Helmut Schmidt
Helmut Heinrich Waldemar Schmidt | |
---|---|
GFR Federal kantsleri | |
Prezident |
Gustav Xayneman Valter Sheel Karl Kartens |
GFR Sırtqı isler ministri | |
Húkimet baslıǵı | Gelmut Schmidt |
GFR finans ministri | |
Húkimet baslıǵı | Willi Brandt |
GFR ekonomika ministri | |
Húkimet baslıǵı | Willi Brandt |
GFR qorǵanıw ministri | |
Húkimet baslıǵı | Willi Brandt |
Jeke maǵlıwmatları | |
Tuwılǵan sáne | 23-dekabr 1918[1][2] |
Tuwılǵan jeri | Hamburg, Germaniya imperiyası |
Qaytıs bolǵan sáne | 10-noyabr 2015[3][2] (96 jasta) |
Siyasiy partiyası | Germaniya social-demakratiyalıq partiyası |
Ómirlik joldası | Loki Schmidt |
Balaları | Suzanna Schmidt |
Ata-anası |
|
Sıylıqları | |
Urıslar | Ekinshi Jáhán urısı |
Helmut Heinrich Waldemar Schmidt (aytılıwı: Helmut Haing'ish Uoldemar Shmit; 1918-jıl 23-dekabr, Hamburg, Germaniya imperiyasi — 2015-jıl 10-noyabr, Hamburg, Germaniya) — nemis social-demokrat siyasatshısı. Germaniyanıń besinshi federal kansleri (1974-1982).
Ómiri
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Jaslıq jılları
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Helmut Heinrich Waldemar Schmidt 1918-jıl 23-dekabrde Hamburgta tuwılǵan.
Schmidttiń ákesi Gustav Lyudvig (1888-1981) evrey isbilermenniń nekesiz tuwılǵan balası bolıp, onı shańaraq uzaq waqıt jasırıp kelgen. Bul waqıya tek 1984-jılda ǵana Schmidttiń ruxsatı menen Franciyanıń burınǵı prezidenti Valeri Jiskar d'Esten tárepinen ashkaralanǵan.
Nacistler menen baylanısları hám áskeriy xizmeti
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1936-jılda Schmidt Nyurnberg partiyası syezdi sheńberinde bolıp ótken Adolf Hitlerdiń Hamburgtan Nyurnbergke shekem marshida qatnaydı, tarıyxshı Heinrich Vinklerdiń sózlerine qaraǵanda, nacistler úgitiniń quramı bolǵan „socialistlik“ hám "birdemlik" ideyalarınan tásirlenedi. Schmidt ózi jazǵan „Balalıq yadları“ shıǵarmasında, onıń kelip shıǵıwı (Mischlinge) milliy socializmdi biykar etiwge tásir etkenin aytadı. 1941-jılda rezervtegi leytenant ataǵı menen Berlindegi Luftwaffe Joqarı komandirligine ótkerildi. Ekinshi Jáhán urısı waqtında, 1941-jıl avgusttan Schmidt Shıǵıs fronttaǵı 1-tank diviziyasınıń jeńil zenit diviziyasında oficer bolıp xızmet etti. Ol Leningrad wálayatına jiberildi hám qalanı qamal qılıwda qatnastı, bul ushın ol ekinshi dárejeli Temir xoch medalın aldı. 1942-jıl yanvardan Berlin hám Bernaudaǵı hawa ministrliginde jeńil zenit artilleriyasın tayarlaw qaǵıydaları boyınsha máslahátshi bolǵan. 1944-jıl dekabrden Batıs frontta batareya komandiri bolıp xızmet etti, 1945-jıl mart ayında birlespeshiler tárepinen tutqınǵa alındı hám avgustqa shekem tutqınlıqta qaldı .
Urıstan keyingi jıllar hám siyasıy mártebe
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Urıstan keyin Schmidt Hamburg universitetinde ekonomika hám siyasattanıw fakultetinde oqıdı hám onı 1949-jılda tamamladı. 1946-jılda Germaniya social-demokratiyalıq partiyasına (SDP) qosıldı. 1947-1948-jıllarda ol SDP menen jaqın sheriklik etken nemis studentleri socialistlik birlespesin (keyinirek 1948-1951-jıllarda Jan van Nes Ziegler) basqarǵan.
Oqıwdı tamamlaǵannan keyin, Karl Shiller basshılıǵındaǵı Hamburg ekonomika hám transport bóliminde isledi. 1953–1961-jıllarda Bundestag deputatı bolǵan. 1961–1965-jıllarda ishki jumıslar boyınsha Hamburg senatorı bolǵan.
