Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik muzıkalı-akademiyalıq teatrı
.jpg)
| Túri | Teatr |
|---|---|
| Ornalasıwı | Nókis qalası |
| Shólkemlestirilgen waqtı | 1926-jıl 11-aprel |
| Direktor | Nietullaev Asan Xojabayevich |
| Telefon (kassa) | (97) 789 38 79(91) 384 70 69 |
| Websaytı | berdax-teatr.uz |
Berdaq atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik muzıkalı-akademiyalıq teatrı — Qaraqalpaqstannıń eski teatrlarınan.
Tariyxı
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1926-jıl "Tań nurı" truppası tiykarında shólkemlestirilgen. Shólkemlestiriwshileri Zarip Qasımov, Ábdiraman Ótepov, Qasım Áwezov hám Asan Begimov. Birinshi kórkem basshısı — Zarip Qasımov. A.Ótepov, J.Aymurzaev, G.Ubaydullaev, M.Matjonov, B.Seytov, J.Seytova, T.Seytmamutovlar teatrdıń dáslepki dóretiwshileri bolıp tabıladı.
Repertuarı
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Teatr "Tilek jolında" (Qasım Áwezov) spektaklı menen ashılǵan. Teatr iskerligin "Odekolon", "Áneqalas", "Teńin tapqan qız", "Seytmurat jalqaw", "Kóz boyamashı wákil", "Bul kim" sıyaqlı spektakller menen baslanadı. 1930-jıl "Qaraqalpaq mámleketlik teatrı" mártebesi beriledi. 1934-jıl Moskva mámleketlik teatr kórkem-óneri institutı qasında Qaraqalpaq studiyası ashıladı. 1939-jıl teatrǵa sol instituttı tamamlap kelgen 27 aktyor hám rejissiorlar kelip qosıladı. Bulardıń arasında Ózbekstan hám Qaraqalpaqstan xalıq artistleri Joldas Sharıpov, Tóresh Allanazarov, Xalmurat Saparov, Joldas Mamutov, Sabırbay Ótepbergenov, Mádreyim Mátjanov, Yaqut Allamuratovalar bar edi. Teatr turmısında jańa dáwir baslanadı. 1939-jıl teatrǵa K.S.Stanislavskiy atı beriledi hám teatr "Stanislavskiy atındaǵı Qaraqalpaq mámleketlik muzıkalı drama hám komediya teatrı" dep júritile baslaydı. "Vassa Jeleznova" (M.Gorkiy), "Maysaranıń isi" (Hamza), "Kámbaǵallıq ayıp emes" (A.Ostrovskiy), "Skapenniń focusları" (Molyer), "Alpamıs" (N.Dáwqaraev), "Orıs adamları" (K.Simonov) hám basqa da spektakller milliy rejissura hám aktyorlıq kórkem-óneri óz shıńına jetti.
Urıs jıllarında
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1941-45-jılları teatr jámááti óz repertuarın milliy hám tuwısqan xalıqlar dramaturgiyasi úlgileri menen bayıttı. "Leytenant Elmuratov" (J.Aymurzaev), "Jábirleniwshi Umarov" (S.Abdulla, Chustiy), "Áptápxan" (K.Jıldırım), "Tayır hám Sholpan" (S.Abdulla; T.Jalilov muzıkası), "Bes somlıq kelin" (Urdubodu) sıyaqlı muzıkalı drama hám publicistikalıq baǵdardaǵı saxna dóretpeleri usılar qatarına kiredi. 1950-jılı teatr Tashkent teatr hám súwretshilik kórkem-óneri institutın tamamlap kelgen jas qánigeler menen toldı. Rejissiorlıq bólimin tamamlap kelgen T.Allanazarov birinshi [lqaraqalpaq professional rejissiorı boldı.
Urıstan keyingi jıllarda
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Urıstan keyingi jıllarda teatrda A.Shamuratova, Ámet Shamuratov, B.Kamenev, A.Hashimov, G.Sherazieva, T.Rahmanova, R.Seytov, S.Xojaniyazov, G.Doshumov, Z.Zaripov. S.Ótepbergenov, T.Jolımbetova, S.Yusupova, S.Qarabaeva, Ya.Allamuratova, X.Saparov, S.Allamuratova, S.Áwezova, O.Dáwletova, O.Úmitqulov hám basqalar iskerlik kórsetken.
1950-jıllarda
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]Teatrdıń keyingi repertuarı tema hám janr tárepinen bayıdı. Zamanagóy, tariyxıy temalarda, milliy dramaturgiya, ózbek hám qazaq dramaturgiyası úlgileri hám de Batıs Evropa dramaturgiyasınıń eski dóretpeleri saqnalastırıldı: "Aygúl hám Abat" (J.Aymurzaev), "Súymegenge súykenbe" (S.Xojaniyazov), "Altın kól" (Uyqas ; M.Leviyev muzıkası), "Shohi qol óneri dóretpeleri" (A.Qahhor), "Ǵarip ashıq" (A.Begimov, T.Allanazarov), "Tartyuf" (J.Molyer), "Urlıq baxıt" (I.Franko), "Júrek sırları" (B.Rahmanov), "Qozı Kórpesh hám Bayan sulıw" (G.Musrepov) hám basqa "Berdaq", "Qádirdan doktor", " Sheberxannıń shırmawıǵı" (J.Aymurzaev), "Talwas", " Ziyada". " Baxıt" (S.Xojaniyazov), "Tasbalta ashıq" (Ǵ.Ǵulam), "Dayılı-jiyenliler" (R.Babajon), "Gúman" (Uyqas), "Prokuror" (Yo.Shukurov) sıyaqlılar 50—60-jıllardıń eń jaqsı spektaklleri boldı.
1960-jıllarda
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]60-jıllardıń aqırlarına kelip, teatrda áwladlar almasıwı nátiyjesinde turaqlılıq dáwiri baslandı. 70-jıllar jaslar esabına teatr taǵı óz poziciyasin tiklep aldı. Teatrg'a kelgen Quwatbay A'bdreymov, Na'jimatdin Ańsatbaev, Dosbergen Ranov, Rayxan Saparova, Jalg'as Sultanbaev, Bayram Ma'tjanov hám basqalar qaraqalpaq teatr kórkem-ónerin jańa ideyalar hám sheshimler, obraz hám temalar menen bayıttı. "Otello" (U.Shekspir), "Tartyuf" (J.Molyer), "Eki bayg'a bir malay" (K.Goldoni), "Ana jer, ana" (Sh.Aytmatov), " Revizor" (N. Gogol), "Ay tutılǵan túnde" (M.Saqıy), "On úshinshi baslıq" (A.Abdullin), "Tabıttan dawıs" (A.Qahhor), "Arzasına kóre" (Ó.Umarbekov), " Andermushlik Atmandar" (T.Minullin), "Xonuma" (Sagareli) sıyaqlı spektakllar qoyıldı. 1987-jıl teatr jámááti I.Yusupov librettosına N.Muhammeddinov muzıkası menen birinshi qaraqalpaq operası "Ájiniyaz" saxnalastırdı. 1991-jıl teatrǵa Berdaq atı berildi. Keyinirek, "Maysaranıń isi", "Aleko" operaları, 1996-jıl birinshi qaraqalpaq baleti "Ayjamal" saxnaǵa qoyıldı.
Saxnalastırılǵan shıǵarmalar
[redaktorlaw | derekti redaktorlaw]1926-2022-jıllar arasında teatr saxnasına qoyılǵan shıǵarmalar dizimi[1]: