Qırq qız dástanı
"QIRQ QIZ" — qaraqalpaq xalıq qaharmanlıq eposı. Qaraqalpaq xalqınıń mádeniy esteligi. Qurbanbay baqsı Tájibay ulınan jazıp alınǵan (1939— 40). Shıǵarmada súwetleniwinshe, Allayar baydıń jalǵız qızı Gúlayım qırq dostı hám óz ashıǵı Arıslan menen Iran shahı Nadirshah hám qalmaq xanı Surtaysha hújiminen jurttı qorǵawǵa atlanadı. Shıǵarma watanpárwarlıq hám gumanizm ideyaları menen suwǵarılǵan. Ondaǵı Gúlayım, Altınay, Otbasqan, Arıslan, Sarbinaz siyaqlı obrazlarda batırlıq, watanǵa sadıqlıq, insanıylıq, dushpanǵa shápáátsizlik ideyaları birlesken. Shıǵarmanıń syujet sızıǵı Tumaris, saklar malikası Zarina haqqındaǵı ráwiyatlarǵa uqsap ketedi. Shıǵarmanıń qoljazba nusqaları Ózbekstan FA Qaraqalpaqstan filialıkitapxanasında saqlanadı. «Qırq qız» ózbek, túrkmen, qazaq, qırǵız hám rus tillerinde basıp shıǵarılǵan. Epos haqqında V.M.Jirmunskiy, Q.Maqsetov, N.Dawqaraev hám basqalardıń izertlewleri bar. Shıǵarma syujeti tiykarında A.Halimov «Qırq qız» simfonik dástanın jaratqan (1940).
Derekler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Bul maqalada Ózbekstan milliy enciklopediyası (2000-2005) maǵlıwmatlarınan paydalanılǵan. |