1965-jılda Bundestagqa qayta saylandı. 1967-1969-jıllarda — Bundestagtiń social-demokratiyalıq fraksiyası baslıǵı boldı. 1967-jılda SDP baslıǵınıń orınbasarı etip saylandı. 1969-jılda dúzilgen Willy Brandttıń húkimette qorǵaw ministri boldı. Keyinirek ol federal ekonomika, finans ministrliklerin basqardı, hátte eki hápte dawamında Sırtqı isler ministrligin de basqarǵan.
Kanslerlik
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Jıl | Napaqa | Inflaciya | Koeficient | Ámelde |
---|---|---|---|---|
1975 | 11.1% | +5.1% | ||
1976 | 11.0% | +6.7% | ||
1977 | 9.9% | +6.2% | ||
1978 | +2.7% | 0 | ||
1979 | 4.5% | +0.4% | ||
1980 | 4% | -1.5% | ||
1981 | 4% | -2.3% | ||
1982 | 5.8% | +0.6% |
1974-jıl 16-mayda Willi Brandt jánjel artınan napaqaǵa shıqqanınan keyin Germaniya Federal kansleri boldı .
Ishki siyasatta ol, tiykarınan, Qızıl Armiya fraksiyasınan shıqqan shep qanat terrorizmine qarsı qattı gúresti jaqladı. 1976 hám 1980-jıllardaǵı parlament saylawlarında SDP jeńip shıǵıwına úles qostı.
Sırtqı siyasatta Schmidt Helsinki kelisimlerine qol qoyıw baslamashılarınan biri bolǵan (1975-jıl). Willi Brandt penen salıstırǵanda, ol kóbirek amerika tárep edi. Ol NATO menen Germaniya Federativ Respublikası aymaǵında Pershing-2 raketaların jaylastırıw boyınsha ózara kelisimler alıp bardı. Usınıń menen birge, ol Sovet basshısı Leonid Brejnev penen jaqsı jeke munasábetlerge iye edi, biraq bul munasábetler 1979-jıl aqırında Sovet áskerleri Awǵanstanǵa kirgeninen keyin jáne de quramalılastı. Germaniya AQSh quwatlawı menen 1980-jılda Moskvada bolıp ótken Olimpiada oyınlarına xalıq aralıq boykot daǵaza etiliwin hám awǵan áyyemgi ommunistlik kúshlerin qollap-quwatlaw dástúrlerin qollap-quwatladi. Biraq, Schmidt SSSR menen baylanıslardı biykar etpedi hám ol hátte 1980-jıl iyun ayı aqırı - iyul ayınıń basında Moskvaǵa keldi hám Sovet administraciyası menen ózara kelisiwler alıp bardı .
Ekonomikada Schmidt 1979-jılǵı global neft daǵdarısı menen baylanıslı saldamalı máselelerge dus keldi.
1982-jılda Schmidttiń SDP aǵzaları bolmaǵan koaliciya aǵzaların ministrler mákemesinen shıǵarıp taslaw hám bir partiyalı húkimetti shólkemlestiriwge urınıwınan keyin, Bundestag oǵan salıstırǵanda isenimsizlik votumın járiyaladı hám Xristian demokrat Helmut Koldı jańa kansler etip tastıyıqladi. 1982-jılda ol óz birdemligin kórsetiw ushın "Polsha Polsha bolıwı ushın" dástúrin qollap-quwatlawda qatnastı.
Kanslerlikten soń
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1983-jıldan — «Die Zeit» háptelik gazetasında redaktor bolıp islegen.
Ólimi
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Ol 2015-jıl 10-noyabrde Hamburgta dúnyadan ótti[4].
Jeke ómiri
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Galereya
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Shmidt Erich Honecker, Gerald Ford hám Bruno Kreiskyler menen, Helsinki, 1975-jıl. | Schmidt Ronald Reagan menen, Bonn, 30-noyabr 1978-jıl. | AQSh prezidenti Jimmi Karter hám Shmidt, 1977-jıl iyul. |
Derekler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- ↑ // (unspecified title)
- ↑ 2,0 2,1 (unspecified title)
- ↑ (unspecified title)
- ↑ {{Web deregi}} úlgisinen paydalanıwda
bet=
parametrin belgilewińiz kerek. „{{{title}}}“.
Siltemeler
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]- Helmut Schmidt — Hamburgning mashhur shaxslari[sayt islemeydi] (Germ.)
- Nemis tarixiy muzeyi veb-saytidagi qisqacha tarjimai holi (Germ.)
|