia: Mason Crest Publishers, 2013 — 48–52 bet. ISBN 978-1-4222-2481-6. OCLC 726621685. 
  141. ↑ Goodyear, Dana (October 26, 2009). „Man of Extremes: The Return of James Cameron“. The New Yorker. September 13, 2019da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: August 31, 2010.
  142. ↑ „James Cameron's house ready for family“ (en). Stuff (29-iyun 2012-jıl). 4-sentyabr 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  143. ↑ Crombie, Nathan (February 1, 2012). "James 'Avatar' Cameron to live in Wairarapa" (in en-NZ). NZ Herald. ISSN 1170-0777. https://www.nzherald.co.nz/wairarapa-times-age/news/article.cfm?c_id=1503414&objectid=11053133. 
  144. ↑ „James Cameron Stars in Tourism NZ Campaign - New Zealand, News, Travel & Tourism“ (en-US). NZEDGE (16-iyul 2016-jıl). 10-may 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  145. ↑ Freeman, Hadley (August 24, 2017). "James Cameron: 'The downside of being attracted to independent women is that they don't need you'" (in en-GB). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/film/2017/aug/24/james-cameron-well-never-be-able-to-reproduce-the-shock-of-terminator-2. 
  146. ↑ David, Mark „James Cameron Gets $8.2 Million for Half of Malibu Compound“ (en-US). DIRT (9-iyun 2021-jıl). Qaraldı: 14-may 2022-jıl.
  147. ↑ Hunt, Tom „James Cameron: I want to make all my films in New Zealand“. Stuff.co.nz (8-avgust 2020-jıl). Qaraldı: 15-may 2022-jıl.
  148. ↑ Blake-Persen, Nita „Film director James Cameron explains dairy cows on his Wairarapa farm“. New Zealand Herald (16-aprel 2021-jıl). Qaraldı: 15-may 2022-jıl.
  149. ↑ 149,0 149,1 149,2 Zach Baron (November 21, 2022). "The Return of James Cameron, Box Office King". Condé Nast. GQ. https://www.gq.com/story/james-cameron-profile-men-of-the-year-2022. 
  150. ↑ "James Cameron trained for space trip" (in en). Express.co.uk. April 27, 2012. https://www.express.co.uk/celebrity-news/316884/James-Cameron-trained-for-space-trip. 
  151. ↑ "James Cameron sued by artist Roger Dean over Avatar". BBC News. June 30, 2013. https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-23117197. 
  152. ↑ „Courthouse News Service“. 5-aprel 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-aprel 2015-jıl.
  153. ↑ Greshko, Michael „James Cameron: Getting Titanic Artifacts to U.K. Would Be 'a Dream'“ (en). Science (24-iyul 2018-jıl). 5-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  154. ↑ „The Basch Report: Hedge funds buy Titanic artifacts for $19.5 million | Jax Daily Record“ (en). Financial News & Daily Record - Jacksonville, Florida (25-oktyabr 2018-jıl). 7-noyabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  155. ↑ „James Cameron Joins Board of Stability AI in Coup for Tech Firm“ (en). Hollywood Reporter (24-sentyabr 2024-jıl). Qaraldı: 25-oktyabr 2024-jıl.
  156. ↑ P Vlad „De Star Wars à Avatar : prouesse technologique et science-fiction politique“ (fr) (27-dekabr 2009-jıl). 18-iyul 2011-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 2-yanvar 2010-jıl.
  157. ↑ Perno, G. S. „Directors' Trademarks: James Cameron“ (en-US). Cinelinx (5-iyun 2017-jıl). 20-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2019-jıl.
  158. ↑ Linh „Avatar in 3D; sci-fi fantasy action drama film review“ (17-dekabr 2009-jıl). 18-dekabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 2-yanvar 2010-jıl.
  159. ↑ Joseph Dilworth Jr. „Review: James Cameron's 'Avatar'“ (18-dekabr 2009-jıl). 21-dekabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 2-yanvar 2010-jıl.
