Nargiza Abdiramanova atlı paydalanıwshınıń qosqan úlesi

2023 j. noyabrdiń 6

• 18:2118:21, 2023 j. noyabrdiń 6 parqı tariyxı +3935 T Kulon Taza bet jaratıldı: "'''Kulon''' (Xalıq aralıq atı C) — Xalıq aralıq birlikler sisteması SIda elektr zaryad hám elektr indukciya birligi. Kl (C) menen belgilenedi. 1) 1 Kl — tok kúshi 1 A bolǵanda ótkizgishtiń kese kesiminen 1 s ishinde ótip atırǵan elektr zaryad muǵdarına teń. Sh. O. Kulon húrmetine qoyılǵan. 1 Kl~3109 SGSE birligi = 0, 1 SGSM birligi; 2) 1 Kl ga teń erkin zaryad jaylasqan..." sońǵı
• 18:0118:01, 2023 j. noyabrdiń 6 parqı tariyxı +640 T Gauss teoreması Taza bet jaratıldı: "'''Gauss teoreması''' — elektrostatikanıń tiykarǵı teoremasi. Tuyıq sirt arqalı ótip atırǵan elektr maydan kúshleniwiniń E aǵımı menen sol sirt ishinde jaylasqan zaryad q úlkenligi arasındaǵı baylanısıdı ańlatadı. Tuyıq sirt arqalı ótip atırǵan aǵıs Y sol bettiń hámme elementleri arqalı ótip atırǵan aǵıslar jıyındısına teń:N = Ye EnliSj = 4 ld. G. t. Kulon nızamı (qozǵalmas noqatlıq zaryadlar..." sońǵı

2023 j. noyabrdiń 2

• 18:0318:03, 2023 j. noyabrdiń 2 parqı tariyxı +1463 T Karl Fridrix Gauss Taza bet jaratıldı: "'''Gauss Karl Fridrix''' (nemisshe: Johınn Carl Friedrik Gauß;1777. 30. 4, Braunshveyg - 1855. 23. 2, Gyottingen qalası ) — nemis matematigi, fizik, astronom, geodezist. 1807-jıldan Gyottingen universitetiniń professorı hám astronomık observatoriya direktorı. Algebranıń tiykarǵı teoremasini, yaǵnıy hár qanday algebralıq teńlemeniń keminde bir sheshiminiń bolıwın Gauss birinshi bolıp dálil..."

2023 j. noyabrdiń 1

• 10:3610:36, 2023 j. noyabrdiń 1 parqı tariyxı +4543 T Buwınayaqlılar Taza bet jaratıldı: "'''Buwınayaqlılar'''- (Arthropoda) - omırtqasız haywanlar tipi. B. dıń awladı tómen dúzilgen teńiz halqalı jawın qurtıları esaplansada, olardıń bir yamasa bir neshe ulıwma awladlarınan kelip shıqqanlıǵı tuwrısındaǵı mashqala házirge shekem uzil kesil sheshilmegen. Eń ayyemgi buwınayaqlılardan trilobitasimonlar tómen kembriy qatlamlarınan baslap ushraydı. Ordovik hám silur dáwirinde B. qurǵaqlıqqa shıǵıwǵan. B. dıń denesi há..."

2023 j. oktyabrdiń 29

• 16:5516:55, 2023 j. oktyabrdiń 29 parqı tariyxı +764 T Bawırsaq Taza bet jaratıldı: "Bul terminniń basqa mánisleri de bar. Qarań: Bawırsaq (mánisleri). '''Bawırsaq''' Almatida Bawırsaq kúni, Qazaxstan '''Bawırsaq''' — qamırdan tayarlap mayda pisiriletuǵın tamaq. Bawırsaq túrli orınlarda hár túrlı tayarlanadı. Tashkent jáne onıń átiraplarında : elengen biyday unınan suw, sút, máyek, qumsheker hám may salıp quwırılǵan qamır pilta etiledi, pıshaq penen ǵozaday hám odan úlkenlew etip kesip, qızigan..."
• 16:4116:41, 2023 j. oktyabrdiń 29 parqı tariyxı +10 Buwazlıq Өңдеу түйіні жоқ sońǵı
• 16:3916:39, 2023 j. oktyabrdiń 29 parqı tariyxı +1830 T Buwazlıq Taza bet jaratıldı: "'''Buwazlıq''' — urǵashı haywan organizminde hámileni alıp júriw dáwirindegi fiziologikalıq jaǵday. Bul process atalanishdan baslanıp jetik hámilemiń tuwılıwı menen tawsıladı. Buwazlıq bir hámileni hám kóp hámileli bolıwı múmkin. Buwazlıqtıń keshiwine qaray fiziologikalıq hám patologikalıq túrlerge bólinedi. Fiziologikalıq Buwazlıq ana hám hámile organizmlerinde processlerdiń normada keshiwi menen xarakterlenedi...."
• 05:0805:08, 2023 j. oktyabrdiń 29 parqı tariyxı +4462 T Material Taza bet jaratıldı: "'''Material''' - obiektti quraytuǵın element yamasa elementlar qospası. Materiallar sap yamasa nopok, yamasa jansız elementler bolıwı múmkin. Materiallar fizikalıq hám de ximiyalıq ózgeshelikleri yamasa geologik kelip shıǵıwı hám de biologiyalıq funkciyası tiykarında klassifikaciyalanıwı múmkin. Materialshılıq - bul materiallardı, olardıń ózgesheligin hám de qollanılıwın úyrenetuǵın pán. Shiyki onimdi tazalaw hám de qáliplestir..."

