Kontentke ótiw

Mark Cukerberg

Siltemelerdi redaktorlaw
Wikipedia, erkin enciklopediya
Mark Cukerberg
Tuwılǵan sánesi14-may 1984-jılı(1984-05-14) (40 jasta)
Tuwılǵan jeriUayt-Pleyns, Nyu-York, AQSH
Kásibi
  • Biznesmen
  • kompyuter baǵdarlamashısı
  • qayırqomlıq isker
Iskerlik jılları2004-jıldan házirgi waqıtqa shekem
Qostarı
Priscilla Chan (turm. 2012)
Perzentleri3
Saytfacebook.com/zuck
Qol úlgisi


Mark Elliot Cukerberg (ingl. Mark Elliot Zuckerberg; 14-may, 1984-jılı tuwılǵan) ‒ Facebook sociallıq tarmaǵı hám onıń baslı kompaniyası Meta Platformstı birge shólkemlestirgen amerikalı biznesmen bolıp, ol usı kompaniyanıń basqarma baslıǵı, bas atqarıwshı direktorı hám baqlawshı akcioneri bolıp tabıladı. Cukerberg veb-sayttıń iyesi, sonday-aq paydalanıwshılar jeke maǵlıwmatlarınıń qáwipsizligi sıyaqlı máseleler boyınsha bir neshe sud isiniń baslı teması bolǵan.

Cukerberg qısqa waqıt aralıǵında Garvard kolledjinde oqıdı, ol jerde 2004-jıldıń fevral ayında bólmelesleri Eduardo Saverin, Endryu Makkollum, Dastin Moskovic hám Kris Xyuz benen birge Facebooktı iske túsirdi. Cukerberg 2012-jıldıń may ayında kompaniyanı kópshilik akciyalar menen ashıq kompaniyaǵa aylandırdı. Ol 2008-jılı, 23 jasında dúnyadaǵı eń jas milliarder boldı hám turaqlı túrde dúnyadaǵı eń bay adamlar qatarına kirip kelmekte. Ol sonday-aq óz qarjısın Chan Zuckerberg Initiative dúziwdi qosqanda, bir neshe qayırqomlıq jumısların shólkemlestiriw ushın paydalanǵan.

Cukerbergtiń dáslepki karerasın, huqıqıy mashqalaların hám Facebook penen dáslepki tabısın súwretlegen «The Social Network» atlı film 2010-jılı shıǵarıldı hám bir neshe Oskar sıylıǵın jeńip aldı. Onıń texnologiya tarawındaǵı kózge túskenligi hám tez kóteriliwi siyasiy hám huqıqıy dıqqattı ózine tarttı.

Erte jaslıq dáwiri hám bilim alıwı

Mark Elliot Cukerberg 1984-jıl 14-mayda Nyu-Yorktıń Uayt-Pleyns qalasında psixiatr Karen (qızlıq familiyası Kempner) hám stomatolog Edvard Cukerbergtiń shańaraǵında dúnyaǵa keldi. Ol hám onıń úsh qarındası (Ariel, Rendi hám Donna) Nyu-Yorktıń Dobbs-Ferri qalasındaǵı shańaraqta tárbiyalandı. Onıń úlken ata-babaları Avstriya, Germaniya hám Polshadan kóship kelgen.[1] Cukerberg dáslep Ardsli joqarı mektebinde oqıdı, keyin Fillips Ekseter akademiyasına kóshti. Ol qılıshlasıw komandasınıń kapitanı boldı.

Programmalıq támiynattı islep shıǵıw

Dáslepki jılları

Cukerberg balalıq dáwirinde kompyuter programmalastırıwdı úyrendi. Shama menen on bir jasında ol «ZuckNet» dep atalǵan programmanı jarattı, ol shańaraqtaǵı kompyuterler menen ákesiniń stomatologiya kabinetindegi kompyuterlerdiń óz-ara baylanısıwına múmkinshilik berdi.[2] Cukerbergtiń joqarı mektepte oqıǵan jıllarında ol Synapse Media Player dep atalǵan muzıka pleerin islep shıǵıw ústinde jumıs isledi. Bul qurılma paydalanıwshınıń tıńlaw ádetlerin úyreniw ushın mashinalıq oqıtıwdı qollandı, bul Slashdot saytında járiyalandı[3] hám PC Magazine jurnalınan 5 ten 3 baha aldı. The New Yorker jurnalı bir márte Cukerberg haqqında: «Ayırım balalar kompyuter oyınların oynadı. Mark bolsa olardı dóretti» dep jazǵan edi. Ele joqarı mektepte oqıp atırǵan waqtında ol piyshembi keshleri Mercy kolledjinde magistratura dárejesindegi kompyuter kursına qatnastı.[4]

Kolledj jılları

The New Yorker jurnalınıń atap ótiwinshe, Cukerberg 2002-jılı Garvardta oqıwın baslaǵan waqıtta ol álleqashan «programmalastırıw tarawındaǵı vunderkind» sıpatında tanılǵan edi. Ol psixologiya hám kompyuter ilimlerin oqıdı,[5] Kirkland úyinde jasadı, hám Alpha Epsilon Pi birlespesine aǵza boldı.[4] Ekinshi kursta ol CourseMatch dep ataǵan programmanı jazdı, ol paydalanıwshılarǵa basqa studentlerdiń tańlawlarına tiykarlanıp sabaqlardı tańlaw hám oqıw toparların dúziw imkaniyatın berdi. Keyinirek, ol dáslep Facemash dep ataǵan basqa programmanı dóretti, ol studentlerge fotosúwretler ishinen eń kórkem adamdı tańlawǵa múmkinshilik berdi. Cukerbergtiń sol waqıttaǵı bólme joldası Ari Xasit bılay túsindirdi:

Bizlerde «Face Books» dep atalǵan kitaplar bar edi, olarda student jataqxanalarında jasaytuǵın hár bir adamnıń atı hám súwreti bar edi. Dáslep, ol sayt dóretti hám oǵan eki súwret yamasa eki erkek hám eki hayaldıń súwretlerin jaylastırdı. Saytqa kiriwshiler kim «jaǵımlıraq» ekenin tańlawı kerek edi hám dawıslarǵa baylanıslı reyting dúziletuǵın edi.[6]

Sayt demalıs kúnleri ashıldı, biraq dúyshembi kúni azanda kolledj onı jawıp tasladı, sebebi onıń keń tarqalǵanlıǵı Garvardtıń tarmaq kommutatorlarınıń birin isten shıǵarıp, studentlerdiń Internetke kiriwine tosıq bolǵan edi. Sonıń menen bir qatarda, kóp studentler óz súwretleriniń ruqsatsız qollanılıp atırǵanına shaǵım etti. Cukerberg jámiyetshilik aldında keshirim soradı, al studentlik gazeta onıń saytı «pútkilley orınsız» ekenligin bildirgen maqalalar járiyaladı.[6]

Karerası

Facebook

2004-jıldıń yanvar ayında Cukerberg jańa veb-sayt ushın kod jazıwdı basladı. 2004-jıldıń 4-fevralında Cukerberg óz bólmelesleri Eduardo Saverin, Endryu Makkollum, Dastin Moskovic hám Kris Xyuz benen birgelikte dáslep thefacebook.com mánzilinde jaylasqan «Thefacebook»tı iske qostı.[7][8] Facebook ushın erte ilham deregi Cukerberg 2002-jılı pitkergen Phillips Exeter Academy tayarlaw mektebi bolıwı múmkin. Ol óziniń studentler katalogın - «The Photo Address Book»tı baspadan shıǵarǵan, onı studentler «The Facebook» dep ataǵan. Bunday fotokataloglar kóplegen jeke mekteplerde studentlik jámiyetlik tájiriybeniń áhmiyetli bólegi bolǵan. Olardıń járdeminde studentler ózleriniń oqıw jılların, dosların hám telefon nomerlerin kórsete alatuǵın edi.[8]

Mark Zuckerberg with a laptop, facing the camera
2005-jıldaǵı Cukerberg

Sayt ashılǵannan altı kún ótkennen keyin, Garvardtıń úsh joqarı kurs studenti - Kemeron Uinklvoss, Tayler Uinklvoss hám Divya Narendra Cukerbergti aldınnan bilip turıp aldaǵanlıqta ayıpladı. Olar Cukerbergtiń HarvardConnection.com dep atalatuǵın sociallıq tarmaq qurıwǵa járdem berejaǵına isengen, al ol bolsa olardıń ideyaların básekiles ónim jaratıw ushın paydalanǵan.[9] Úshewi The Harvard Crimson gazetasına shaǵım etti hám gazeta buǵan juwap retinde tergew basladı. Cukerberg redaktorlardı maqalanı járiyalamawǵa kóndiriwge urınǵan waqıtta,[10] ol jáne de eki redaktordıń elektron pochta akkauntlarına buzıp kirdi - bul ushın ol olardıń TheFacebook-taǵı jeke kiriw maǵlıwmatların paydalandı.[11]

Facebook sociallıq media platformasınıń rásmiy ashılıwınan keyin úshewi Cukerbergke qarsı sudqa shaǵım etti, ol kelisim menen juwmaqlandı.[12] Kelisilgen esaplasıw 1,2 million Facebook akciyası hám 20 million dollar naq aqsha boldı.[13]

Cukerbergtiń Facebook-ı dáslep tek «Garvard isi» bolıp baslandı, keyin ol onı basqa oqıw orınlarına jayıwdı sheshti hám bólme joldası hám birge shólkemlestiriwshi Dastin Moskovicten járdem soradı. Olar Kolumbiya universiteti, Nyu-York universiteti, Stenford universiteti, Dartmut kolledji, Kornell universiteti, Pensilvaniya universiteti, Braun universiteti hám Yel universitetinen basladı.[14]