  160. ↑ „James Cameron: "All my movies are love stories"“. The Talks (22-fevral 2017-jıl). Qaraldı: 9-iyul 2021-jıl.
  161. ↑ Eric Ditzian, with reporting by Josh Horowitz. „James Cameron Compares His 'Avatar' And 'Titanic' Couples. The director notes the similarities between Sully and Neytiri, and Jack and Rose.“. MTV (7-yanvar 2010-jıl). 6-fevral 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-yanvar 2010-jıl.
  162. ↑ Kutner, C. Jerry (January 28, 2010). "Some Cameroning, Part 2 - Cameron as Auteur" (in en-US). https://brightlightsfilm.com/some-cameroning-part-2-cameron-as-auteur/. 
  163. ↑ Glionna, John M. (March 16, 1998). "'Titanic' Refuses to Sink, Passes 'Star Wars' as Top Moneymaker". Los Angeles Times. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1998-mar-16-me-29454-story.html. 
  164. ↑ Slater-Williams, Josh (December 12, 2022). "Where to begin with James Cameron". BFI. https://www.bfi.org.uk/features/where-begin-with-james-cameron. "He has a considerable flair for spectacle, his editing and framing of set-pieces favouring clean, classical modes..." 
  165. ↑ 165,0 165,1 Keegan, Rebecca (March 5, 2010). "Firing Is Too Merciful: How James Cameron Leads". Harvard Business Review. ISSN 0017-8012. https://hbr.org/2010/03/how-james-cameron-leads. 
  166. ↑ MacKay, Jenny. James Cameron. Detroit: Lucent Books, a part of Gale, Cengage Learning, 2014 — 81 bet. ISBN 9781420511741. OCLC 862151367. 
  167. ↑ Thorpe, Vanessa (October 24, 2009). "James Cameron: Hard man with a soft centre | Vanessa Thorpe" (in en-GB). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/theobserver/2009/oct/25/observer-profile-james-cameron. 
  168. ↑ Ferguson, John „The Abyss“. Radio Times. 17-oktyabr 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 17-oktyabr 2021-jıl.
  169. ↑ Rowell, Dalin „Every James Cameron Film Ranked From Worst To Best“. /Film (28-sentyabr 2021-jıl). Qaraldı: 17-oktyabr 2021-jıl.
  170. ↑ Gumbel, Andrew (January 11, 2007). "The Return of James Cameron". The Independent (London). http://news.independent.co.uk/world/americas/article2144052.ece. 
  171. ↑ „Barnes and Noble Chat 8/31/99“. Barnes and Noble. Barnes & Noble (31-avgust 1999-jıl). 28-noyabr 1999-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2019-jıl.
  172. ↑ Hibberd, James (November 29, 2016). „Ed Harris discusses his 9 best movie roles“. Entertainment Weekly. Qaraldı: November 15, 2021.
  173. ↑ „Back From the Abyss“ (en-US). Los Angeles Times (11-may 1997-jıl). 4-fevral 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2019-jıl.
  174. ↑ 174,0 174,1 174,2 Walker, Tim (December 12, 2009). "James Cameron: Another Planet". The Independent (London). https://www.independent.co.uk/news/people/profiles/james-cameron-another-planet-1838793.html. 
  175. ↑ Mike Fleming Jr (October 3, 2017). "Kate Winslet Joins 'Avatar' Universe For 'Titanic' Reunion With James Cameron". https://deadline.com/2017/10/kate-winslet-avatar-2-titanic-reunion-titanic-helmer-james-cameron-1202181471/. 
  176. ↑ „10 Essential Lessons from Leo DiCaprio“ (en-US). Esquire (11-fevral 2010-jıl). 2-oktyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2019-jıl.
  177. ↑ „James Cameron: 'Don't get high on your own supply'“ (en). The Independent (9-iyun 2013-jıl). 28-sentyabr 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2019-jıl.