2023 j. oktyabrdiń 21

• 14:4914:49, 2023 j. oktyabrdiń 21 parqı tariyxı +1989 T Bernulli Taza bet jaratıldı: "'''Bernulli''' (Bernoulli) — shvetsariyalıq ilimpazlar shańaraǵı. Jáhánge 11 alım alıp kelgen. Pánge salmaqlı úles qosqan wákilleri: 1.Yakob Bernulli (1654— 1705) — matematikalıq, Bazel universiteti professori (1687). Úkesi Iogann Bernulli menen birge variatsion esapqa tiykar salǵan. Onıń atı menen atalıwshı itimalıqlar teoriyası teoremasini tastıyıq tapqan. Fizika tarawında da izertlewler alıp barǵan. 2. Iogann Bernulli (1667—..."

2023 j. oktyabrdiń 20

• 17:5017:50, 2023 j. oktyabrdiń 20 parqı tariyxı +1231 T Puasson Simeon Deni Taza bet jaratıldı: "'''Puasson Simeon Deni''' (1781. 21. 6, Pitivye — 1840. 25. 4, Parij ) — fransuz matematigi, fizigi. Parij Pánler akademiyası aǵzası (1812), Peterburg Pánler akademiyası eń húrmetli aǵzası (1826 ). Ilimiy jumısları teoriyalıq hám aspan mexanikasına, mat. hám de matematikalıq fizikaǵa tiyisli. Ol birinshi ret analitik mexanika teńlemeler..."
• 16:5416:54, 2023 j. oktyabrdiń 20 parqı tariyxı +745 T Puasson koefficienti Taza bet jaratıldı: "'''Puasson koefficiyenti''' - elastik dene xarakteristikalarınan biri. S. D. Puasson anıqlaǵan. Dene elementi salıstırmalı kese deformaciyasınıń salıstırmalı bóylama deformaciyaǵa qatnasınıń tolıq ma`nisi menen olshenedi: bunda yeu hám ez — deneniń x, y, z kósherlerine sáykes keletuǵın deformaciyaları. Izatropik deneler ushın Puasson koefficiyenti ma`nisi deformaciya belgisin almastırıw (sozılıwdı qısı..."

2023 j. oktyabrdiń 18

• 18:4618:46, 2023 j. oktyabrdiń 18 parqı tariyxı +1394 T Bázim Taza bet jaratıldı: "'''Bázim''' — toy munásebeti menen úlken úy yamasa keń háwlide ótkeriletuǵın tamasha, úlken qonaq kútiw, ziyapat, keshe. Bázimler ádetde sazendexananda, qosıqshılar, dombırashılar,ayaq oyınshı er adam hám ayaq oyınshı hayal-qızlar, sheshenler qatnasıwında ótkeriledi. Bázim júdá áyyemgi zamanlardan berli bar bolǵan. B. mazmunı, qatnasıwshıları hám B. daǵı shalıwshı ásbaplarına qaray bir qansha túrlerge bólinedi. Naqıra,..." sońǵı
• 18:2718:27, 2023 j. oktyabrdiń 18 parqı tariyxı +1433 T Matematika táriyxı Taza bet jaratıldı: "'''Matematika tariyxı''' — matematika tariyxınıń bir neshe klassifikaciyaları ámelde qollanıp atırǵan bolıp, olardan birewine qaraǵanda matematikalıq bilimlerdiń rawajlanıwı bir neshe basqıshlarǵa bólinedi: 1.Haqıyqıy ob'ektler hám birdey obektler kompleksiniń idealizatsiyasi retinde geometriyalıq forma hám nomer túsinigin qáliplestiriw. Hár qıylı sanlardı, uzınlıqlardı, maydanlardı hám kólemlerdi salıstırıw imkani..."