Cukerberg joybardı tamamlaw ushın Garvardtaǵı ekinshi kursında oqıwdan ketti.[15] Cukerberg, Moskovich hám basqa birge shólkemlestiriwshiler Kaliforniyadaǵı Palo-Altoǵa kóshti, ol jerde olar keńse sıpatında xızmet etken kishi úy jalladı. Jaz dawamında Cukerberg kompaniyasına investiciya salǵan Piter Til menen ushırastı. Olar birinshi keńsesin 2004-jıldıń ortasında aldı. Cukerbergtiń aytıwınsha, topar Garvardqa qaytıwdı jobalastırǵan, biraq sońında Kaliforniyada qalıwdı sheshken, sebebi Cukerberg Kaliforniyadaǵı kompyuter texnologiyasınıń orayı Silikon maydanınıń «ápsanalıq ornın» joqarı bahalaǵan.[16][17] Olar álleqashan iri korporaciyalardıń kompaniyanı satıp alıw usınıslarınan bas tartqan edi. 2007-jılǵı intervyude Cukerberg óz pikirin bılay túsindirdi: «Bul aqshanıń muǵdarı sebepli emes. Men hám meniń kásipleslerim ushın eń áhmiyetlisi - adamlar ushın ashıq informaciya aǵımın jaratıw. Media korporaciyalarınıń konglomeratlarǵa tiyisli bolıwı men ushın jaǵımlı ideya emes.»[18] Sol jılı Stenford universitetinde Y Combinator kompaniyasınıń Startup School kursında sóylep, Cukerberg «jas adamlar ápiwayı túrde aqıllıraq» hám basqa kásipkerler jaslardı jumısqa alıwǵa beyim bolıwı kerek degen dawlı pikirdi ayttı.[19]

Cukerberg 2010-jılı Wired jurnalına bul maqsetlerin qayta tastıyıqladı: «Men haqıyqattan da qayǵıratuǵın nárse - bul missiya, dúnyanı ashıq etiw.» Bunnan aldın, 2009-jıldıń aprel ayında, Cukerberg Facebook ushın qarjılandırıw strategiyaları boyınsha burınǵı Netscape kompaniyasınıń bas finans direktorı Piter Karriyden másláhát soraǵan edi.[20] 2010-jıl 21-iyulde Cukerberg Facebook 500 million paydalanıwshı belgisine jetkenin xabarladı.[21] Onnan Facebook óziniń ájayıp ósiwi nátiyjesinde reklamadan kóbirek tabıs taba alatuǵını haqqında soraǵanda, ol bılay túsindirdi:

«Menińshe, biz bunı isley alamız ... Eger siz biziń betimizdiń qansha bólegi reklamalar menen toltırılǵanın ortasha izlew sorawı menen salıstırsańız. Biz ushın ortasha kórsetkish bettiń 10 procentten azıraǵın quraydı, al izlew ushın ortasha kórsetkish shama menen 20 procent reklamalar menen toltırılǵan ... Bul biz isley alatuǵın eń ápiwayı nárse. Biraq biz onday emespiz. Biz jetkilikli dárejede aqsha tabamız. Awa, meniń aytpaqshı bolǵanım, biz islerdi júrgizip atırmız; biz ózimiz qálegen tezlikte ósip atırmız.».

2010-jılı 1984-jılı «Xakerler: Kompyuter revolyuciyasınıń qaharmanları» kitabın jazǵan Stiven Levi, Cukerbergtiń «ózin anıq túrde xaker dep esaplaytuǵının» jazdı. Cukerberg «olardı jaqsılaw» ushın «nárselerdi buzıw maqul» ekenin ayttı.[22][23] Facebook hár altı-segiz háptede bir ret ótkeriletuǵın «xakatonlardı» engizdi, onda qatnasıwshılar bir túnde joybardı oylap tabıw hám tamamlaw imkaniyatına iye boldı.[22] Kompaniya xakatonlarda muzıka, awqat hám pivo menen támiyinledi, hám Cukerberg sıyaqlı kóplegen Facebook xızmetkerleri úziliksiz qatnastı.[23] «Ideya sonnan ibarat, siz bir túnde bir nárseni haqıyqattan da jaqsı isley alasız», - dedi Cukerberg Levige. «Hám bul endi Facebook jeke tulǵasınıń bir bólegi ... Bul sózsiz meniń tulǵamnıń tiykarǵı bólegi.»[22]

2007-jılı Cukerberg MIT Technology Review jurnalınıń TR35 dizimine 35 jastan tómen dúnyadaǵı eń joqarı 35 innovator qatarına kirgizildi. Vanity Fair jurnalı Cukerbergti 2010-jılǵı «Informaciya dáwiriniń eń tásirli 100 adamı» diziminde 1-orınǵa qoydı. Cukerberg 2009-jılı Vanity Fair 100 diziminde 23-orındı iyeledi. 2010-jılı Cukerberg New Statesman jurnalınıń dúnyanıń eń tásirli 50 adamınıń jıllıq soraw-diziminde 16-orındı iyeledi.[24]

2011-jılı PBS telekanalına bergen intervyusinde, Stiv Djobstıń qaytıs bolıwınan keyin kóp ótpesten, Cukerberg Djobstıń oǵan Facebookta «siz sıyaqlı joqarı sapalı hám jaqsı nárseler jasawǵa baǵdarlanǵan» basqarıw komandasın qalay qurıw haqqında másláhát bergenin ayttı.[25]

Cukerberg hám Rossiya premer-ministri Dmitriy Medvedev Moskva sırtındaǵı Rossiya basshısınıń rezidenciyasında ushırasıw waqtında, 1-oktyabr, 2012-jıl

2012-jıldıń 1-oktyabrinde Cukerberg sol waqıttaǵı Rossiya premer-ministri Dmitriy Medvedev penen Moskvada ushırasıp, Rossiyada sociallıq media innovaciyaların rawajlandırıw hám Facebooktıń Rossiya bazarındaǵı poziciyasın kúsheytiw máselelerin talqıladı.[26][27] Rossiyanıń baylanıs ministri Medvedevtiń Cukerbergti rus programmistlerin ózine tartıwǵa urınıwdıń ornına Moskvada izertlew orayın ashıwǵa kóndirgeni haqqında tvit jazdı. 2012-jılı Facebooktıń Rossiyada shama menen 9 million paydalanıwshısı bar edi, al jergilikli analog VK shama menen 34 million paydalanıwshıǵa iye edi.[28][29] Facebooktıń tutınıwshılar marketingi boyınsha basshısı Rebekka Van Dayk 2013-jıldıń 6-aprelinde Home reklama kampaniyasınıń birinshi kúninde 85 million amerikalı Facebook paydalanıwshısı oǵan ushıraǵanın ayttı.

2013-jıldıń 19-avgustında The Washington Post gazetası Cukerbergtiń Facebook profilin jumıssız veb-baǵdarlamashı xakerlegeni haqqında xabar berdi.

2013-jıldıń sentyabr ayında ótkerilgen TechCrunch Disrupt konferenciyasında Cukerberg konferenciya waqtında internetke qosılmaǵan 5 milliard adamdı Facebookqa dizimnen ótkiziw ústinde jumıs alıp barıp atırǵanın málim etti. Keyin Cukerberg bunıń Internet.org joybarınıń maqseti menen baylanıslı ekenin túsindirdi, bul joybar arqalı Facebook basqa texnologiya kompaniyalarınıń qollawı menen internetke qosılǵan adamlar sanın kóbeytiwge umtılmaqta.[30][31]

Cukerberg 2014-jıldıń mart ayında Ispaniyanıń Barselona qalasında ótkerilgen hám 75,000 wákil qatnasqan 2014-jılǵı Mobile World Congress (MWC) konferenciyasınıń tiykarǵı bayanatshısı boldı. Hár qıylı media derekleri Facebooktıń mobil texnologiyalarǵa itibarı menen Cukerbergtiń sóylegen sózi arasındaǵı baylanıstı atap ótip, mobil texnologiyalardıń kompaniyanıń keleshegi ekenin málim etti.[32] Cukerbergtiń sózi 2013-jıldıń sentyabr ayında TechCrunch konferenciyasında kótergen maqsetin keńeytip, rawajlanıwshı ellerde internet qamtıwın keńeytiw baǵdarında jumıs alıp barıp atırǵanın bildirdi.

2014-jıldıń 8-dekabr kúni Cukerberg basqa amerikalı texnologiya tulǵaları, mısalı Djeff Bezos hám Tim Kuk penen birge Facebook shtab-kvartirasında Qıtaydıń onlayn siyasatın ámelge asırıwdaǵı tásiri ushın «Internet patshası» dep atalǵan qıtaylı siyasatshı Lu Veydi qabıl etti. Bul ushırasıw Cukerbergtiń 2014-jıldıń 23-oktyabr kúni Qıtaydıń Pekin qalasındaǵı Cinxua universitetinde ótkerilgen soraw-juwap sessiyasına qatnasqannan keyin boldı, onda ol qıtay tilinde sóylesti; Facebook Qıtayda biykarlanǵan bolsa da, Cukerberg xalıq arasında joqarı bahalanadı hám eldiń rawajlanıp kiyatırǵan kásipkerlik sektorına járdem beriw ushın universitette boldı.[33]

2014-jıldıń 11-dekabr kúni Cukerberg kompaniyanıń Menlo-Parktaǵı shtab-kvartirasında tikkeley soraw-juwap sessiyasında sorawlarǵa juwap berdi. Tiykarın salıwshı hám bas direktor Facebooktı waqıttı biykarǵa joǵaltıw dep esaplamaytuǵının túsindirdi, sebebi ol sociallıq baylanıslardı jeńillestiredi, al jámiyetlik sessiyaǵa qatnasıwınıń sebebi «jámiyetke jaqsıraq xızmet etiwdi úyreniw» edi.[34]

Cukerberg Facebooktıń bas direktorı sıpatında bir dollar aylıq aladı.[35] 2016-jıldıń iyun ayında Business Insider Cukerbergti Ilon Mask hám Sal Xan menen birge «Dúnya ushın qádir-qımbat jaratıp atırǵan eń joqarı 10 biznes kózqaraslı insan» qatarına kirgizdi, óytkeni ol hám onıń hayalı «baylıqlarınıń 99% in beriwge wáde berdi - sol waqıtta bul 55,0 milliard dollar dep bahalanǵan edi».[36]

2017-jıldıń 25-may kúni Garvardtıń 366-pitkeriw kúninde Cukerberg pitkeriw sózin sóylegennen keyin,[37] Garvardtan húrmetli dáreje aldı.[38][39]

2019-jıldıń yanvar ayında Cukerberg úsh úlken sociallıq media platforması, sonıń ishinde Facebook, Instagram hám WhatsApp ushın tolıq shifrlanǵan sistemanı biriktiriw jobasın dúzdi.[40] 2020-jıldıń 14-avgust kúni Facebook iOS hám Android qurılmalarında Instagram hám Messenger chat sistemaların biriktirdi. Bul jańalanıw Instagram hám Facebook paydalanıwshıları arasındaǵı óz-ara baylanıstı xoshametledi.[41]