  178. ↑ Martin, Jean-Baptiste „The Reconciliation Between James Horner and James Cameron for Titanic“ (en-US). James Horner Film Music (21-iyun 2019-jıl). 18-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2019-jıl.
  179. ↑ "James Horner: James Cameron pays tribute to composer – BBC News" (in en-GB). BBC News. June 24, 2015. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-33252508. 
  180. ↑ Flores, Marshall „In Memoriam: a Tribute to James Horner (1953–2015)“. Awards Daily (23-iyun 2015-jıl). 12-mart 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 6-iyun 2016-jıl.
  181. ↑ „Jamie Lee Curtis and Kids Arrive for Avatar“. interviewmagazine.com (18-fevral 2015-jıl). 28-may 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  182. ↑ Bowles, Duncan „The ultimate Michael Biehn interview: The Abyss, Tombstone, and his directorial debut, The Victim“. Den of Geek (31-avgust 2011-jıl). 5-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 18-oktyabr 2019-jıl.
  183. ↑ Woods, Judith (October 1, 2012). "James Cameron: 'I once nail-gunned 20 mobiles to a wall'" (in en-GB). Daily Telegraph. ISSN 0307-1235. https://www.telegraph.co.uk/culture/film/9577594/James-Cameron-I-once-nail-gunned-20-mobiles-to-a-wall.html. 
  184. ↑ Evangelista, Chris „7 Things We Learned From the James Cameron MasterClass“. /Film (23-iyun 2021-jıl). Qaraldı: 25-iyun 2021-jıl.
  185. ↑ 185,0 185,1 „/Film Interview: Joss Whedon, Writer and Director of 'The Avengers'“. Slash Film (23-aprel 2012-jıl). 27-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-iyul 2012-jıl.
  186. ↑ John, Emma (June 2, 2013). "Joss Whedon: 'I kept telling my mum reading comics would pay off'". The Guardian. https://www.theguardian.com/culture/2013/jun/02/joss-whedon-reading-comics-pay-off. 
  187. ↑ Hogan, Mike (May 13, 2013). "Baz Luhrmann, 'Great Gatsby' Director, Explains The 3D, The Hip Hop, The Sanitarium And More". Huffington Post. https://huffingtonpost.com/2013/05/13/baz-luhrmann-great-gatsby_n_3265327.html. 
  188. ↑ „PJ FAQ“. 25-dekabr 2007-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-iyun 2013-jıl.
  189. ↑ „'Chappie' review: Director Neill Blomkamp stumbles with grating sci-fi comedy“. mlive.com (9-mart 2015-jıl). 25-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 11-iyul 2017-jıl.
  190. ↑ Blasberg, Derek (November 20, 2015). „How Titanic Changed Director Xavier Dolan's Life“. Vanity Fair. November 22, 2015da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: November 30, 2015.
  191. ↑ "Cameron, James" Arxivlendi May 27, 2013, Wayback Machine saytında.. The Locus Index to SF Awards: Index of Dramatic Nominees. Locus Publications. Retrieved April 11, 2013.
  192. ↑ 192,0 192,1 Barkman, Adam; Sanna, Antonio. A critical companion to James Cameron. Lanham: Lexington Books, 2019 — xvii bet. ISBN 9781498572309. OCLC 1048935614. 
  193. ↑ „Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement“. www.achievement.org. American Academy of Achievement. 15-dekabr 2016-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-oktyabr 2020-jıl.
  194. ↑ Law, John (January 8, 2016). "Appreciating Cameron's amazing run, now that it's over". Niagara Falls Review. https://www.niagarafallsreview.ca/opinion-story/8184919-appreciating-cameron-s-amazing-run-now-that-it-s-over/. 
  195. ↑ „Honorary Degrees Awarded by Campus | CSU“. Calstate.edu. 10-avgust 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-avgust 2010-jıl.
  196. ↑ „FULLERTON“ (en-US). Los Angeles Times (28-may 1999-jıl). 25-oktyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-oktyabr 2019-jıl.