2023 j. oktyabrdiń 15

• 17:4317:43, 2023 j. oktyabrdiń 15 parqı tariyxı +757 T Baza detal Taza bet jaratıldı: "'''Baza detal''', tiykarǵı detal —1) mashina hám mexanizmlerdiń uzel hám detallarini biriktiriwge hám de olardıń bir-birine tik (perpendikulyar ) úsh koordinata tegisliginde háreketleniwine múmkinshilik beretuǵın detal. Baza detal mashina yamasa mexanizmdi jıynawda tiykar esaplanadı. Mısalı, stanok staninasi, avtomobil raması (shassisi), reduktor denesi (korpusı ) hám basqa ; 2) tiykarlanıp zavod, sexlardı proektlestiriwde Óndiris revolyuts..." sońǵı
• 17:3517:35, 2023 j. oktyabrdiń 15 parqı tariyxı +1024 T Bayanqulıxan medresesi Taza bet jaratıldı: "'''Bayanqu{{lixan medresesi''' — Buxarada qurılǵan Orta Aziya arxitekturalıǵınıń kem ushraytuǵın úlgisi (14-ásir ortası ). Medrese 1358-jılda Buxaradaǵı shayıqul álem Sayfiddin Boharziy medresesi qasında Shaǵatay ulusi xanı Bayanqulixan qabri ústine qurılǵan.Medrese jayı kórkem hám takrarlanbas. Ásirese bosaǵası mayda hám elegant naǵısqa, sirkor bezewlerge bay. ishis bolsa gúmbezli, sirkor bezewli zıyaratx..." sońǵı
• 17:1617:16, 2023 j. oktyabrdiń 15 parqı tariyxı +601 T Bayanat Taza bet jaratıldı: "'''Bayanat''' — xalıq aralıq huqıqta bir yamasa bir neshe mámlekettiń siyasiy partiyası yamasa partiyaları, húkimeti yaki húkimetleriniń bir yamasa bir neshe mámleketliklerge tiyisli zárúrli máseleler maydanınan óz rásmiy puqaraları, qarawları hám de maqsetlerin, málim is-háreketlerdi qollap-quwatlawları yamasa kerisinshe, qaralawların, olarǵa kelispewshilik xabar beriwlerin ańlatatuǵı..." sońǵı
• 04:1404:14, 2023 j. oktyabrdiń 15 parqı tariyxı +3135 T Bayoz Taza bet jaratıldı: "'''Bayoz''' (arab. — aq, aqlıq ) — qosıqlar Toplamı. B. lar eki hám odan artıq shayırlar qosıqlarınan dúziledi. Dáslepki B. lar, tiykarlanıp, ataqlı shayırlardıń ǵázzellerinen dúzilgen, keyinirek buǵan ámel etilmegen. B. lar derlik lirik janrdagi dóretpelerden dúziledi, oǵan nasriy úzindiler ayırım jaǵdaylardaǵana kiritiledi. B. lar qandayda bir ideya yamasa málim dáwir dúnyaǵa kóz qarasın ashıp beredi, ulıwma sayla..."
• 03:5403:54, 2023 j. oktyabrdiń 15 parqı tariyxı +2337 T Kórkemlep oqıw Taza bet jaratıldı: "'''Kórkemlep oqıw''' - estrada da kórkem óneriniń bir túri: kórkem ádebiyatqa baylanıslı dóretpe (qosıqiy ólshem hám uyqassız qara sóz benen jazılǵan kórkem shıǵarma, sonıń menen birge publitsistika) yamasa dramatik bólekti kópshilik aldında atqarıw, tıńlawshılarǵa dóretpe mánisin kórkemtásirsheń etip jetkiziw. Ótken zamanda Kórkemlep oqıw xalıq baqsıları, ertekshileri, masqarapazları ijadiniń tayaǵına esapl..." sońǵı Teg: Vizual redaktordan wikitekst redaktorına ótildi
• 03:3303:33, 2023 j. oktyabrdiń 15 parqı tariyxı +1759 T Kórkem gimnastika Taza bet jaratıldı: "'''Kórkem gimnastika''' - sport túri, buyım (qayıs, top, halqa, jińishke arqan ) menenn hám olarsız túrli elegant gimnastika hám oyın shınıǵıwların muzıka astında orınlaw boyınsha áyeller jarısları. Xalıq aralıq sport jarıslarınıń házirgi zaman programmasında kók gúres (bir májburiy hám buyımlar menenn ush erkin shınıǵıwlar ) hám de buyım menen gruppa bolıp erkin shınıǵıwları bar. J..."