Basqa joybarlar

Waist high portrait of man in his twenties, looking into the camera and gesturing with both hands, wearing a black pullover shirt that says "The North Face" and wearing identification on a white band hanging from his neck
Cukerberg Shveycariyanıń Davos qalasında ótkerilgen Dúnya ekonomikalıq forumında (2009-jıl yanvar)

Cukerberg 2004-jıldıń fevral ayında Facebooktı iske qosqannan bir ay keyin, Ueyn Chang tárepinen dúzilgen hám tek universitet kampuslarına arnalǵan, teń qatnasıwshılar arasında fayl almasıwǵa baǵdarlanǵan i2hub xızmeti iske qosıldı. Sol waqıtta i2hub hám Facebook ekewi de baspasózdiń dıqqatın tartıp, paydalanıwshılar sanı hám járiyalanıwı tez ósip atırǵan edi. 2004-jıldıń avgust ayında Cukerberg, Endryu Makkollum, Adam D'Andjelo hám Shon Parker Wirehog dep atalǵan básekiles teń qatnasıwshılar arasında fayl almasıw xızmetin iske qostı, bul 2007-jılı iske qosılǵan Facebook Platform qosımshalarınıń alǵı úlgisi edi.[42][43][44]

2013-jılı Cukerberg Internet.org proektin iske qostı, ol bunı iske qosılǵan waqıtta internetke kiriw múmkinshiligi bolmaǵan bes milliard adamǵa internet jetkizip beriw baslaması dep táriyiplegen edi. Bul proekt Hindstanda úlken qarsılıqqa ushıradı, onda aktivistler onıń sheklengen interneti tarmaq biytárepligi principine qarsı ekenin ayttı; Cukerberg sheklengen internet internetsiz bolmaǵannan jaqsıraq dep juwap berdi. Internet.org 2016-jıldıń fevral ayında Hindstanda jabıldı, biraq keyinirek Cukerberg Hindstan premer-ministri Narendra Modi menen keleshektegi múmkinshiliklerdi talqılaw ushın ushırastı.[45][46]

Cukerberg 2016-jılı Yuriy Milner hám Stiven Xoking penen birge tiykar salǵan quyash jelkenli kosmos kemesin rawajlandırıw joybarı Breakthrough Starshot-tıń direktorlar keńesiniń aǵzası bolıp tabıladı.[47]

Nızamlı mashqalalar

ConnectU sud isleri

Garvard studentleri Kemeron Uinklvoss, Tayler Uinklvoss hám Divya Narendra Cukerbergti aldınnan bilip turıp olarǵa HarvardConnection.com (keyin ConnectU dep atalǵan) sociallıq tarmaǵın dúziwge járdem beretuǵınına isendirgeni ushın ayıpladı.[9] Olar 2004-jılı sud isin qozǵadı; bul shaǵım 2007-jıl 28-martta texnikalıq sebeplerge baylanıslı biykar etildi. Keyin bul sud isi tez arada Bostondaǵı federallıq sudta qayta qozǵaldı. Facebook óz gezeginde ConnectU hám i2hub arasındaǵı boljamlı sheriklik bolǵan The Winklevoss Chang Group tárepinen shıǵarılǵan Social Butterfly joybarına baylanıslı qarsı sud isin qozǵadı. 2008-jıl 25-iyunda is juwmaqlandı hám Facebook 1,2 millionnan aslam ápiwayı akciyalardı beriwge hám 20 million dollar naq aqsha tólewge kelisti.[48]

2007-jıldıń noyabr ayında Garvard pitkeriwshilerine arnalǵan 02138 jurnalınıń veb-saytında qupıya sud hújjetleri járiyalandı. Olarǵa Cukerbergtiń Sociallıq qáwipsizlik nomeri, onıń ata-anasınıń úy mánzili hám qızınıń mákan jayı kiretuǵın edi. Facebook bul hújjetlerdi alıp taslaw ushın arza bergen bolsa da, sudya 02138 paydasına qarar shıǵardı.[49]

Eduardo Saverin

2005-jılı Facebooktıń teń tiykarshısı Eduardo Saverin Cukerberg hám Facebookqa qarsı sud isin qozǵadı, Cukerbergti Saverinnіń aqshaların nızamsız túrde jeke maqsetlerde jumsadı dep ayıpladı. Shaǵım sudtan tıs juwmaqlandı hám, kelisimniń shártleri jabıq bolsa da, kompaniya Saverinnіń Facebooktıń teń tiykarshısı ataǵın tastıyıqladı, al Saverin baspasóz benen sóylesiwdi toqtatıwǵa kelisti.[50][51]

Pákistan jınayatlıq tergewi

2010-jıldıń iyun ayında, sol waqıttaǵı Pákistan Bas prokurorınıń orınbasarı Muxammad Azxar Siddik Facebookta "Muxammedti súwretle" atlı konkurs ótkerilgennen keyin Cukerberg hám Facebooktıń teń tiykarshıları Dastin Moskovic hám Kris Xyuzǵa qarsı jınayatlıq tergew basladı. Tergewde sonday-aq konkurstı dúzgen belgisiz nemis hayalınıń atı da ataldı. Siddik eldiń policiyasınan Interpolǵa xabarlasıp, Cukerberg hám basqa úsh adamdı dinge til tiygizgeni ushın qamaqqa alıwdı talap etti. 2010-jıldıń 19-may kúni Facebooktıń veb-saytı Pákistanda waqıtsha bógetlendi (bloklandı), may ayınıń aqırında Facebook konkurstı óz veb-saytınan alıp taslamaǵansha bul jaǵday dawam etti. Siddik jáne de BMSH wákilinen bul máseleni Birlesken Milletler Shólkeminiń Bas Assambleyasında kóteriwdi soradı.[52][53]

Pol Chegliya

2010-jıldıń iyun ayında, Nyu-York shtatınıń arqa tárepindegi Allegani okruginde aǵash granula janılǵı kompaniyasınıń iyesi Pol Chegliya Cukerbergke qarsı sud isin ashtı, ol Facebooktıń 84 procent iyelik huqıqın talap etip, finanslıq zıyandı qaplawdı talap etti. Chegliyanıń aytıwınsha, ol hám Cukerberg 2003-jıldıń 28-aprelinde shártnama dúzgen, oǵan muwapıq dáslepki 1000 dollar tólem Chegliyaǵa veb-sayt tabısınıń 50 procentin, sonday-aq 2004-jıldıń 1-yanvarınan baslap veb-sayt pitkenshe biznestiń qosımsha 1 procent úlesin kúnine beriwge huqıq bergen. Sol waqıtta Cukerberg basqa joybarlar ústinde islep atırǵan edi, olardıń arasında Facebooktıń aldınǵısı Facemash ta bar edi, biraq ol thefacebook.com domen atın 2004-jıldıń 1-yanvarına shekem registraciya qılmaǵan edi. Facebook basshılıǵı bul shaǵımdı "pútkilley tiykarsız" dep biykarladı. Facebooktıń wákili Barri Shnitt jurnalistke Chegliyanıń advokatı sırttan kelisimge keliwge nátiyjesiz urınǵanın ayttı.[54][55]

2012-jıldıń 26-oktyabrde federal hákimiyat wákilleri Chegliyanı qamaqqa aldı, onı pochta hám telegraf aldawshılıǵı menen ayıplap, "Facebook tiykarshısın milliardlaǵan dollardan aldaw sxemasında dálillerdi buzıw, joq qılıw hám jasaw" menen ayıpladı. Chegliya ózi hám Cukerberg Facebooktıń dáslepki versiyası haqqında talqılaǵanın kórsetiw ushın elektron xatlardı islegen dep ayıplandı, biraq tergewshiler olardıń elektron xatların teksergennen keyin olarda Facebook haqqında hesh qanday maǵlıwmat joq ekenin anıqladı.[56] Ayırım huqıq firmaları bul is baslanbastan aldın óz qatnasıwın toqtattı, al basqaları Chegliya qamaqqa alınǵannan keyin shıqtı.[57][58]

Gavaydaǵı jer iyeligi

2014-jılı Cukerberg Gavaydıń Kauai atawında 700 akr jer satıp aldı. 2017-jıldıń yanvar ayında Cukerberg óz jer maydanı ishindegi kishi jer uchastkaların talap etiw ushın júzlegen jergilikli gavaylılarǵa qarsı segiz "tınıshlıq huqıqı hám bóliw" sud isin ashtı.[59] Cukerberg sınlarǵa Facebook postında juwap berip, bul shaǵımlar jerdiń bir bólegin iyelewshilerge olardıń "ádil úlesin" tólew ushın jaqsı niyetli háreket ekenin bildirdi.[59] Ol Gavay jer iyeligi nızamınıń basqa 49 shtattan ózgeshelenetuǵının bilgende, sud isin toqtattı. Cukerberg alǵa ilgerlewden aldın process hám onıń tariyxın túsiniwge waqıt ajıratpaǵanına ókinetuǵının bildirdi.[60][61]

AQSH Kongressinde gúwalıq beriw

2018-jıldıń 10-11-aprel kúnleri Cukerberg AQSH Senatınıń Sawda, Ilim hám Transport komiteti aldında Facebook-Cambridge Analytica maǵlıwmatlar dawına baylanıslı Facebook tárepinen jeke maǵlıwmatlardıń qollanılıwı boyınsha gúwalıq berdi.[62][63] Ol pútkil isti Aleksandr Kogan, Cambridge Analytica hám Facebook arasındaǵı isenim buzılıwı dep atadı.[64] Cukerberg Birikken Korolliktegi parlament komitetine bul másele boyınsha gúwalıq beriw sorawlarınan bas tarttı.[65]