  197. ↑ „67th Annual Golden Globe Awards“ (10-yanvar 2010-jıl). 8-yanvar 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-yanvar 2010-jıl.
  198. ↑ „James Cameron“ (en). www.goldenglobes.com. Qaraldı: 5-oktyabr 2020-jıl.
  199. ↑ „National Oceanography Centre heralds Cameron achievement“. National Oceanography Centre (26-mart 2012-jıl). 11-oktyabr 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-iyul 2012-jıl.
  200. ↑ „Canada's Walk of Fame“ (en-CA). Canada's Walk of Fame. 3-sentyabr 2009-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2019-jıl.
  201. ↑ „'Avatar' Director Gets Star On Walk Of Fame“. CBS (18-dekabr 2009-jıl). 2-fevral 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-dekabr 2009-jıl.
  202. ↑ „8th Annual VES Awards“ (en). www.visualeffectssociety.com (24-mart 2015-jıl). 15-may 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-oktyabr 2019-jıl.
  203. ↑ "Science Fiction Hall of Fame: EMP Museum Announces the 2012 Science Fiction Hall of Fame Inductees". May/June 2012. EMP Museum (empmuseum.org). Archived July 22, 2012. Retrieved March 19, 2013.
  204. ↑ „Just Announced: Pandora - The World of Avatar Will Open May 27 at Disney's Animal Kingdom“ (en-US). Disney Parks Blog (7-fevral 2017-jıl). 10-aprel 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 19-oktyabr 2019-jıl.
  205. ↑ Cody, Anthony (September 22, 2011). "Disney to build Avatar attractions at its theme parks". The Telegraph (London). https://www.telegraph.co.uk/culture/film/film-news/8782056/Disney-to-build-Avatar-attractions-at-its-theme-parks.html. 
  206. ↑ Sergio Prostak. „Two New Frog Species Discovered in Venezuela, One Named after James Cameron“. Sci-News.com (4-noyabr 2013-jıl). 12-iyun 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 5-noyabr 2013-jıl.
  207. ↑ Kok, Philippe J.R. (2013). "Two new charismatic Pristimantis species (Anura: Craugastoridae) from the tepuis of the "Lost World" (Pantepui region, South America)". European Journal of Taxonomy (60). doi:10.5852/ejt.2013.60. ISSN 2118-9773. http://www.europeanjournaloftaxonomy.eu/index.php/ejt/article/view/181. Retrieved November 5, 2013. 
  208. ↑ Michael Destries. „Director James Cameron on Vegan Diet: Like I've Set the Clock Back 15 Years.“. Ecorazzi.com (12-aprel 2014-jıl). 29-sentyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-aprel 2014-jıl.
  209. ↑ „The 2010 TIME 100“. Time (American English). ISSN 0040-781X. July 3, 2015da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: May 8, 2018.
  210. ↑ Bradshaw, Peter; Kermode, Mark (September 24, 2010). "The 2010 Guardian Film Power 100". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/film/2010/sep/24/film-power-100-full-list. 
  211. ↑ „30th James Cameron – 50 People Who Matter 2010“. NewStatesman. 1-iyul 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 2-noyabr 2010-jıl.
  212. ↑ „James Cameron Honored with Scripps Nierenberg Prize“. Scripps Institution of Oceanography (15-may 2013-jıl). 16-noyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-noyabr 2019-jıl.
  213. ↑ „Ex-PM, Oscar-winning director, Nobel laureate and Inuk actor and athlete among Order of Canada appointees | CBC News“. 27-dekabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-dekabr 2019-jıl.
  214. ↑ „The Director Becomes the Story as 'Blockbuster' Tells Story of Movie Great James Cameron | InsideRadio“ (17-iyun 2020-jıl). Qaraldı: 23-avgust 2020-jıl.

Qosımsha oqıw

Wikimedia Commonsta
Djeyms Kemeron boyınsha fayllar bar.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Djeyms_Kemeron&oldid=99254» saytınan alınǵan