2023 j. oktyabrdiń 14

• 06:5406:54, 2023 j. oktyabrdiń 14 parqı tariyxı +3292 T Kórkem-óner muzeyleri Taza bet jaratıldı: "'''Kórkem-óner muzeyleri''' - suwretleytuǵın hám ámeliy bezew kórkem-óneri hám de arxitekturalıq esteliklerdi jıynaw, saqlaw, remontlaw, saralaw, kórgizbelerde kórsetiw, úyreniw, en jaydırıw menen shuǵıllanatuǵın, ónermendshiliktarawındaǵı ilimiy bilimlendiriw hám izertlewler alıp barılatuǵın mekemeler. Muzeyler jıynaqları úzliksiz jańa kórkem-óner dóretpeleri esabına boyip baradı, olar kórgizbe zallarında, toplamlardı asıraw..."
• 06:2506:25, 2023 j. oktyabrdiń 14 parqı tariyxı +3158 T Kórkem-óner kórgizbeleri Taza bet jaratıldı: "'''Kórkem-óner kórgezbeleri''' — kórkem óner dóretpelerin ǵalabalıq kórsetiw forması. Kórgizbe arnawlı qurılǵan yamasa máslastırılǵan ımaratlar (mas, muzey, mádeniyat sarayları zallarında, teatr, kinoteatr, jámiyetlik ımaratları hám qalal;q orınlar ) da shólkemlestiriledi. Tamashagóydi dóretpeler (házirgi dáwir kórkem óneri, kórkem miyraslar ) menen tanıstırıwdıń tiykarǵı formalarınan, geyde kórkem óner dóretpeleri sawd..." Teg: Vizual redaktordan wikitekst redaktorına ótildi
• 05:0505:05, 2023 j. oktyabrdiń 14 parqı tariyxı +1609 T Kórkem-óner buyımları Taza bet jaratıldı: "'''Kórkem-óner buyımları''' - shıraylı sırtqı kórinislerde bezetip islengen, túrli maqsetlerde paydalanılatuǵın elegant buyım hám taqınshaqalar. Úy-ruwzıger inventarlerı, kiyim-keshek, miynet quralları, kórkem gezleme, ǵalı, palas, qol óneri dóretpeleri, qural-sayman, mebel sıyaqlı materiallıq mádeniyat dóretpeleri, súwretleytuǵın kórkem óner, ámeliy kórkem óner, bezew kórkem óneri ónimlerin óz ishine aladı. Geypara mámleke..." sońǵı Teg: Vizual redaktor arqalı

2023 j. oktyabrdiń 13

• 16:3116:31, 2023 j. oktyabrdiń 13 parqı tariyxı +969 T Baden mektebi Taza bet jaratıldı: "'''Baden mektebi'''- 19 ásirdiń aqırı hám 20 ásirdiń basındaǵı neokantshilik baǵdarı. Tiykarǵı wákilleri - v. Vindelband hám G. Rikkert Baden jeri (Germaniya ) daǵı Freyburg hám Xeydelberg universitetlerinde sabaq bergen. Baden mektep wákilleri insaniyat mádeniyatı ruwxıy qádiriyatlar tiykarında qurılǵan, degen ideyanı alǵa súrdi. Tábiyattanıwshılıq pánleriniń stilistikasin tariyx pánleri stilistikas..."
• 16:0816:08, 2023 j. oktyabrdiń 13 parqı tariyxı +620 T Baden Taza bet jaratıldı: "'''Baden''' - Germaniyanıń qubla-batısındaǵı tariyxıy wálayat. 11- ásirden - markgraflik (markgraflar rezidenciyası - Baden-Baden qalası ). 1535-jıl ol ekige: Baden-Baden (katolik) hám Baden-Durlax (1556 -jıldan protestant) ǵa bóleklengen. 1771-jıl Karl Fridrix (1738-1811) dáwirinde eki markgraflik birlesken (markgraf rezidenciyası - Karlsrue). 1806 - 1918-jıllarda ullı gersoglik, keyininen Germaniya jeri; 1951-jıl aqır..." sońǵı
• 15:5615:56, 2023 j. oktyabrdiń 13 parqı tariyxı +616 T Bade Samarqandiy Taza bet jaratıldı: "'''Bade Samarqandiy''' (Muxammed Bade ibn Muxammed Sharıf Samarqandiy) (1641, Samarqand -?) - ózbek shayırı hám ádebiyatshı arbabı. " Maleho" laqapı menen qosıqlar, dóretpeler jazǵan. Úsh jıllıq sayaxat nátiyjesinde " Muzokir ul-ashob" (" Sáwbetlesler zikri", 1692) atlı bilimlendiriw jaratqan. Bildiriwde 17-ásirde Mowranaxır hám Iranda jasaǵan 203 shayırdıń dáretiwshiligi hám turmısı haqıqında maǵlıwmat beriledi, d..."
• 12:5912:59, 2023 j. oktyabrdiń 13 parqı tariyxı +548 T Badaxos Taza bet jaratıldı: "'''Badaxos''' - Ispaniya qubla-batısındaǵı qala, Estremadura tolıq huqıqlı wálayatında, Gvadiana dáryası jaǵasında. Badaxos provinsiyasi basqarıw orayı. Portugaliya shegarasındaǵı tranzit punkt. Xalqı 128 mıń kisi (1990 ). Ko'nteri sanaatı rawajlanǵan. binashılıq, toqımashılıq, shisha buyımlar islep shıǵarıw kárxanaları bar. Sobor (13-ásir) hám 32 áywanlı Palmas kópiri (16 -ásir) sıyaqlı arxitekturalıq estelikleri sa..."