2020-jıldıń 1-oktyabr kúni AQSH Senatınıń Sawda komiteti úsh jetekshi texnika kompaniyasınıń basshılarına, sonıń ishinde Cukerberg, Google kompaniyasınıń Sundar Pichai hám Twitter kompaniyasınıń Djek Dorsige bir awızdan sudqa shaqırıw qaǵazın jiberiwge qarar qabıl etti. Shaqırıw qaǵazları basshılardı 1934-jılǵı Baylanıs nızamınıń 230-bólimi boyınsha texnika platformalarına beriletuǵın nızamlı qorǵaw haqqında gúwalıq beriwge májbúrlewge baǵdarlanǵan edi. AQSH respublikashıları bul nızamnıń sociallıq media kompaniyaların konservativ kóz-qaraslardı cenzuralaw ayıplawlarınan orınsız qorǵaytuǵının ayttı.[66]

2021-jıldıń 25-mart kúni Cukerberg AQSH Wákiller palatasınıń Energetika hám Sawda komiteti aldında Facebook platformasında jalǵan informaciya hám jekkóriwshilik sózleriniń tarqalıwındaǵı roli boyınsha gúwalıq berdi. Tıńlaw barısında onnan Facebook tárepinen paydalanıwshı maǵlıwmatların basqarıw, 2021-jıldıń 6-yanvar kúni AQSH Kapitoliy imaratına hújimdegi roli hám jalǵan informaciya hám jekkóriwshilik sózlerine qarsı gúres ilajları haqqında sorawlar berildi. Cukerberg Facebook bul máselelerdi sheshiwde juwapkershilikke iye ekenin moyınladı hám kompaniyanıń óz siyasatı hám ámeliyatın jaqsılaw ushın kórip atırǵan qádemlerin bayanladı. Bul tıńlaw Kongresstiń texnika kompaniyaların jámiyetlik pikirdi qáliplestiriwdegi hám paydalanıwshılar jeke ómirin qorǵawdaǵı roli ushın juwapkershilikke tartıw boyınsha keń kólemli háreketiniń bir bólegi boldı.[67]

2024-jıldıń yanvar ayında Senat Ádillik komitetiniń balalar qáwipsizligi hám sociallıq media platformaları boyınsha ótkergen tıńlawında Cukerberg, basqa texnika kompaniyaları basshıları menen birge, óz kompaniyalarınıń ámeliyatı haqqında sorawlarǵa juwap berdi. Tıńlaw barısında ol internette qıynaw hám zıyan kórgen balalardıń shańaraqlarınan keshirim soradı.[68][69]

Meta usınısı

Sud hújjetlerinde Cukerbergtiń jeke ózi Meta kompaniyasınıń jasóspirimlerdiń psixikalıq salamatlıǵın jaqsılaw boyınsha usınısların biykarlaǵanı aytıladı. Házirgi dawam etip atırǵan sud isinde ashılǵanınday, ol Facebook hám Instagram platformalarında abadanlıqtı arttırıw boyınsha háreketlerge izbe-iz qarsı shıqtı, Instagram basshısı Adam Mosseri hám Global isler boyınsha prezident Nik Klegg sıyaqlı joqarı lawazımlı basshılardıń pikirlerin biykarladı. Massachusets shtatı baslaǵan huqıqıy hárekette ashılǵan ishki xabarlasıwlarda Cukerbergtiń AQSH ta Instagram da 30 millionnan aslam jasóspirimlerdi jaqsıraq qorǵawǵa qarsılıǵı kórsetilgen, bul onıń milliardlaǵan paydalanıwshılarǵa tásir etetuǵın Meta sheshimlerine úlken tásirin ayqın kórsetedi. Bul hújjetler jáne de Cukerberg penen paydalanıwshılardıń abadanlıǵın jaqsılawdı jaqlaǵan basqa Meta xızmetkerleri arasındaǵı geyde júz bergen kelispewshiliklerdi de ashıp beredi.[70]

Mediada sáwleleniwi

Sociallıq tarmaq

Djessi Ayzenberg (súwrette) "Sociallıq tarmaq" filminde Cukerbergti oynadı.

Cukerberg hám Facebook tıń dáslepki jıllarına tiykarlanǵan "Sociallıq tarmaq" filmi 2010-jıldıń 1-oktyabrinde ekranlarǵa shıqtı, onda Cukerberg obrazın Djessi Ayzenberg oynadı. Cukerbergke film haqqında aytılǵanda, ol: "Men tek hesh kim meniń haqqımda film túsirmegenin qáler edim, ásirese men ele tiri waqtımda" dep juwap berdi.[71] Sonıń menen birge, filmniń scenariyi internetke tarqalıp shıqqannan keyin hám filmniń Cukerbergti tolıq pozitiv obrazda kórsetpeytuǵını belgili bolǵannan soń, ol ózin "jaqsı adam" sıpatında kórsetiwdi qálegenin bildirdi.[72] Film Ben Mezrixtiń "Tosınnan milliarderler" kitabına tiykarlanǵan, kitaptıń publicisti bir waqıtları onı "reportaj" emes, al "úlken hám qızıqlı oyın-zawıq" dep táriyiplegen edi.[73] Filmniń scenariy avtorı Aaron Sorkin New York jurnalına: "Men haqıyqatqa sadıq bolıwdı emes, al gúrriń aytıwdı qáleymen", dep ayttı hám qosımsha: "Tek dállik ushın dálliktiń nesi áhmiyetli, hám bizler haqıyqıy nárseni jaqsınıń dushpanı etpewimiz kerek pe?".[74]

2011-jıldıń 16-yanvarında Eń jaqsı film nominaciyası boyınsha Altın Globus sıylıǵın alǵannan keyin, prodyuser Skott Rudin Facebook hám Cukerbergke "onıń ómiri hám jumısın qarım-qatnas hám bizlerdiń bir-birimiz benen baylanısıw usılımız haqqındaǵı áńgimeni aytıw ushın metafora sıpatında paydalanıwǵa ruqsat bergeni ushın" minnetdarshılıq bildirdi.[75] Eń jaqsı scenariy ushın jeńimpaz bolǵan Sorkin, óz scenariyinde berilgen ayırım tásirlerden bas tarttı:[76]

"Men búgin keshte Mark Cukerbergke, eger ol qarap atırǵan bolsa, bılay demekshimen: Runi Maranıń qaharmanı filmniń basında bir boljaw aytadı. Ol qátelesti. Siz ullı isbilermen, kópti kórgen insan hám ájayıp altruist bolıp shıqtıńız."

2011-jıldıń yanvar ayında Cukerberg "Saturday Night Live" baǵdarlamasında kútilmegen qonaq sıpatında payda boldı, bul baǵdarlamanı Djessi Ayzenberg alıp barǵan edi. Ekewi de bul olardıń birinshi ret ushırasıwı ekenin ayttı.[77] Ayzenberg Cukerbergten, ol filmdegi óziniń súwretleniliwin sınǵa alǵan edi, film haqqında ne oylaytuǵının soradı. Cukerberg: "Qızıqlı edi" dep juwap berdi.[78] Keyingi intervyuda olardıń ushırasıwı haqqında Ayzenberg bılay túsindirdi: "Onıń menen ushırasıwǵa albıradım, óytkeni men endi bir yarım jıl dawamında ol haqqında oylap júrgen edim...". Ol jáne qostı: "Mark shınında da qolaysız bolǵan nárse haqqında sonshelli miyrimli boldı ... Onıń SNL baǵdarlamasına qatnasıp, bul jaǵdaydan kúliwi sonshelli jaqsı hám jomart. Bul, menińshe, basqasha júdá qolaysız bolıwı múmkin bolǵan nárseni qolǵa alıwdıń eń jaqsı usılı."[79][80]

Dawlı dállik

Fortune jurnalınıń burınǵı texnologiya redaktorı hám "The Facebook Effect: The Inside Story of the Company that is Connecting the World" (2011) kitabınıń avtorı Devid Kirkpatriktiń aytıwınsha,[81] "film tek 40% haqıyqat ... ol filmde kórsetilgenindey qáhárli hám mısqıllı emes". Ol bılay dedi: "faktlik waqıyalardıń kóbisi durıs, biraq kópleri burmalanǵan hám ulıwma tásir jalǵan", hám juwmaqlaydı, tiykarınan "onıń motivaciyası Internette informaciya bólisiwdiń jańa usılın tabıwǵa urınıw edi".[82]

Filmde Cukerbergtiń Feysbuktı Garvardtaǵı elitalıq aqırǵı klublardıń hesh qaysısına kire almaǵannan keyin óz abırayın kóteriw ushın dóretkeni kórsetilgen bolsa da, Cukerberg klublarǵa kiriwge qızıqpaǵanın ayttı.[4] Kirkpatrik filmde berilgen tásirdiń "jalǵan" ekenine kelisti. Feysbuktıń burınǵı joqarı dárejeli injeneri Karel Balun "Cukerbergtiń sociallıq jaqtan qábiletsiz nemquraylı obrazı asırıp jiberilgen ... Bul qıyal ..." dep atap ótti. Ol sonday-aq filmdegi "ol bilip turıp dostına satqınlıq qıladı" degen pikirdi de biykarladı.[82]

Basqa súwretleniwler

Cukerberg 2010-jılı 3-oktyabrde birinshi ret efirge shıqqan "The Simpsons" multserialınıń "Loan-a Lisa" atlı bóliminde óz dawısı menen sóyledi. Bul bólimde Lisa Simpson hám onıń dostı Nelson isbilermenler konvenciyasında Cukerberg penen ushırasadı. Cukerberg Lisaǵa úlken jetiskenlikke erisiw ushın kolledjdi pitkeriwdiń keregi joq ekenin aytıp, mısal retinde Bill Geyts hám Richard Brensondı keltiredi.[83] 2010-jılı 9-oktyabrde "Saturday Night Live" baǵdarlaması Cukerberg hám Feysbuktı tańqaldırdı.[84] Endi Semberg Cukerbergtiń rolin oynadı. Cukerbergtiń ózi buǵan kúlip, "Menińshe, bul qızıq boldı" dep aytqanı xabarlandı.[85]

Stiven Kolbert 2010-jılı 30-oktyabrde ótkerilgen "Sananı qaytarıw hám/yamasa qorqınısh" mitingisinde Cukerbergke "Qorqınısh medalın" tapsırdı, " óytkeni ol siziń jeke ómirińizge qaraǵanda óziniń jeke ómirin kóbirek qádirleydi".[86] Cukerberg 2013-jılǵı "Terms and Conditions May Apply" hújjetli filminiń shıńında payda boldı.[87][88][89] "South Park" multserialınıń "Franchise Prequel" bóliminde ol mazaq etildi. CNET saytınıń maǵlıwmatına qaraǵanda, ol "ájayıp sesler shıǵaratuǵın, ózgeshe kung-fu háreketlerin isleytuǵın hám adamlardıń úylerine qálegen jerde payda bola alatuǵın qızıl betli, buzıwshı" retinde súwretlengen.[90]

