Biybiraba Ótepbergenova
| Biybiraba Ótepbergenova | |
|---|---|
| Ulıwma maǵlıwmatlar | |
| Tuwılǵan sánesi | 13-mart 1947-jıl |
| Janr | |
| Sayt | |
Biybiraba Ótepbergenova (13-mart, 1947-jıl, Góne Úrgensh rayonı, Tashawız wálayatı, Túrkmenstan) — ómir jolı hám dóretiwshilik miyneti bárshege órnek bolatuǵın joqarlı lapız hám tuwma talant iyesi B. Ótepbergenova 1947-jıl 13-martta Túrkmenstan Respublikasınıń Tashawız wálayatı Góne Úrgensh rayonında maqsım shańaraǵında dúnyaǵa kelgen. Ol shańaraqtıń ekinshi perzenti bolıp 1954-jılı rayondaǵı 1-sanlı orta mekteptiń túrkmen klasına oqıwǵa baradı. Balalıǵınan shoq minez qulıqlı, qaysar, ǵaybar qız bolıp ósedi. B.Ótepbergenova balalıǵınan baslap-aq, ádebiy kitaplardı súyip oqıytuǵın bolǵan. Ásirese ol qaraqalpaq dástanları «Alpamıs», «Qoblan», «Máspatsha», «Sháryar», «Qırq qız» dástanların shańaraq aǵzaları hám átirapındaǵı qońsılarına da oqıp beretuǵın bolǵan. Nátiyjede watanǵa sadıqlıq, ata-anaǵa mehriybanlıq, doslıqtıń qádirine jetiw, bir-birewge sıylasıq sıyaqlı joqarı insanıylıq pazıyletlerdiń mánis-mazmunın tereń túsinedi. Ol mektepte túrkmen tilinde bir qatar xalıq qosıqların naması menen úyrenip ózinshe ıńıldap júrip meńgerip aladı.
Dóretiwshiligi
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]B. Ótepbergenova 1965-jıl mektepti tabıslı tamamlap, joqarı oqıw ornına tapsırıw maqsetinde Nókis qalasına keledi hám sol jılı házirgi Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogika institutınıń shet tiller fakultetiniń nemis-tilleri bólimine oqıwǵa kiredi. Institutta xalqımızdıń súyikli shayırı T. Jumamuratovtıń 50 jıllıq yubiley keshesinde B. Ótepbergenova ózinin túrkmenshe «Ayna» qosıǵın atqaradı. Ol bunıń tosattan saxnada birinshi atqarǵan qosıǵı boldı. Sol-sol eken institutta ótkeriletugin hár qanday bayram kesheleri Biybirabanıń qatnasıwısız ótpeytuǵın boldı.
B.Ótepbergenovanıń shın talantın sezgen ustazı kompozitor Q. Turdıqulov 1967-jılı Qaraqalpaqstan radiosı hám televideniesi qasındaǵı ansamblge solist etip jumısqa aladı. Ol dóretiwshilik jolın student waqtında-aq baslaydı. Onıń sol jılları «Kewlińdi qıymayman», «Gúller shaqasında ǵumsha bolayın», «Awıllaslarım», «Dańqıń seniń», «Diyqannıń qızıman», «Taxtakópir dalası», «Doslar shaqıraman dasturqanıma», «Shoq jigitler», «Maqtanıshım Qaraqalpaqstanım», «Qızları bar biziń eldiń», «Jarasar» qosıqları menen bir qatarda «Bir janan», «Ey álip», Nókis gúlleri», «Báhár kúlip qaradı maǵan», «Balama», «Xojeliniń jigitleri», «Qurdasjan» sıyaqlı tematikalıq qosıqlardı atqardı. Onıń repertuarı kúnnen-kúnge bayıp bardı. Ol tikkeley ustazlarının basshılıǵında qaraqalpaq xalıq qosıqlarınıń sheber atqarıwshısına aylana basladı. Onıń atqarǵan «Ellerim bardı», «Xoshaddes, «Íǵbal», «Jeti asırım», «Eshbay», «Nazlının», «Muxalles», «Oramal», «Miynet palwanı», «Biybisánemniń» qosıqları xalqımızdıń qulaq qurshın qandırıp kelmekte. Sonıń menen birge ol tuwısqan xalıqlardıń qosıqların, sózlerin hám akcentlerin buzbay, sol xalıqtıń ózindey etip atqarıp kelgenligin ayrıqsha atap ótiw orınlı. Ásirese túrkmen qosıǵı «Ayna», «Ayrıldım, «Boylarına», «Qızlar kóteriń sandıqtı» qosıqları jáne de ózbek, qazaq hám basqa da tuwısqan xalıqlardıń sheber atqarıwshısı esaplanadı.
Sıylıqları
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]B. Ótepbergenova usınday úlken miynetleriniń nátiyjesinde 1975-jılı Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarı Keńesiniń «Húrmet jarlıǵı» menen, 1977-jılı Qaraqalpaqstan Respublikasına xızmet kórsetken artist, al 1981-jılı Qaraqalpaqstan Respublikasınıń xalıq artisti degen húrmetli ataqları menen sıylıqlandı.
B. Ótepbergenova qay jerde bolmasın el-xalqın ardaqlap, maqtanısh penen jırlaytuǵın pidayı xalıq qosıqshısı. Birinshi prezidentimiz tárepinen 2011-jılı B. Ótepbergenovaǵa yubileylik kókirek nıshanı medalı inám etiledi. Sonday-aq, 2016-jılı Qaraqalpaqstan mádeniyat ministrliginiń «Ardaqlaw» sıylıǵına miyasar boladı.
Ádebiyatlar
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- Nadırova A. Qaraqalpaq muzıka tariyxı. –Tashkent, «Sano-standart» baspası, 2018, 384 bet. ISBN 978-9943-5335-2-3