2023 j. oktyabrdiń 12

• 15:1915:19, 2023 j. oktyabrdiń 12 parqı tariyxı +1675 T Deneni súrtiw Taza bet jaratıldı: "'''Deneni súrtiw''' - salamatlıqtı hár tárepleme bekkemlewge qaratılǵan ilajtádbir, em-profilaktika emlewi, bunda suwǵa ıǵallanǵan turpayı súlgi menen pútkil gewde yamasa onıń ayırım bólimleri (qol, ayaq hám basqalar ) nı tez hám kúsh penen súrtip, keyin teri qızarǵansha qurǵaqlaw súlgi menen súrtiledi. Kúnine deneni súrtiw, bunda suw temperaturasın 30 - 32° den 18-20° ge shekem tómenletip barıw jaqsı payda beredi..."
• 15:0015:00, 2023 j. oktyabrdiń 12 parqı tariyxı +1888 T Denege zıyan jetkiziw Taza bet jaratıldı: "'''Denege ziyan jetkiziw''' - jábirleniwshiniń deneni qastan yamasa abaysızlıq arqasında fizikalıq jaraqat jetkizip, denesiniń anatomik pútinligin yamasa aǵzalarınan birewiniń fiziologikalıq funkciyasın buzıw. Ózbekstan Respublikası JKde Denege ziyan jetkiziwdıń salmaqlıq dárejesine qaray: qastan denege salmaqlı, ortasha salmaqlı, jeńil ziyan jetkiziw, kúshli psixik qızıw jaǵdayında qastan denege salmaqlı yamas..." sońǵı
• 10:0710:07, 2023 j. oktyabrdiń 12 parqı tariyxı +5035 T Dene tárbiya Taza bet jaratıldı: "'''Dene tárbiya''' dene tárbiya — den sawlıqtı bekkemlewge, adam organizmin uyqas túrde rawajlandırıwǵa qaratılǵan ulıwma tárbiyanıń ajıralmas bólegi. Jámiyettegi fizikalıq mádeniyat jaǵdayın bildiriwshi kórsetkishlerden biri. D. t. nıń tiykarǵı quralları : fizikalıq shınıǵıwlar, organizmdi shınıqtırıw, miynet hám turmıs gigiyenasi. D. t. intellektual, etikalıq, miynet hám estetik tárbiya m-n qosıp alıp barıladı. Áyye..."
• 09:4109:41, 2023 j. oktyabrdiń 12 parqı tariyxı +937 T Stepan Badalov Taza bet jaratıldı: "'''Stepan Tigranovich Badalov''' (1919. 26. 8 - 2014. 17. 7) - mineralog hám geokimyagar. Ózbekistanda xızmet kórsetken pán ǵayratkeri (1977). Geologiya hám mineralogiya pánleri doktorı (1962), professor (1968), Orta Aziya industrial institutın tamamlaǵan. 1946 -jıldan Ózbekistan Pánler Akademiyası Geol. hám geofizika institutında ilimiy xızmetker, laboratoriya basqarıwshı (1964 - 87), jetekshi ilimiy xızmetker (1987 - 96 ) hám bas ilimi..."
• 09:2609:26, 2023 j. oktyabrdiń 12 parqı tariyxı +1384 T Badaytoǵay mámleketlik qorıqxanası Taza bet jaratıldı: "'''Badayto'qay mámleket qorıqxanası''' - Amiwdaryanıń tómen aǵımında, Sultan wayıs tawları eteklerinde, dáryanıń oń jaǵında jaylasqan qorıqxana. 1971-jılda islengen. Maydanı 6462 ge, sonnan 3975 toǵay menen oralǵan (1997). Tiykarǵı waziypası Ámiwdárya átirapı ósimlik hám haywanat álemin qorǵaw, toǵayzarladı ilimiy úyreniw hám basqa Qorıqxanada 167 tur ósimlik (torang'ıl, jiyde, tal, qamıs, boyan, kovul..."
• 09:0609:06, 2023 j. oktyabrdiń 12 parqı tariyxı +505 T Baday Taza bet jaratıldı: "'''Baday''' - urıw atı. Tiykarınan Xiywa qanlıǵı aymaǵında jasap, Amiwdárya boyida sharwashılıq penen shuǵıllanǵan. 19 -ásirdiń birinshi yarmında Surxan oypatlıǵında, Bekabaddan Zámin sahralarına shekem tarqalǵan. Qaraqalpaqstannıń Beruniy rayonı arqa-batısında, Amiwdaryanıń oń jaǵasında uz. 20 km, eni 4-5 km bolǵan toǵaydı házir de Badaytoǵay deyiledi. == Derekler == ÓzME, Birinshi t..." sońǵı