Qayırqomlıq hám Chan Cukerberg Iniciativası

2013-jılı may ayında Cukerberg hám onıń hayalı Priscilla Chan

Cukerberg Startup:Education fondın dúzdi.[91] 2010-jılı sentyabr ayında onıń Nyu-Djersi shtatınıń Nyuark qalasınıń mámleketlik mektep sisteması Nyuark Mámleketlik Mekteplerine 100 million dollar qayırqomlıq etkeni tuwralı xabarlandı.[92][93] Sınshılar bul qayırqomlıqtıń waqtın Cukerbergti biraz unamsız súwretlegen "The Social Network" filminiń shıǵıwına jaqın ekenin atap ótti.[94] Cukerberg bul sınǵa juwap berip: "Film waqtına baylanıslı meni eń kóp táshiwishlendirgen nárse, men "The Social Network" filmi haqqındaǵı baspasóz xabarlarınıń Nyuark joybarı menen aralasıp ketiwin qálemedim. Men eki nárseni bólek saqlaw ushın bunı anonimli túrde islewdi oylap atır edim", - dedi.[95] Nyuark qalasınıń meri Kori Buker, ol hám Nyu-Djersi gubernatorı Kris Kristi Cukerbergtiń komandasın qayırqomlıqtı anonimli túrde bermewge kóndiriwge májbúr bolǵanın ayttı.[95] Jurnalist Deyl Russakofftıń pikirinshe, bul aqshanıń kóp bólegi biykarǵa ısırap etilgen.[96][97]

2010-jılı Cukerberg, Bill Geyts hám investor Uorren Baffet "The Giving Pledge" (Qayırqomlıq wádesi) dep atalǵan hújjetke qol qoydı. Bunda olar óz baylıqlarınıń keminde yarımın waqıt dawamında qayırqomlıqqa arnaytuǵının bildirdi hám basqa bay adamlardı da óz baylıqlarınıń 50 procentin yamasa onnan da kóbiregin qayırqomlıqqa baǵıshlawǵa shaqırdı.[98] 2012-jıldıń dekabr ayında Cukerberg hám onıń hayalı Priscilla Chan ómirleri dawamında óz baylıqlarınıń kópshilik bólegin "The Giving Pledge" ruwxında "adamzat potencialın rawajlandırıw hám teńlikti alǵa ilgeriletiw" ushın beretuǵının ayttı.[99][100]

2013-jıldıń dekabr ayında Cukerberg Facebook kompaniyasınıń 18 million akciyasın Silikon maydanı Jámiyetlik fondına beriwdi járiyaladı, bul ay aqırına shekem ámelge asırılıwı kerek edi — sol waqıttaǵı Facebook bahasına tiykarlanǵanda, akciyalardıń ulıwma qunı 990 million dollardı quradı. Sol aydıń aqırında bul qayırqomlıq sol jıldaǵı járiyalanǵan eń iri qayırqomlıq sıylıq sıpatında tán alındı.[101] "The Chronicle of Philanthropy" jurnalı Cukerberg hám onıń hayalın shama menen 1 milliard dollar qayırqomlıq etkeni ushın 2013-jılı jurnaldıń hár jılǵı Amerikanıń 50 eń jomart adamı diziminiń joqarǵı ornına qoydı.[102]

2014-jıldıń oktyabr ayında Cukerberg hám onıń hayalı Ebola virus keselligine, atap aytqanda Batıs Afrikadaǵı Ebola virus epidemiyasına qarsı gúresiw ushın 25 million dollar berdi.[103][104] 2015-jıldıń fevral ayında erli-zayıplılar San-Francisko ulıwma awqamına 75 million dollar inam etti, bul AQSHtaǵı jámiyetlik awqamǵa islengen eń úlken jeke qayırqomlıq boldı. Awqam olardı húrmetlep ózin "Priscilla Chan hám Mark Cukerberg atındaǵı San-Francisko ulıwma awqamı hám travmatologiya orayı" dep qayta atadı. Keyinirek, 2020-jılı, San-Francisko qadaǵalaw keńesi derlik bir awızdan, májbúriy emes qarar qabıl etip, qayta atawdı áshkaraladı. Olar jámiyetlik awqamnıń sociallıq tarmaǵı "jámiyetlik densawlıqqa qáwip tuwdırıw, jalǵan informaciya tarqatıw hám jeke ómirge aralasıw" menen ayıplanǵan adamnıń atı menen atalmawı kerek degen pikirdi bildirdi.[105] 2015-jıldıń 1-dekabr kúni erli-zayıplılar ózleriniń Facebook akciyalarınıń 99% in, sol waqıtta qunı 45 milliard dollar bolǵan, Chan Cukerberg Iniciativasına (CZI) ótkeriwge wáde berdi.[106] Qarjılar dárhal emes, al olardıń ómiri dawamında ótkeriletuǵın boldı.[107] Bill Geyts, Uorren Baffet, Larri Peydj, Sergey Brin hám basqa milliarderler sıyaqlı akciyalardıń qunın beriw ushın qayırqomlıq korporaciyasın dúziwdiń ornına, Cukerberg hám Chan sheklengen juwapkershilik kompaniyası (SHJK) strukturasın paydalanıwdı tańladı. Ayırım jurnalistler hám ilimpazlar CZI filantrokapitalizm menen shuǵıllanadı dep aytqan.[108][109][110]

2016-jılı CZI San-Franciskonıń Mission-Bey rayonında Kaliforniya universitetiniń San-Francisko filialına jaqın jerde birlesken izertlew keńisligin jaratıw ushın salıqtan azat qayırqomlıq uyımı Chan Cukerberg Bioxabtı dúziwge 600 million dollar ajırattı. Bul UCSF, Kaliforniya universitetiniń Berkli filialı hám Stenford universitetindegi ilimpazlar arasında óz-ara tásir hám birge islesiwdi qollap-quwatlaw maqsetinde islendi. Payda bolǵan intellektual múlk Bioxab hám ashılıwshınıń tiykarǵı mákemesi tárepinen birgelikte iyelenetuǵın boladı. Bill hám Melinda Geyts fondı sıyaqlı, qarjılandırılǵan barlıq izertlewlerdi jámiyetshiliktiń sheklewsiz qollanıwı hám qayta paydalanıwı ushın ashıq etiwshi fondlardan ózgeshe, Bioxab ózi qarjılandırǵan hár qanday izertlewdi kommercializaciyalaw huqıqın saqlap qaldı. Oylap tabıwshılar Bioxabtıń ruqsatı menen óz ashılıwların ashıq kodlı etiw múmkinshiligine iye boladı.[111][112][113] Ilimiy izertlewlerge kiriw múmkinshiligin arttırıw hám ashıq ilimdi alǵa órletiw ushın CZ Bioxab óz izertlewshileri hám ilimiy xızmetkerleriniń usınılǵan qoljazbaların hám baylanıslı maǵlıwmatların bioRxiv sıyaqlı aldın ala basıp shıǵarıw serverlerinde járiyalawın talap etedi.[114][115]

COVID-19 pandemiyası waqtında Cukerberg kesellikke em izlep atırǵan Bill hám Melinda Geyts fondı qollap-quwatlaytuǵın tezletkishke 25 million dollar járdem berdi.[116] Ol jáne de pandemiyadan zıyan kórgen jergilikli jurnalistikanı qollap-quwatlaw ushın 25 million dollar grant hám Facebook, Inc. tárepinen jergilikli gazetalarda reklama satıp alıwǵa 75 million dollar ajıratılǵanın járiyaladı, bul arqalı Facebook ózin reklama etetuǵın boldı.[117]

Jeke ómiri

Shańaraǵı hám balaları

2014-jılı hayalı Priscilla Chan menen birge

Cukerberg Garvardtaǵı oqıwınıń ekinshi jılında studentler keshesinde kurslası Priscilla Chan menen tanıstı. Olar 2003-jılı ushırasıwdı basladı.[118] 2010-jıldıń sentyabr ayında sol waqıtta Kaliforniya universitetiniń San-Francisko medicina mektebiniń studenti bolǵan Chan[119] Palo-Altodaǵı (Kaliforniya) onıń jalǵa alǵan úyine kóship keldi.[120][121] Olar 2012-jıldıń 19-may kúni onıń úyiniń háwlisinde úylendi, bul waqıya onıń medicina mektebin pitkergenin de belgiledi.[122][123] Cukerberg 2015-jıldıń iyul ayında olardıń qız kútip atırǵanın hám Channıń burın úsh márte túsik taslaǵanın málim etti.[124] Olardıń birinshi qızı 2015-jıldıń dekabr ayında tuwıldı.[125] Olar qıtay Jańa jıl videosında qızlarınıń qıtaysha atı Chen Minyuy (qıtaysha: 陈明宇) ekenin járiyaladı.[126] Ekinshi qızları 2017-jıldıń avgust ayında dúnyaǵa keldi.[127] Cukerberg hám onıń hayalı 2023-jıldıń mart ayında úshinshi qızlarınıń dúnyaǵa kelgenin qarsı aldı hám bul xabardı ózleriniń sociallıq tarmaqlardaǵı betlerinde járiyaladı.[128] Erli-zayıplılardıń jáne de Beast dep atalatuǵın Puli tuxımlı iyti bar,[129] onıń Facebook te eki millionnan aslam jazılıwshısı bar.[130] Cukerberg kórkem óner sheberi Daniel Arshamǵa hayalınıń 7 fut biyikliktegi músinin soǵıwdı tapsırdı, ol 2024-jılı ashıp kórsetildi.[131]

