Gustav Stresemann

Tuwılǵan sánesi	10-may 1878(1878-05-10)
Qaytıs bolǵan sánesi	3-oktyabr 1929(1929-10-03) (51 jasta)

Gustav Ernst Stresemann (nemisshe aytılıwı: [ˈɡʊstaf ˈʃtʁeːzəˌman] ( tıńlań); 1878-jıl 10-may - 1929-jıl 3-oktyabr) — nemis mámleket ǵayratkeri, 1923-jılda kansler (102 kún dawamında) hám 1923-1929-jıllarda Veymar Respublikası dáwirinde sırtqı isler ministri lawazımlarında islegen.

Onıń eń kózge kóringen jetiskenligi Germaniya hám Franciya ortasındaǵı jarasıw boldı, onıń ushın ol hám Franciya Bas ministri Aristid Briand 1926-jılda Tınıshlıq ushın Nobel sıylıǵına iye boldı. Siyasiy biyqararlıq hám mort, qısqa múddetli húkimetler dáwirinde ol Veymar Respublikasında bar bolǵan eń abıraylı kabinet aǵzası edi. Siyasiy iskerligi dawamında ol izbe-iz úsh liberal partiyanıń wákili bolǵan; ol Veymar Respublikası dáwirinde Germaniya Xalıq partiyasınıń húkimran ǵayratkeri edi.

Dáslepki jılları

Stresemann 1878-jıl 10-mayda qubla-shıǵıs Berlindegi Köpenicker Straße 66-da tuwılǵan, jeti perzenttiń eń kishisi. Onıń ákesi pivo satıwshı hám distribyutor bolıp islegen, sonıń menen birge, shańaraqqa tiyisli úyden kishi bar ashqan hám de qosımsha pul ornına bólmelerdi kireyge alǵan. Shańaraq orta klastan tómen edi, lekin máhelle ushın salıstırǵanda jaqsı támiyinlengen hám Gustavqa joqarı sapalı bilim beriw ushın jeterli aqshaǵa iye edi. Stresemann ayrıqsha student edi, ásirese nemis ádebiyatı hám poeziyasında joqarı dárejede edi. 16 jasında ol Andreas gimnaziyasına oqıwǵa kirdi. Ata-anası onıń kitaplarǵa qızıǵıwshılıǵın oyattı - ol tariyxqa júdá qızıǵatuǵın edi, oqıtıwshı mırza Volf onıń "tariyxtıń derlik kesel talǵamı" bar ekenin ayttı. Ol Napoleon hám Iogann Volfgang fon Gyote menen qızıqtı, keyinirek ol 1924-jılǵı shıǵarmasında jazǵan: Gyote hám Napoleon: ein Vortrag. Onıń anası Mathilde 1895-jılda dúnyadan ótti. 1895-jıl dekabr ayınan baslap ol Drezdener Volks-Zeitung ushın "Berlin xatları" n jazdı, kóbinese siyasat haqqında sóylep, Prussiya konservatorların nıshanǵa aldı. Mektepti tamamlaǵanında jazǵan dóretpesinde ol oqıtıwshı bolıwdı jaqtırıwın, biraq ol tek tiykarǵı qızıǵıwshılıq tarawı bolmaǵan tiller yamasa tábiyiy pánlerden sabaq beriw ushın maman bolıwın ayttı. Sol sebepli ol universitetke oqıwǵa kirdi.