2023 j. oktyabrdiń 11

• 18:3118:31, 2023 j. oktyabrdiń 11 parqı tariyxı +266 T Bagrationlar Taza bet jaratıldı: "'''Bagrationlar''' - Gruziyada 9 -10 -ásirlerde húkim súrgen patshalar úrim-putaǵı. Eń ataqlıları : Ashot, Dovud III, Dovud Qurılısshı, Georgiy III, Tamara, Georgiy v, Irakliy II.[1] == Derekler == ÓzME, Bieishi tom, Tashkent 2000-jıl {{ÓzME}}"
• 18:2618:26, 2023 j. oktyabrdiń 11 parqı tariyxı +366 T Bagratiyler Taza bet jaratıldı: "'''Bagratiylar''' (Bagratuni) - áyyemgi arman aristokratlari násebi. Patshalar úrim-putaǵı (886 -1045). Eń ataqlıları : Ashot I, Smbat I, Ashot II Temir, Ashot Iv Mıyırban, Gagik I. Gruziya daǵı Bagrationlar menen úrim-putaqlıq baylanısı bar. == Derekler == ÓzME, Birinshi tom, ashkent 2000-jıl {{ÓzME}} Kategoriya:Gruziya Patshalıǵı"
• 18:1718:17, 2023 j. oktyabrdiń 11 parqı tariyxı +663 T Bagrat III Taza bet jaratıldı: "'''Bagrat III''' - Gruziya patshası (975-1014). Bagrat III óz húkimranlıǵı dáwirinde Batıs Gruziya hám Arqa Gruziyanıń úlken bólegi (Kartli, Kaxeti, Ereti) ni birden-bir bir mámleket retinde birlestirgen; Bagrat III dvoryanlarǵa súyene otirip mámleketti birlestiriw siyasatınan narazı bolǵan iri múlk iyelerine hám de arablarga qarsı gúresgen. Onıń dáwirinde orta ásir gruzin mádeniyatınıń ájayıp esteliklerinen bir..."
• 17:0217:02, 2023 j. oktyabrdiń 11 parqı tariyxı +1159 T Bagram Taza bet jaratıldı: "'''Bagram''', Begram - áyyemgi Kapisa qalası (Awǵanıstan ) nıń eski imaratları. Qubladan 60 km arqasında jaylasqan. Awǵanstandaǵı fransuz arxeologik miyrası aǵzaları (J. Aken, R. Girshman) tárepinen 1936-41 jıllarda úyrenilgen. Qala eramızǵa shekemgi 1-asirde dúnyaǵa kelip, eramizǵa shekemgi 4-ásirdiń 2-yarımında Kobuldıń rawajlanıwı múnásebeti menen qarawsız qalǵan. Qala shiyki gerbishten qurılǵan bekkem qorǵan diy..."
• 16:3216:32, 2023 j. oktyabrdiń 11 parqı tariyxı +607 T Bawırshı Taza bet jaratıldı: "'''Bavurshı''', bavurshı — orta ásirlerde turkiy xalıqlar saray hámeldarlarınıń biri. 14-ásirden baslap turkiy dereklerde jazıla baslaǵan. Aspaz, bas aspaz mánisinde de qollanılǵan. Patsha asxanasında xızmet etken Bavurshınıń bas aspazdan bir tekshe tómen hámel esaplanǵanlıǵın Boburdıń sózlerinen biliw múmkin: " Bavurshılıq mártebesiniń bakavulluq mártebesine yetkurub erdim" (" Boburnoma", 210 ). Bavur..."
• 10:4810:48, 2023 j. oktyabrdiń 11 parqı tariyxı +1680 T Gemorroy Taza bet jaratıldı: "'''Gemorroy''' — tuwrı ishektiń tómengi bólegi, atap aytqanda arqa shıǵarıw jolı venalarınıń túyin-túyin bolıp keńeyiwi. Intoksikatsiya, allergiya, mexanik háreketler: venalardıń ósimte, áyellerde hámile jatır menen eziliwi, uzaq waqıt ayaqta júrip yamasa o'tırıp islew, awqatqa úyrenip qalıw, alkogolizm, uzaq múdetli ish qatıw, sonıń menen birge ishki aǵzalardıń túrli kesellikleri hám basqa sebep boladı. G. kúsheyiwinde n..." sońǵı