Ataqlı bolıw hám jámiyetlik imidj

Time jurnalı Cukerbergti 2008, 2011, 2016 hám 2019-jıllarda dúnyadaǵı eń tásirli adamlardıń biri dep atadı, sonday-aq onı bir neshe márte finalist sıpatında usındı. Ol 2010-jılı Time jurnalınıń Jıl adamı dep járiyalandı, bul Facebooktıń paydalanıwshıları yarım milliardtan asqan jıl edi.[132] Ol jáne de 2024-jılı Time 100 AI dizimine kirgizildi.[133] 2016-jıldıń dekabr ayında Cukerberg Forbes jurnalınıń Dúnyadaǵı eń kúshli adamlar diziminde onınshı orındı iyeledi.[134] 2023-jılǵı Forbes tiń 400 eń bay amerikalılar diziminde ol 106 milliard dollar jeke baylıǵı menen segizinshi orındı iyeledi.[135] 2024-jıldıń oktyabr ayında ol dúnyadaǵı ekinshi eń bay adam boldı.[136][137] 2024-jıldıń dekabr ayına kelip, Forbes jurnalınıń bahalawı boyınsha Cukerbergtiń taza baylıǵı 219 milliard dollardı quradı, bul onı dúnyadaǵı tórtinshi eń bay adamǵa aylandırdı.[138]