2023 j. oktyabrdiń 8

• 18:2518:25, 2023 j. oktyabrdiń 8 parqı tariyxı +837 T Babuin Taza bet jaratıldı: "'''Babuin'''-sarı maymıl (Papio cynocephalus) - pavienler urıwına tiyisli maymunlardiń bir túri. Denesiniń uz. 75 sm, quyrıǵı 60 sm ge shekem. Afrikanıń Angoladan baslap Arqa Mozambik ge deyin bolǵan aymaqlarında, sonıń menen birge Keniya hám Qubla Somalında tarqalǵan. Taw hám sahralardıń terekler bolatuǵın jaylarında jasaydı. túnde tereklerge shıǵıp jatadı, kúndiz aktiv turmıs keshiredi. Júni ash sarı bolǵanınan sarı maymı..." sońǵı
• 18:0418:04, 2023 j. oktyabrdiń 8 parqı tariyxı +555 T Babugan-yayla Taza bet jaratıldı: "'''Babugan-yayla'''- Qrım tawlarınıń Bas dizbegindegi eń biyik taw, Gurzuf hám Alushta aralıǵında. Ortasha ball. 1000 -1400 m, eń biyik jayı 1545 m (Roman-Kosh). Joqarı yura dáwirniń hák taslarınan quram tapqan. Karst hádiysesi sebepli jer maydanı oylı-shuqır bolıp ketken. Qaptal bawırları toǵay menen oralǵan, taw tóbesi taslaq hám otlaq. Qaptal qushaǵında Qrım qorıq jer - ań xojalıǵı jaylasqan. == Derekler ==..."
• 17:2517:25, 2023 j. oktyabrdiń 8 parqı tariyxı +1167 T Babirussa Taza bet jaratıldı: "'''Babirussa''' (Babyrousa babyrussa) - shoshqalar shańaraǵına tiyisli sút emiziwshi haywan. Tuqımtlıqıń birden-bir túri. Basqa shoshqalardan basınıń kishi, qulaqlarınıń kelteligi, ayaqlarınıń jińishke hám uzın bolıwı, kelte quyrıǵınıń ushında papugdıń bolmawi, arqasınıń júdá iymekligi menen keskin ajralıp turadı. Babirussa Malayya arxipelagınıń Sulavesi jáne onıń átirapında jaylasqan atawlardaǵı batpaqlı toǵaylarda,..."

2023 j. oktyabrdiń 7

• 19:2819:28, 2023 j. oktyabrdiń 7 parqı tariyxı +450 T Babiy Yar Taza bet jaratıldı: "'''Babiy Yar''' - Kievdiń burınǵı arqa-batısındaǵı qıyalıq, 1941-43 jıllarda nemis-fashistleri tárepinen tınısh xalıq (tiykarlanıp evreyler) hám kebiro áskeriy tutqınları óltirilgen orın. Fashistler tárepinen Babiy Yarda jámi 100 mıńnan aslam kebiro puqaraları óltiringen. Estelik ornatılǵan (1976 ). == Derekleri == ÓzME, Birinshi tom, Tashkent, 2000- jıl {{ÓzME}} Kategoriya:Kiev aymaǵı" Teg: Vizual redaktordan wikitekst redaktorına ótildi
• 19:0519:05, 2023 j. oktyabrdiń 7 parqı tariyxı +437 T Babenbergler Taza bet jaratıldı: "'''Babenbergler''' - Avstriyada orta ásirlerde húkimranlıq etken knyazlar úrim-putaǵı (976 -1246 ). B. dáwirinde Avstriya " Áyyemgi Rim imperiyasi" nıń eń kúshli knyazliklerinen birine aylanǵan. Úrim-putaqtıń ataqlı wákilleri: Genrix II Yazomirgott (1141-77), Leopold v (1177-94), Leopold vI (1198-1230 ). == Derekler == ÓzME, Birinshi tom, Tashkent, 2000-jıl {{ÓzME}} Kategoriya:Avistiryada húkimranlıq" sońǵı
• 18:4118:41, 2023 j. oktyabrdiń 7 parqı tariyxı +3061 T Baban kóterilisi Taza bet jaratıldı: "'''Baban kóterilisi''' — Zarafshan oazisinde shóp-sharzm kolonizatorliq aymaǵında hám jergilikli hámeldarlar zulımına qarsı kóterilgen dıyxanlar kóterilisi (1869 -jıl oktyabr— 1870-jıl sentyabr). Basshısı — Baban Aliboyev (Baban To'qsabo). Ol Qaraqursaq awılınan bolıp, orıs patsha chinovnikleri, ámir jáne onıń hámeldarları, atap aytqanda Ziyouddin rayon begi Muhammed Yusufbay dawagerdiń júda kóp zulımına qar..."