Derekler

  1. ↑ Zuckerberg. „My great grandparents came from Germany, Austria, and Poland.“. Facebook (27-yanvar 2017-jıl). 26-fevral 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  2. ↑ Wagner. „Before Facebook, Mark Zuckerberg built a chat network called ZuckNet“ (24-may 2017-jıl). Qaraldı: 13-oktyabr 2024-jıl.
  3. ↑ Hemos/Dan Moore. „Machine Learning and MP3s“. Slashdot (21-aprel 2003-jıl). 10-fevral 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 3-sentyabr 2010-jıl.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Silteme kórsetiwdegi qátelik: Жарамсыз <ref> тегі; no text was provided for refs named NEWYORKER2010
  5. ↑ Larson. „Mark Zuckerberg speaks at BYU, calls Facebook "as much psychology and sociology as it is technology"“. Deseret News (25-mart 2011-jıl). 22-mart 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 22-mart 2024-jıl.
  6. ↑ 6,0 6,1 Grimland. „Facebook founder's roommate recounts creation of Internet giant“. Haaretz (5-oktyabr 2009-jıl). 22-oktyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-dekabr 2010-jıl.
  7. ↑ Seward, Zachary M. (July 25, 2007). "Judge Expresses Skepticism About Facebook Lawsuit". The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB118539991204578084. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Antonas. „Did Mark Zuckerberg's Inspiration for Facebook Come Before Harvard?“. ReadWrite Social. SAY Media, Inc (10-may 2009-jıl). 1-fevral 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-mart 2013-jıl.
  9. ↑ 9,0 9,1 Carlson, Nicolas (March 5, 2010). "In 2004, Mark Zuckerberg Broke Into A Facebook User's Private Email Account". Business Insider. http://www.businessinsider.com/how-mark-zuckerberg-hacked-into-the-harvard-crimson-2010-3. 
  10. ↑ Kaplan, Katherine A. (November 19, 2003). "Facemash Creator Survives Ad Board". The Harvard Crimson. https://www.thecrimson.com/article/2003/11/19/facemash-creator-survives-ad-board-the/. 
  11. ↑ „In 2004, Mark Zuckerberg Broke into a Facebook User's Private Email Account“. Business Insider. 8-may 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 31-oktyabr 2021-jıl.
  12. ↑ Stone, Brad (June 28, 2008). "Judge Ends Facebook's Feud With ConnectU". The New York Times blog. http://bits.blogs.nytimes.com/2008/06/26/judge-ends-facebooks-feud-with-connectu/index.html. 
  13. ↑ Rushe, Dominic (February 2, 2012). "Facebook IPO sees Winklevoss twins heading for $300m fortune". The Guardian. https://www.theguardian.com/technology/2012/feb/02/facebook-ipo-winklevoss-300m-fortune. 
  14. ↑ . "Thefacebook.com's darker side". The Stanford Daily. Archived from the original on June 14, 2010.
  15. ↑ Klepper, David (November 9, 2011). "Mark Zuckerberg, Harvard dropout, returns to open arms". Christian Science Monitor. http://www.csmonitor.com/Innovation/Latest-News-Wires/2011/1109/Mark-Zuckerberg-Harvard-dropout-returns-to-open-arms. 
  16. ↑ Teller. „Zuckerberg To Leave Harvard Indefinitely“. The Harvard Crimson. The Harvard Crimson, Inc (1-noyabr 2005-jıl). 27-mart 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-mart 2013-jıl.
  17. ↑ Kevin J. Feeney. „Business, Casual.“. The Harvard Crimson. The Harvard Crimson, Inc (24-fevral 2005-jıl). 5-mart 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-mart 2013-jıl.
  18. ↑ „Face-to-Face with Mark Zuckerberg '02“. Phillips Exeter Academy (24-yanvar 2007-jıl). 2-fevral 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-mart 2013-jıl.
  19. ↑ Coker, Mark (March 26, 2007). "Startup advice for entrepreneurs from Y Combinator". https://venturebeat.com/2007/03/26/start-up-advice-for-entrepreneurs-from-y-combinator-startup-school/. 
  20. ↑ MacMillan, Robert (April 1, 2009). "Yu, Zuckerberg and the Facebook fallout". Reuters. http://blogs.reuters.com/mediafile/2009/04/01/yu-zuckerberg-and-the-facebook-fallout/. 
  21. ↑ Zuckerberg, Mark (July 22, 2010), 500 Million Stories, May 20, 2012da túp nusqadan arxivlendi, qaraldı: May 21, 2012 {{citation}}: Unknown parameter |publisher= ignored (járdem)
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Levy, Steven (April 19, 2010). "Geek Power: Steven Levy Revisits Tech Titans, Hackers, Idealists". Wired. https://www.wired.com/magazine/2010/04/ff_hackers/all/1. 
  23. ↑ 23,0 23,1 McGirt, Ellen. „The World's Most Innovative Companies 2010“. Fast Company (17-fevral 2010-jıl). 20-iyul 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-sentyabr 2010-jıl.
  24. ↑ „Mark Zuckerberg – 50 People who matter 2010“. New Statesman. 30-sentyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 27-sentyabr 2010-jıl.
  25. ↑ "Facebook's Zuckerberg says Steve Jobs advised on company focus, management". Bloomberg News. November 7, 2011. https://www.bloomberg.com/news/2011-11-07/facebook-s-zuckerberg-says-steve-jobs-advised-on-company-focus-management.html. 
  26. ↑ Kramer, Andrew E. (October 1, 2012). "Zuckerberg Meets With Medvedev in a Crucial Market". https://www.nytimes.com/2012/10/02/technology/zuckerberg-meets-with-medvedev-in-key-market.html. 
  27. ↑ Elder, Miriam (October 1, 2012). "Facebook's Mark Zuckerberg meets excited Russian prime minister". https://www.theguardian.com/world/2012/oct/01/facebook-mark-zuckerberg-russia-prime-minister. 
  28. ↑ "Russia pushes Facebook to open research center". October 1, 2012. https://www.foxnews.com/tech/russia-pushes-facebook-to-open-research-center/. 
  29. ↑ "Russia pushes Facebook to open research center". October 1, 2012. https://www.cbsnews.com/news/russia-pushes-facebook-to-open-research-center/. 
  30. ↑ Edwards. „6 Things We Learned From Marissa Mayer and Mark Zuckerberg at TechCrunch Disrupt 2013“. TechCrunch. AOL Inc (21-sentyabr 2013-jıl). 24-sentyabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-sentyabr 2013-jıl.
  31. ↑ Stevenson. „Mark Zuckerberg Creates Tech Justice League to Bring Internet to the Masses“. Search Engine Watch. Incisive Media Incisive Interactive Marketing LLC (22-avgust 2013-jıl). 28-sentyabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 23-sentyabr 2013-jıl.
  32. ↑ . "Mark Zuckerberg goes to Barcelona to make mobile friends". The Guardian. Archived from the original on March 2, 2014. Retrieved February 24, 2014.
  33. ↑ Alex Hern, Jonathan Kaiman (October 23, 2014). "Mark Zuckerberg addresses Chinese university in Mandarin". The Guardian. https://www.theguardian.com/technology/2014/oct/23/mark-zuckerberg-chinese-university-fluent-mandarin-video. 
  34. ↑ Maria Tadeo (December 12, 2014). "Mark Zuckerberg Q&A: What we learnt about the Facebook founder". The Independent. https://www.independent.co.uk/news/business/news/mark-zuckerberg-qa-what-we-learnt-about-the-facebook-founder-9921582.html. 
  35. ↑ „Facebook, Inc. Proxy Statement“. United States Security and Exchange Commission (26-aprel 2013-jıl). — „On January 1, 2013, Mr. Zuckerberg's annual base salary was reduced to $1 and he will no longer receive annual bonus compensation under our Bonus Plan.“. 23-iyun 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 30-mart 2014-jıl.
  36. ↑ „The top 10 business visionaries creating value for the world“. Business Insider. 11-sentyabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 30-yanvar 2017-jıl.
  37. ↑ "Zuckerberg finally gets Harvard degree". May 25, 2017. https://www.bbc.com/news/world-us-canada-40053163. 
  38. ↑ Steinbock, Anna (May 25, 2017). "Harvard awards 10 honorary degrees". Harvard Gazette. http://news.harvard.edu/gazette/story/2017/05/harvard-awards-10-honorary-degrees-at-366th-commencement/. 
  39. ↑ Ojalvo, Holly Epstein. "Mark Zuckerberg finally got his Harvard degree". USA Today. https://www.usatoday.com/story/college/2017/05/25/mark-zuckerberg-finally-got-his-harvard-degree/37432061/. 
  40. ↑ „Facebook plans to let Messenger, Instagram, and WhatsApp users message each other“. The Verge (25-yanvar 2019-jıl). 25-yanvar 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-yanvar 2019-jıl.
  41. ↑ „Facebook begins merging Instagram and Messenger chats in new update“. The Verge (14-avgust 2020-jıl). 17-yanvar 2021-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-avgust 2020-jıl.
  42. ↑ Martey Dodoo (August 16, 2004). "Wirehog?". Martey Dodoo. http://www.marteydodoo.com/2004/08/16/wirehog/. 
  43. ↑ Alan J. Tabak (August 13, 2004). "Zuckerberg Programs New Website". Harvard Crimson. http://www.thecrimson.com/article/2004/8/13/zuckerberg-programs-new-website-having-seemingly/. 
  44. ↑ „80000 developers“. 24-mart 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-aprel 2016-jıl.
  45. ↑ Jessi Hempel. „What Happened to Internet.org, Facebook's Grand Plan to Wire the World?“. wired.com (17-may 2018-jıl). 1-mart 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-mart 2020-jıl.
  46. ↑ „Meet at the Silicon Valley among the tech leaders and Indian Prime Minister-Narendra Modi“. 4-oktyabr 2015-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 9-oktyabr 2015-jıl.
  47. ↑ Lee, Seung (April 13, 2016). „Mark Zuckerberg just joined a new project to explore the universe faster“. Newsweek. October 22, 2020da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: May 29, 2019.
  48. ↑ Logged in as click here to log out (February 12, 2009). "Facebook paid up to $65m to founder Mark Zuckerberg's ex-classmates". The Guardian (UK). https://www.theguardian.com/technology/2009/feb/12/facebook-mark-zuckerberg-ex-classmates. 
  49. ↑ McCarthy, Caroline „article about 02138“. News.com (30-noyabr 2007-jıl). 15-sentyabr 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-iyun 2010-jıl.
  50. ↑ Carlson, Nicholas „EXCLUSIVE: How Mark Zuckerberg booted his co-founder out of the company“. Business Insider (15-may 2012-jıl). 1-sentyabr 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-sentyabr 2022-jıl.
  51. ↑ Hempel, Jessi (July 25, 2009). "The book that Facebook doesn't want you to read". CNN. https://money.cnn.com/2009/06/25/technology/founding_of_facebook.fortune/. 
  52. ↑ West, Jackson „Facebook CEO Named in Pakistan Criminal Investigation“. NBC Bay Area (18-iyun 2010-jıl). 21-iyun 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-iyun 2010-jıl.
  53. ↑ „Pakistani lawyer petitions for death of Mark Zuckerberg“. The Register. 9-noyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2020-jıl.
  54. ↑ Anderson, John. „Facebook does not have a like button for Ceglia“. The Wellsville Daily Reporter. WellsvilleDaily.com (29-iyul 2010-jıl). 30-mart 2014-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 29-avgust 2010-jıl.
  55. ↑ „Venture beat coverage of Ceglia lawsuit“ (20-iyul 2010-jıl). 2-dekabr 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 4-sentyabr 2017-jıl.
  56. ↑ „Feds Collar Would-Be Facebook Fraudster“. E-Commerce News (29-oktyabr 2012-jıl). 11-may 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 30-oktyabr 2012-jıl.
  57. ↑ "A Dubious Case Found Lawyers Eager to Make Some Money". The New York Times. October 29, 2012. https://dealbook.nytimes.com/2012/10/29/a-dubious-case-found-lawyers-eager-to-make-some-money/. 
  58. ↑ "Paul Ceglia's lawyer drops out of Facebook suit after arrest". San Jose Mercury News. October 30, 2012. http://www.mercurynews.com/business/ci_21887915/paul-ceglias-lawyer-drops-out-facebook-suit-after. 
  59. ↑ 59,0 59,1 "Hawaiians call Mark Zuckerberg 'the face of neocolonialism' over land lawsuits". The Guardian. January 23, 2017. http://www.theguardian.com/technology/2017/jan/23/mark-zuckerberg-hawaii-land-lawsuits-kauai-estate. 
  60. ↑ Mark Zuckerberg hits back at 'misleading' claims he is suing Hawaiian landowners Arxivlendi November 10, 2017, Wayback Machine saytında., Wired, January 20, 2017
  61. ↑ "Facebook's Zuckerberg officially drops Hawaii 'quiet title' actions" Arxivlendi March 4, 2017, Wayback Machine saytında., Pacific Business News, February 26, 2017
  62. ↑ Hendel, John „Zuckerberg testimony: 'We didn't do enough'“. politico.eu (2018). — „“We didn't take a broad enough view of our responsibility, and that was a big mistake”“.
  63. ↑ „Facebook, Social Media Privacy, and the Use and Abuse of Data“. United States Senate Committee on the Judiciary (10-aprel 2018-jıl). 8-sentyabr 2019-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 10-aprel 2018-jıl.
  64. ↑ „MArk Zuckerberg Facebook Post“. Facebook (28-aprel 2018-jıl). 26-fevral 2022-jılda túp nusqadan arxivlendi. Úlgi:Cbignore
  65. ↑ "Zuckerberg's snub to MPS 'astonishing'". BBC News. March 27, 2018. https://www.bbc.co.uk/news/uk-43554135. 
  66. ↑ "Senate Commerce votes to issue subpoenas to CEOs of Facebook, Google and Twitter". CNN. October 2020. https://edition.cnn.com/2020/10/01/tech/facebook-google-senate-subpoena/index.html. 
  67. ↑ "Facebook, Twitter and Google CEOs grilled by Congress on misinformation". CNN. March 25, 2021. https://edition.cnn.com/2021/03/25/tech/tech-ceos-hearing/. 
  68. ↑ Kelly, Heather; Lima-Strong, Cristiano; Zakrzewski, Cat (January 31, 2024). "Mark Zuckerberg apologizes to parents at Senate child safety hearing". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/technology/2024/01/31/mark-zuckerberg-apology-hearing-child-safety/. 
  69. ↑ Hamilton, David (February 1, 2024). "Mark Zuckerberg's long apology tour: A brief history". Associated Press. https://apnews.com/article/mark-zuckerberg-facebook-apology-c7055b654f63a23d09b6a96388dfa2b4. 
  70. ↑ Fung, Brian (November 8, 2023). "Mark Zuckerberg personally rejected Meta's proposals to improve teen mental health, court documents allege". CNN. https://www.cnn.com/2023/11/08/tech/meta-facebook-instagram-teen-safety/. 
  71. ↑ Fried, Ina. „Zuckerberg in the hot seat at D8“. CNET (2-iyun 2010-jıl). 12-iyul 2012-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 26-iyun 2010-jıl.
  72. ↑ Harlow, John (May 16, 2010). "Movie depicts seamy life of Facebook boss". The Times. http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article7127721.ece. 
  73. ↑ Cieply, Michael; Helft, Miguel (August 20, 2010). "Facebook Feels Unfriendly Toward Film It Inspired". The New York Times. https://www.nytimes.com/2010/08/21/business/media/21facebook.html. 
  74. ↑ Harris, Mark (September 17, 2010). „Inventing Facebook“. New York. September 22, 2010da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: September 22, 2010.
  75. ↑ "The Social Network Filmmakers Thank Zuckerberg During Golden Globes". Techland. January 17, 2011. https://techland.time.com/2011/01/17/the-social-network-filmmakers-thank-zuckerberg-during-golden-globes/. 
  76. ↑ "Last Night, Aaron Sorkin Demonstrated How to Apologize Without Accepting Responsibility". New York. January 17, 2011. https://nymag.com/daily/entertainment/2011/01/aaron_sorkin.html. Retrieved March 16, 2020. 
  77. ↑ „Mark Zuckerberg Meets Jesse Eisenberg on Saturday Night Live“. People. January 30, 2011. January 31, 2011da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: January 30, 2011.
  78. ↑ „Jesse Eisenberg meets the real Mark Zuckerberg on SNL“. Digital Trends (31-yanvar 2011-jıl). 10-fevral 2023-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 12-fevral 2011-jıl.
  79. ↑ "Jesse Eisenberg Calls Mark Zuckerberg "Sweet" and "Generous" in His Funny Oscar Nominees Lunch Interview" Arxivlendi February 10, 2011, Wayback Machine saytında. PopSugar, February 7, 2011
  80. ↑ "Mark Zuckerberg Meets Jesse Eisenberg On The 'Saturday Night Live' Stage" Arxivlendi April 5, 2015, Wayback Machine saytında. NPR, January 30, 2011
  81. ↑ "The Facebook Effect: The Inside Story of the Company That Is Connecting the World" Arxivlendi December 2, 2017, Wayback Machine saytında., release date February 1, 2011
  82. ↑ 82,0 82,1 Rohrer, Finlo. "Is the Facebook movie the truth about Mark Zuckerberg" Arxivlendi November 23, 2018, Wayback Machine saytında. BBC, September 30, 2010
  83. ↑ „Facebook Creator Mark Zuckerberg to Get Yellow on The Simpsons“. New York. July 21, 2010. July 25, 2010da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: September 22, 2010.
  84. ↑ Griggs, Brandon (October 11, 2010). "Facebook, Zuckerberg spoofed on 'SNL'". CNN. http://www.cnn.com/2010/TECH/social.media/10/11/snl.facebook.zuckerberg/index.html?hpt=T2. 
  85. ↑ „Mark Zuckerberg 'Liked' SNL's Facebook Skit“. New York (12-oktyabr 2010-jıl). 15-oktyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 28-yanvar 2011-jıl.
  86. ↑ Lerer, Lisa; McMillan, Traci (October 30, 2010). "Comedy Central's Stewart Says Press, Politicians Are Creating Extremism". Bloomberg News. https://www.bloomberg.com/news/2010-10-30/comedy-central-s-stewart-says-press-politicians-are-creating-extremism.html. 
  87. ↑ Nina Metz (July 18, 2013). "Terms and Conditions May Apply". Chicago Tribune. http://www.chicagotribune.com/entertainment/movies/ct-mov-0719-chicago-closeup-20130718,0,4941570.column. 
  88. ↑ Catsoulis, Jeannette (July 11, 2013). "'Terms and Conditions May Apply' Details Digital-Age Loss of Privacy". The New York Times. https://movies.nytimes.com/2013/07/12/movies/terms-and-conditions-may-apply-details-digital-age-loss-of-privacy.html.  (paid)
  89. ↑ Hoback, Cullen (September 19, 2013). "Our data is our digital identity – and we need to reclaim control | Technology". The Guardian. https://www.theguardian.com/technology/2013/sep/19/data-digital-identity-cullen-hoback. 
  90. ↑ „Mark Zuckerberg savaged by 'South Park'“. CNET (12-oktyabr 2017-jıl). 29-mart 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 2-aprel 2018-jıl.
  91. ↑ Ng, Philiana (September 24, 2010). "Mark Zuckerberg: 'The Social Network' is 'fun'". The Hollywood Reporter. https://secure.vnuemedia.com/hr/content_display/television/news/e3i386774579db7c203321dc871f916d867. 
  92. ↑ Tracy, Ryan (November 23, 2010). "Can Mark Zuckerberg's Money Save Newark's Schools?". Newsweek. http://education.newsweek.com/2010/11/23/can-mark-zuckerberg-s-money-save-newark-s-schools.html. 
  93. ↑ Reidel, David (September 22, 2010). "Facebook CEO to Gift $100M to Newark Schools". CBS News. https://www.cbsnews.com/news/facebook-ceo-to-gift-100m-to-newark-schools/. 
  94. ↑ "Mark Zuckerberg's Well-Timed $100 million Donation to Newark Public Schools". New York. September 22, 2010. https://nymag.com/daily/intel/2010/09/mark_zuckerberg_to_give_100_mi.html. 
  95. ↑ 95,0 95,1 Isaac, Mike (September 24, 2010). „Zuckerberg Pressured To Announce $100 million Donation To Newark“. Forbes. September 26, 2010da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: September 28, 2010.
  96. ↑ „Mark Zuckerberg's $100 million donation to Newark public schools failed miserably — here's where it went wrong“. Yahoo! Finance (25-sentyabr 2015-jıl). 19-noyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2020-jıl.
  97. ↑ Kotlowitz, Alex (August 19, 2015). "'The Prize,' by Dale Russakoff". The New York Times. https://www.nytimes.com/2015/08/23/books/review/the-prize-by-dale-russakoff.html. 
  98. ↑ * Gonzales, Sandra (December 8, 2010). "Zuckerberg to donate wealth". San Jose Mercury News. http://www.mercurynews.com/breaking-news/ci_16813123?nclick_check=1. 
  99. ↑ The Giving Pledge Arxivlendi December 31, 2017, Wayback Machine saytında. website. Retrieved December 3, 2015
  100. ↑ „Mark Zuckerberg and Priscilla Chan“. The Giving Pledge. 28-avgust 2017-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 16-iyul 2017-jıl.
  101. ↑ * Bailey, Brandon „Facebook's Mark Zuckerberg makes $1 billion donation“ (19-dekabr 2013-jıl). 20-dekabr 2013-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 20-dekabr 2013-jıl.
  102. ↑ "Facebook's Mark Zuckerberg biggest giver in 2013". USA Today. February 10, 2014. https://www.usatoday.com/story/news/nation/2014/02/10/zuckerberg-biggest-giver/5355871. 
  103. ↑ Phillip, Abby (October 14, 2014). "Facebook's Mark Zuckerberg and wife Priscilla Chan donate $25 million to Ebola fight". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/news/to-your-health/wp/2014/10/14/facebooks-mark-zuckerberg-and-priscilla-chan-donate-25-million-to-ebola-fight. 
  104. ↑ Kroll, Luisa (October 14, 2014). „Mark Zuckerberg Is Giving $25 Million To Fight Ebola“. Forbes. October 22, 2014da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: October 25, 2014.
  105. ↑ * Botelho, Greg „Zuckerberg, wife give $75 million to San Francisco General Hospital“. CNN Business (7-fevral 2015-jıl). 3-fevral 2024-jılda túp nusqadan arxivlendi.
  106. ↑ "Mark Zuckerberg Vows to Donate 99% of His Facebook Shares for Charity". The New York Times. December 1, 2015. https://www.nytimes.com/2015/12/02/technology/mark-zuckerberg-facebook-charity.html. 
  107. ↑ "Facebook's Mark Zuckerberg to give away 99% of shares". BBC News. December 1, 2015. https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-34978249. 
  108. ↑ "Mark Zuckerberg and the Rise of Philanthrocapitalism". The New Yorker. December 2, 2015. https://www.newyorker.com/news/john-cassidy/mark-zuckerberg-and-the-rise-of-philanthrocapitalism. 
  109. ↑ "Mark Zuckerberg's Philanthropy Uses L.L.C. for More Control". The New York Times. December 2, 2015. https://www.nytimes.com/2015/12/03/technology/zuckerbergs-philanthropy-uses-llc-for-more-control.html. 
  110. ↑ "The Merits and Drawbacks of Philanthrocapitalism". Berkeley Economic Review. March 14, 2019. https://econreview.berkeley.edu/the-merits-and-drawbacks-of-philanthrocapitalism/. 
  111. ↑ „Frequently Asked Questions – Chan Zuckerberg Biohub“. Czbiohub.org. 3-avgust 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 21-may 2020-jıl.
  112. ↑ Maxmen, Amy (February 16, 2017). "'Riskiest ideas' win $50 million from Chan Zuckerberg Biohub". Nature 542 (7641): 280–281. doi:10.1038/nature.2017.21440. ISSN 0028-0836. PMID 28202988. 
  113. ↑ „Document Shows How Mark Zuckerberg's New Science Charity Will Handle IP“. BuzzFeed News (1-noyabr 2016-jıl). 25-mart 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 25-mart 2020-jıl.
  114. ↑ Kaiser, Jocelyn (February 8, 2017). "Chan Zuckerberg Biohub funds first crop of 47 investigators". Science. doi:10.1126/science.aal0719. https://doi.org/10.1126/science.aal0719. Retrieved March 3, 2022. 
  115. ↑ „FREQUENTLY ASKED QUESTIONS: CHAN ZUCKERBERG BIOHUB INTERCAMPUS RESEARCH AWARDS“. Chan Zuckerberg Biohub Network. 5-dekabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 14-yanvar 2021-jıl.
  116. ↑ „Mark Zuckerberg And Priscilla Chan Donate $25M To Gates Foundation Coronavirus Accelerator“. Benzinga (30-mart 2020-jıl). 2-aprel 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 1-aprel 2020-jıl.
  117. ↑ Allen, Mike „Mark Zuckerberg: "Local journalism is incredibly important" to fighting coronavirus crisis“. Axios (30-mart 2020-jıl). 28-oktyabr 2020-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2020-jıl.
  118. ↑ O'Connor, Clare (May 20, 2012). „Mark Zuckerberg's Wife Priscilla Chan: A New Brand of Billionaire Bride“. Forbes. May 22, 2012da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: May 21, 2012.
  119. ↑ "White Coats on a Rainbow of Students" Arxivlendi January 12, 2013, Wayback Machine saytında., Spotlight, UCSF School of Medicine. Cf. Priscilla Chan, 23.
  120. ↑ Spiegel, Rob (December 20, 2010). "Zuckerberg Goes Searching in China". http://www.ecommercetimes.com/story/Zuckerberg-Goes-Searching-in-China-71499.html?wlc=1292882576. 
  121. ↑ „Facebook founder Mark Zuckerberg learn chinese every morning“. ChineseTime.cn (29-sentyabr 2010-jıl). 24-noyabr 2010-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 7-noyabr 2010-jıl.
  122. ↑ "Facebook's Mark Zuckerberg marries Priscilla Chan". CBS News. https://www.cbsnews.com/news/facebooks-mark-zuckerberg-marries-priscilla-chan/. 
  123. ↑ Wohlsen, Marcus (May 19, 2012). "Facebook's Mark Zuckerberg marries longtime girlfriend, Priscilla Chan: Palo Alto, Calif., ceremony caps busy week after company goes public". NBC News. https://www.nbcnews.com/id/47491836. 
  124. ↑ "Facebook founder Mark Zuckerberg to become a father". BBC News. July 31, 2015. https://www.bbc.com/news/world-us-canada-33743740. 
  125. ↑ Frankel, Todd C.; Fung, Brian; Layton, Lyndsey „Mark Zuckerberg and Priscilla Chan to give away 99 percent of their Facebook stock, worth $45 billion“. 16-avgust 2018-jılda túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: 24-oktyabr 2020-jıl.
  126. ↑ Kell, John (February 8, 2016). „Mark Zuckerberg Reveals Daughter's Chinese Name“. Fortune. March 6, 2021da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: February 29, 2016. „In a pretty adorable video shared by the tech executive over the weekend, Zuckerberg and his wife Priscilla Chan said their daughter Max's Chinese name is Chen Mingyu.“
  127. ↑ "Mark Zuckerberg and his wife just unveiled their new baby girl to the world". Fox News. August 28, 2017. http://www.foxnews.com/tech/mark-zuckerberg-and-his-wife-just-unveiled-their-new-baby-girl-to-the-world. 
  128. ↑ Slater, Georgia (March 24, 2023). „Mark Zuckerberg and Wife Priscilla Chan Welcome Baby No. 3, Daughter Aurelia: 'Little Blessing'“. People. March 24, 2023da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: March 24, 2023.
  129. ↑ "Meet Beast Zuckerberg, your new favorite dog rug". CBS News. December 7, 2015. https://www.cbsnews.com/pictures/meet-beast-zuckerberg-your-new-favorite-puli-dog-rug/. 
  130. ↑ King, Hope (September 22, 2016). "Mark Zuckerberg's dog Beast is 'moping' over new baby". CNN. https://money.cnn.com/2016/09/22/technology/mark-zuckerberg-dog-beast-baby/index.html. 
  131. ↑ Faguy, Ana (August 14, 2024). "Mark Zuckerberg reveals 'Roman' statue of wife". BBC News. https://www.bbc.com/news/articles/cx29e0w3gkvo. 
  132. ↑ Grossman, Lev (December 15, 2010). „Person of the Year 2010: Mark Zuckerberg“. Time. August 17, 2013da túp nusqadan arxivlendi.
  133. ↑ „The 100 most influential people in AI 2024“. TIME. September 18, 2024da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: September 18, 2024.
  134. ↑ „The World's Most Powerful People“. Forbes. December 2016. January 5, 2018da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: December 14, 2016.
  135. ↑ „Mark Zuckerberg“. Forbes. October 2023. October 26, 2023da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: October 4, 2023.
  136. ↑ "Zuckerberg Passes Bezos to Become World's Second-Richest Person". Bloomberg News. October 3, 2024. https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-10-03/zuckerberg-passes-bezos-to-become-world-s-second-richest-person. 
  137. ↑ "Bloomberg Billionaires Index - Mark Zuckerberg". Bloomberg News. 5 October 2024. https://www.bloomberg.com/billionaires/profiles/mark-e-zuckerberg/. 
  138. ↑ „Mark Zuckerberg“. Forbes. December 22, 2022da túp nusqadan arxivlendi. Qaraldı: January 6, 2024.
«https://kaa.wikipedia.org/w/index.php?title=Mark_Cukerberg&oldid=99544» saytınan alınǵan