2023 j. oktyabrdiń 6

• 18:0618:06, 2023 j. oktyabrdiń 6 parqı tariyxı +1216 T Babezioz Taza bet jaratıldı: "'''Babezioz''' -babeziyellyoz -qaramal, qoy hám eshkilerde Babesia gruppaına tiyisli bir kletkalı organizmler qozǵalatatuǵın juqpalı kesellik. Babezioz haywanlarǵa kanalar arqalı juǵadı. Keselliktiń keshiwi 4-8 kún. Kesellengen haywannıń dene temperaturası keskin kóteriledi, tez azadi, suti azayadı, geyde suti reńi qan aralas sarg'ayadi, mazalı qıshqıl boladı. Kesellik úlken haywanlarda salmaqli keshedi. Haywanlard..."
• 17:4117:41, 2023 j. oktyabrdiń 6 parqı tariyxı +865 T Babbit Taza bet jaratıldı: "'''Babbitler''' - qalayı, qorǵasın, rux yamasa alyuminiyge jalanǵan, mıs, kadmiy, mishyak hám basqa metallar qosıp tayarlanatuǵın eritpeler. Qalayı eritpeni birinshi ret (1839 ) tayarlaǵan amerika injeneri I. Babbit (1799 - 1862) húrmetine atalǵan. Súykelisiw koefficiyenti kishi, yaǵnıy ısqalanǵanda onsha jayılmaydi. Mashinalardıń ısqalanıwshı detalları hám de elektr dvigateller, turbinalar, kompressorlar, nasoslar, generatorla..."
• 17:1517:15, 2023 j. oktyabrdiń 6 parqı tariyxı +859 T Babajı-qatın medresesi Taza bet jaratıldı: "'''Babaji- xatın medresesi''' - Qazaqstan (Taraz qalası qasında ) daǵı arxitekturalıq estelik (10 - 11-ásirler). Gór quramalı sızılmalı (sırtqı tárepi 6,80 x6,80 m, ishki tárepi 4,5 x4,5 m). Aldınǵı tárepi hám eki qaptal táreplerine birdeyde tereń naǵıslı qapılar, qaptaları bolsa naǵıslar menen shegaralanǵan, tóbesine turunjlar isletilgen. Bas formasındaǵı islamiy naǵıs hám kitabasinda jazıwı saqlanǵan. Paygumbez (1 m g..."
• 10:3610:36, 2023 j. oktyabrdiń 6 parqı tariyxı +493 T Baalbek Taza bet jaratıldı: "'''Baalbek'''-(arabsha : بَعْلَبَكّ Baʿlabakk; áyyemgi grekshe: Ἡλίου πόλi'ς) - Livandaǵı qala, Antilivan tawı eteginde jaylasqan. 18 mıńǵa jaqın adam jasaydı. Áyyemgi Geliopol (eramızǵa shekemgi 18-ásirden), kiyingi Rim Rim koloniyasi - Yuliya-Avgusta-Feliks imaratları, sonday-aq ıbadatxonalar hám jámiyetlik imaratları qaldıqları saqlanǵan. == Derekler == ÓzME, Birinshi tom, Tashkent, 2000-jıl {{ÓzME}} Kategoriy..." Teg: Vizual redaktordan wikitekst redaktorına ótildi

2023 j. oktyabrdiń 5

• 19:5619:56, 2023 j. oktyabrdiń 5 parqı tariyxı +525 T Talqılaw:Baade Valter Taza bet jaratıldı: "'''Baade Valter'''- (1893. 24. 3, Shryottińxauzen, Germaniya — 1960. 25. 6, Gyottińen) — nemis astranomı. 1931—1958 jıllarda AQShda jasaǵan. Andromeda galaktikasi yadrosı hám oǵan tiyisli 2 jaqtı joldastıń juldız tábiyatın, galaktikalarda juldızlar toparınıń eki tipi bar ekenligin ashqan. Ózgeriwsheń hám oǵada jańa juldızlardı izertlegen, Gidalgo hám Ikar asteroidların ashqan. == Derekler == ÓzME, Birinshi tom, Tash..."